NA DANAŠNJI DAN

Fra Ignacije Gavran: 110. godišnjica rođenja bh. franjevca, historičara i putopisca

Danas je subota, 24. februar/veljača 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 311 dana

Fra Ignacije Gavran. visoko.ba

I.P.

24.2.2024

Na današnji dan 1914. godine, u Varešu je rođen fra Ignacije Gavran, istaknuti bosanskohercegovački franjevac, historičar, putopisac i prevoditelj. Dobitnik je Srebrene značke i povelje grada Sarajeva.

Osnovnu školu fra Ignacije je završio u Varešu, gimnaziju u Visokom, novicijat u Gorici kod Livna, filozofsko-teološki studij u Sarajevu i Breslau, filozofiju u Breslau i Ljubljani, gdje je i doktorirao. Jednu godinu pohađao je i Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu.

Bio je profesor u Visokom, docent na Teološkom fakultetu hrvatskih franjevaca u Sarajevu i profesor na Franjevačkoj teologiji, podprefekt i prefekt đaka, te direktor gimnazije u Visokom, meštar i podmeštar bogoslova i vikar u samostanu sv. Ante. Skoro 50 godina je bio bibliotekar u Prof. biblioteci Franjevačke klasične gimnazije u Visokom, a zahvaljujući njemu knjižni fond ove biblioteke porastao je s 15.000 na više od 50.000 jedinica.

Objavljivao u brojnim časopisima

Učestvovao je na više naučnih nacionalnih i internacionalnih simpozija (Oksford-Edinburg, Zagreb, Sarajevo, Split). Bio je član Academije internationalis stotistica sa središtem u Rimu i Komisije za građevinsku djelatnost Bosne Srebrene.

Pisao je priloge iz oblasti teologije, filozofije, historije, historije umjetnosti, nekrologe i komemorativne članke, prikaze knjiga, putopisne zabilješke i prevode u brojnim časopisima i publikacijama, između ostalih u “Glasniku sv. Ante”, “Glasniku omladine sv. Ante”, “Kalendaru sv. Ante”, ”Bosni Srebrenoj”, “Iseljeničkom kalendaru Bosna i Hercegovina”, “Acta Congressus Scotistici internationalis”,”Životu”, “Nova et vetera”… Sarađivao je u Hrvatskom biografskom leksikonu, Leksikonu hrvatskih franjevaca, Enciklopediji Jugoslavije, Enciklopediji likovnih umjetnosti i Leksikonu pisaca Jugoslavije. Koautor je prevoda latinskih i italijanskih tekstova, Lastrićevog djela “Pregled starina Bosanske Provincije”, publikacija “Kraljeva Sutjeska, Bobovac” i “Stari franjevački samostani: Kraljeva Sutjeska, Kreševo, Fojnica”. Preveo s njemačkog “Katolički katekizam”.

Fra Ignacijev pisani opus iznosi nekoliko stotina bibliografskih jedinica objelodanjenih u raznim periodičnim i drugim publikacijama ili samostalno. Po raznolikosti tematike kojom se bavio bio je prvi u Bosni Srebrenoj i među istaknutijim spisateljima kod nas uopće.

Preminuo je 24. novembra 2009. u Visokom, u 96. godini života.

Ibn-Batuta. sahapedia.org

Rođen arapski istraživač Ibn-Batuta

1304. - Rođen arapski istraživač Ibn-Batuta, najpoznatiji po iskazima koji dokumentiraju putovanja i sporedne izlete tokom perioda od skoro trideset godina, koji pokrivaju gotovo 120.000 kilometara. Proputovao je gotovo čitav poznati islamski svijet, te današnju Indiju, Maldive, Šri Lanku, Jugoistočnu Aziju i Kinu. Bez obzira na očitu fikciju u pojedinim mjestima, njegovo putopisno djelo “Rihla” dokumentira postojanje nekih dijelova svijeta u 14. vijeku.

1619. - Šarl Lebren (Charles Le Brun), francuski slikar, veliki poklonik antičke kulture i italijanske renesanse, rođen je na današnji dan. Slikao je historijske figuralne kompozicije, alegorije i portrete u patetičnom tonu glorifikatora. Bio je prvi slikar francuskog kralja Luja 14. te rektor Kraljevske akademije slikarstva i skulpture u Parizu i Francuske akademije u Rimu.

1786. - Rođen njemački pisac Vilhelm Grim (Wilhelm Grimm), sakupljač i obrađivač narodnih bajki, koje je, kao i većinu drugih djela, objavio u saradnji sa starijim bratom Jakobom. Izdavao je i njemačke srednjovjekovne književne spomenike i proučavao njemačka junačka predanja.

1810. - Umro britanski naučnik Henri Kevendiš (Henry Cavendish) koji je otkrio vodik, utvrdio da reakcijom vodika i kisika nastaje voda, koja stoga ne može biti hemijski element kako je do tada smatrano. Odredio je sastav vode, zraka i azotne kiseline, utvrdio nastajanje ugljičnog dioksida fermentacijom i djelovanjem kiseline na mramor. Istraživao je električni kapacitet i električni potencijal, određivao toplinski kapacitet, odredio univerzalnu gravitacijsku konstantu i srednju gustoću Zemlje, bavio se meteorologijom. 

"Manifest komunističke partije". wikipedia.org

U Londonu objavljen "Manifest komunističke partije"

1847. - Rođen srbijanski hemičar Sima Lozanić, prvi rektor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Izučavao je organsku hemiju, agrikulturnu hemiju i mineralne sirovine. Bio je profesor hemije na Filozofskom fakultetu Velike škole i potom Univerziteta u Beogradu, te ministar privrede i vanjskih poslova u vladama Srbije 1894. i 1905.

1848. - U Londonu na njemačkom jeziku objavljen "Manifest komunističke partije", koji su, prema odluci Kongresa tajnog radničkog udruženja “Saveza komunista", održanog u Londonu u novembru 1847., napisali Karl Marks (Marx) i Fridrih Engels (Friedrich).

1852. - Rođen engleski pisac irskog porijekla Džordž Ogastas Mur (George Augustus Moore), autor realističkih i naturalističkih romana. Djela: romani "Moderni ljubavnik", "Glumčeva žena", "Ester Voters", "Ave", "Ispovijesti mladića", "Uspomene iz mrtvog života", "Salve", "Vale".

1944. – Dejvid J. Vajnlend (David J. Wineland), američki fizičar, rođen je na današnji dan. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 2012. godine - za razvoj temeljnih eksperimentalnih metoda koje omogućavaju mjerenje i upravljanje pojedinačnim kvantnim sistemima.

1955. - Rođen Alen Prost (Alain Prost), francuski vozač automobilističkih utrka, četverostruki prvak svjetskog prvenstva Formule 1.

1955. - Stiven Pol Džobs (Steven Paul Jobs), jedan od osnivača kompanije Apple Computer, rođen je na današnji dan. Zajedno sa Stivenom Vozniakom (Steven Wozniak) u garaži punoj jabuka napravio je prvi kućni računar "Jabuka" (engleski: Apple). Tako je i imenovao kompaniju koju je također osnovao s Vozniakom. Preminuo je 5. oktobra 2011. godine od raka pankreasa.

Nihad i Sead Kreševljaković. startbih.ba

Rođeni braća blizanci Nihad i Sead Kreševljaković, bh. producenti

1973. - Rođeni braća blizanci Nihad i Sead Kreševljaković, bosanskohercegovački producenti. Nihad je direktor Sarajevskog ratnog teatra (SARTR), radio je kao producent Međunarodnog teatarskog Festivala MESS Sarajevo, a zajedno s bratom Seadom je osnovao U.G. Videoarhiv, koji se bavi produkcijom dokumentarnih filmova i promoviranjem kulture, umjetnosti i komunikacije.

1974. - Osnovan Mostarski teatar mladih (MTM). MTM je organizator internacionalnog festivala autorske poetike "Dana Teatra Mladih" i inicijator osnivanja Centra za dramski odgoj BiH (CDOBiH). Godine 1996., MTM je ustanovio i Međunarodnu nagradu za doprinos razvoju dramskog odgoja "Grozdanin kikot", koju je kasnije preuzeo CDOBiH. Nagrada se dodjeljuje 24. februara svake godine, na dan osnivanja MTM-a.

1990. - Umro Jure Kaštelan, hrvatski pjesnik, jedan od utemeljitelja hrvatskog modernog pjesničkog izraza. Godine 1940., objavio je u vlastitoj nakladi, s ilustracijama Ede Murtića, svoju prvu zbirku “Crveni konj”. U Drugom svjetskom ratu bio je u partizanskim snagama, nakon rata do 1980. godine voditelj Katedre za teoriju književnosti na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, a neko vrijeme i lektor na Sorbonni. Osim pjesama, objavljivao je i članke, prozu, eseje i drame u kojima je prisutna mitska koncepcija. Prevodio je s ruskog i italijanskog. Zajedno s Bonaventurom Dudom uredio je hrvatsko izdanje Biblije (1968). Smrt ga je zatekla na mjestu direktora Instituta za književnost i teatrologiju HAZU-a.

1993. - Preminuo Bobi Mur (Bobby Moore), engleski fudbaler i trener. Veći dio karijere proveo je u Vest Hem junajtedu, gdje je igrao više od deset godina, a bio je i kapiten fudbalske reprezentacije Engleske koja je osvojila Svetsko prvenstvo 1966. godine. Smatra se jednim od najboljih odbrambenih igrača u historiji fudbala, a slavni Pele ga je smatrao najboljim defanzivcem među onima protiv kojih je igrao.

2006. - Umro Denis Viver (Dennis Weaver), Emijem nagrađeni američki televizijski glumac, najpoznatiji kao šerif Sem Meklaud (Sam McCloud) u NBC-voj policijskoj seriji “McCloud”, te kao protagonist Spilbergovog (Spielberg) dugometražnog igranog debija, kultnog TV-filma “Duel” iz 1971. godine.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.