Da je Sarajevo poseban grad, govore njegove ulice i mahale čiju su posebnost kroz cijelu historiju građani Sarajeva čuvali i do danas očuvali. Prolazile su brojne vlasti i svaka je na svoj način oblikovala grad, ali su Sarajlije uvijek bdjele i pazile da se to čini tako da se ne poremeti duh Sarajeva, govori Mufid Garibija, sarajevski arhitekta i dobar poznavalac historije grada.
Prvi hotel
Austrougarski graditelji, koji su naslijedili Osmanlije, počeli su svojom stilskom arhitekturom praviti nove ulice, odnosno dio tih glavnih ulica polako i skoro neprimjetno promijenio se od bosanskih kuća do prelijepih zgrada. Tako u Sarajevu nastade i najljepša ulica, Čekaluša, današnja Maršala Tita, koja se s Ferhadijom spaja i pruža prema Baščaršiji.
Ta glavna ulica ima svoju historiju i priču. Austro-Ugari su tu napravili prvi hotel, „Grand“, a kasnije su smjestili Zemaljsku banku. Zgradu su projektirali Karl Paržik i Josip Vancaš. Ona je bila početak rađanja jednog posebnog i novog doživljaja koji mi, na svu sreću, i danas gledamo. Malo je tih prostora koji su uspješno sačuvani kao što su Titova i Ferhadija.
- Da bi je ostavili nama u amanet, vlasti su provukle tu i tramvajski i automobilski saobraćaj, kao i zgrade nanizane jedne iza drugih. Kroz jugoslovensku zajednicu podignuti su neki novi objekti. Tako je nastao prvi neboder u regiji, koji je ostao poznat kao JAT-ov. U taj vakat nastala je i prelijepa zgrada Narodne banke, danas Centralne banke BiH. Kraj Drugog svjetskog rata i oslobođenje Sarajeva od fašizma dočekano je velikim kozaračkim kolom u Čekaluši, što je bio povod da ulica dobije novo ime, odnosno postane ulica Maršala Tita – navodi Garibija.
Nove generacije od 1945. godine pa do danas rasle su zajedno s Titovom ulicom. Posebnost je bila da upravo tu Sarajlija Damir Lisac napravi prvi kafić u bivšoj Jugoslaviji, i tako je ulica dobila potpuno novo i moderno ozračje. Poslije su počeli nicati, jedan za drugim, brojni kafići na tom lokalitetu. Kako i ne bi kada se upravo tu formirao poznati sarajevski korzo. Na mjestu današnjeg BBI centra davno prije Robne kuće „Sarajka“, bio je prostor gdje se nalazila poznata sarajevska kafana „Istra“. Tu su organizirane igranke, a niče i jedna od prvih ćevabdžinica u Sarajevu. Ubrzo je sagrađena i poznata zgrada pored Velikog parka, gdje je otvorena i čuvena sarajevska „Parkuša“.
Omladina je počela tu svraćati, te je ovdje postao centar okupljanja poznatih bosanskih muzičara. U neposrednoj blizini u „Slogi“, mjestu do danas poznatom i popularnom, prve muzičke korake napravili su brojni pjevači i bendovi koji će kasnije postati regionalne zvijezde. „Parkuša“ je bila pretijesna da primi sve goste, pa su brojni zaljubljenici u muziku stajali i vani. To stajanje i velika navala rodit će popularnu Hipi klupu, gdje se znalo okupiti i nekoliko hiljada mladih.
Poznate ličnosti
- Spontano nastala Hipi klupa i sve kafane koje su se naokolo nizale, te ovaj korzo u Titovoj ulici, sedamdesetih i osamdesetih godina kreirat će ekonomsku, sportsku, političku, kulturnu i umjetničku avangardu, ne samo Sarajeva nego i cijele Jugoslavije. Svaka poznata ličnost iz Zagreba, Beograda i drugih centara morala bi svratiti u jednu od tih kafana, posebno u kafanu „Park“, a svi su se divili sarajevskoj muzičkoj, kulturnoj i sportskoj sceni te bogatom noćnom životu sarajevskih kafića. Iz tih kafića u kojima su stasali svi, pa i političari, izrodile su se mnoge ideje čije plodove mi i danas beremo – pojašnjava Garibija.
Čuveni balkon iznad Vječne vatre
Sjećanje na nekadašnji život i atmosferu Titove ulice ostalo je prisutno i kroz čuveni balkon iznad Vječne vatre, gdje i danas bude napravljen poneki koncert ili organiziran doček. Ipak, mora se istaći da je Sarajevo jedan od rijetkih gradova bivše zemlje koji su uspjeli sačuvati ime Josipa Broza Tita kroz centralnu ulicu.
Taj čuveni balkon naše starije generacije su zapamtile upravo po govoru koji je Tito držao prilikom posjete našem gradu, popraćen prelijepom scenografijom s brojnim ćilimima okačenim u znak dobrodošlice. Titova ulica, Vječna vatra, sarajevski korzo i brojni kafići, definitivno su jedni od čuvara duha našeg Sarajeva.
