Urticaria pigmentosa javlja se gotovo na rođenju, najčešće oko trećeg mjeseca, ali i u toku prve godine života. Naziv urtikarija uvijek asocira na reakciju kože usljed preosjetljivosti na hranu, lijekove, prašinu, ujed insekta ili prisustvo crijevnih parazita.
Međutim, ništa od navedenog ne može se povezati sa pigmentnom novorođenačkom urtikarijom, jer to nije oboljenje izazvano alergijskom reakcijom. Ime je dobila samo zbog sličnosti sa urtikama koje se javljaju u toku bolesti.
Dva oblika bolesti
Ta se sličnost očituje tako što promjene na koži izazivaju svrbež, poslije češanja nabubre, poprimaju crvenu boju i liče na promjene koje se javljaju nakon dodira koprive ili žare.
Oboljenje nije tako rijetko. Javlja se u dva oblika. Jedan je oblik blaži, i zahvata samo kožu. Taj oblik ima dobru prognozu. Drugi, teži ili maligni oblik, pored kože zahvaća i unutrašnje organe.
Pigmentna urtikarija nastaje kao posljedica nakupljanja u koži specijalnih ćelija - mastocita. Te su ćelije normalno prisutne u koži, ali pojedinačno. Kod pigmentne urtikarije, međutim, nalaze se u nakupinama žućkaste boje.
Te nakupine spontano svrbe, a na malo jači dodir reagiraju otpuštanjem supstanci koje su inače prisutne u njihovim granulama. Glavna među tim supstancama je histamin koji dovodi do proširenja krvnih sudova i izlaska seruma u okolnu kožu.
Beba postaje nervozna i nesvjesno češe te promjene. Nakon češanja žućkaste mrlje nabubre do veličine zrna graška, mekane su konzistencije i crvene boje, pa beba izgleda kao ožarena koprivom.
Napad svrbeža
Takvo stanje traje nekoliko sati, onda se opet pojave žućkaste mrlje - do narednog napada svrbeža. Ponekad se na mjestu žućkaste mrlje može pojaviti mjehur ispunjen bistrom tečnošću i praćen jakim svrbežom. Mjehuri se najčešće javljaju na potkoljenicama i stopalima.
Ako su nakupine mastocita prisutne samo u koži, oboljenje, kako je već rečeno, ima dobru prognozu. Opće stanje bebe je dobro, a obično oko četvrte godine života pigmentna urtikarija nestaje spontano. Zbog toga je bolest benigna.
Djeci sa pigmentnom urtikarijom ne treba davati aspirin niti druge lijekove koji sadrže acetilsalicilnu kiselinu. Acetilsalicilna kiselina dovodi do otpuštanja histamina iz mastocita koji su kod urtikarije pigmentoze prisutni u velikom broju. Nakon uzimanja aspirina javljaju se crvenilo kože cijelog tijela, proljev i povraćanje.
Maligna urticaria pigmentosa ima gotovo promjene na koži, ali istovremeno i na unutrašnjim organima, naročito jetri, slezeni i kostima. Pored žućkastih mrlja na koži se vide brojni prošireni sitni krvni sudovi tzv. teleangiektazije.
Obavezne pretrage
Mjehuri, odnosno bule, mnogo su češće, prognoza ovakvih bolesnika je teža, a liječenje kompliciranije.
Izolirana, dakle samo kožna pigmentna urtikarija, nasreću, mnogo je češća u odnosu na sistemsku, malignu pigmentnu urtikariju. Ono što se neminovno mora provesti kod benigne pigmentne urtikarije jeste kompletna procedura pretraga.
Cilj je dokazati da umnoženi mastociti nisu istovremeno prisutni na unutrašnjim organima, prije nego se bolest proglasi benignom, kada roditelji konačno mogu odahnuti.
Važno je smiriti roditelje
Zadatak ljekara jeste uvjeriti roditelje da su navedene procedure ispitivanja bezbolne za bebu i tako ih smiriti. Uz smirene roditelje mnogo je lakše provesti ispitivanje bebe i na kraju urtikariju pigmentosu okarakterizirati kao benignu, što se srećom najčešće i dešava.
Kada liječenje nije potrebno
Liječenje benigne urtikarije nije ni potrebno jer se bolest spontano povlači. Treba izbjegavati grublje manipulacije kožom djeteta, izbjegavati česte kupke u toploj vodi, jer to sve podražuje mastocite pa oni počnu otpuštati histamin. U tom slučaju od terapije jedino ostaje dati antihistaminik.
