Još jedno odgađanje odluke o nastavku proširenja Evropske unije zadalo je težak udarac proevropskim snagama na zapadnom Balkanu.

Stav Evropskog vijeća, vrhovnog tijela EU, da će se o početku pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom odlučiti u oktobru, za Florijana Bibera (Florian Bieber), profesora s Univerziteta u Gracu, mogla bi biti loša poruka, posebno za Bosnu i Hercegovinu, Kosovo i Albaniju.

 Opasan signal

Za „Dnevni avaz“ pojašnjava da bi davanje zelenog svjetla Skoplju, a novo odgađanje početka pregovora s Tiranom, samo dodatno rasplamsalo priče o antimuslimanskom sentimentu u Evropi. 

- To bi bio potencijalno opasan signal da EU obeshrabruje, pa i potkopava države koje su dominantno naseljene stanovništvom druge vjere. U trenutnom ksenofobičnom okruženju u Evropi, sa snažnim antimuslimanskim osjećanjima, ovo je pogrešan signal – kaže Biber.  

Ističe da je odgađanje početka pregovora o pridruživanju Evropskoj uniji „poraz za reforme i proširenje na zapadnom Balkanu, posebno s obzirom na velike napore koje je poduzela Vlada Sjeverne Makedonije“.  

- Da bi EU ostala vjerodostojna, ne samo u pogledu proširenja, ona treba u oktobru dati konkretan rezultat. Poruka Komisije i većine država članica bila je jasna. Osim toga, brojni posmatrači i međunarodni mediji, uključujući „Financial Times“, „The Economist“ i „Suddeutsche Zeitung“, nedvosmisleno su pozvali evropske lidere da zemljama sada daju zeleno svjetlo.  

Ovo je drugo odgađanje. Treći put bi ono dovelo do haosa ne samo u procesu proširenja nego i samoj uniji. Vidjelo bi se to i na dijalogu Srbije i Kosova, gdje bi ideja da taj proces nastavi voditi EU bila sahranjena.  

U konačnici, dijalog Beograda i Prištine pokrenut je jer se na kraju njegovog procesa nudilo proširenje, kao nagrada za napredak u rješavanju spora. Ako toga nema, ako se ne vidi sasvim konkretno na djelu, motiv za postizanje kompromisa bi se istopio – upozorava Biber.

Potpuno odbacivanje 

Naglašava i da bi blokada procesa proširenja bila kazna za reformatore i dodatno bi motivirala sve da se reforme još više uspore ili čak potpuno odbace.

Osvrćući se na špekulacije da bi u oktobru Skoplje moglo početi pregovore, a Tirana ne, naš sagovornik navodi da razumije zašto su Albanija i Sjeverna Makedonija sada u paketu. 

No, smatra da se ulazak u Uniju temelji na uspjesima svake od država kandidata. 

- Razdvajanje Albanije i Sjeverne Makedonije mogao bi biti način da se spasi proces. No, uz prednosti, on ima i loše strane – kaže Biber. 

Najbolje je paket rješenje 

- Otvaranje pristupnih pregovora Albanije zajedno sa Sjevernom Makedonijom bilo bi najbolje za reformske napore u obje zemlje.

Pregovori stavljaju zemlje pod veću kontrolu i tako nude više, a ne manje poticaja i pritisaka na vlade da ispune obećanja i postavljene zadatke – podvlači Biber.