NA DANAŠNJI DAN

Hfz. Ibrahim ef. Maglajlić: 193. godišnjica rođenja 5. bh. reisu-l-uleme

Danas je četvrtak, 25. april/travanj 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 250 dana

Hfz. Ibrahim ef. Maglajlić. bosna.hr

I.P.

25.4.2024

Na današnji dan 1861. godine, u Banjoj Luci je rođen hafiz Ibrahim ef. Maglajlić, peti po redu bosanskohercehovački reisu-l-ulema u periodu Kraljevine Jugoslavije i prvi predsjednik Jugoslavenske muslimanske organizacije (JMO).

Već kao dječak naučio je cijeli Kur’an napamet te je nakon osnovnog obrazovanja upisao banjalučku medresu, odnosno Skorupovu medresu u Gornjem Šeheru, u kojoj je predavao poznati muderis Smail ef. Skopljak.

Jedno vrijeme Maglajlić je boravio u Istanbulu, gdje je slušao dersove iz područja islamskih nauka kod mnogih poznatih alima tog vremena. Nakon što se vratio u rodnu Banju Luku počeo je držati javna predavanja na koja su ljudi dolazili u velikom broju. Njegova predavanja su bila veoma posjećena i cijenjena pa su mu sugrađani zajedno sa stranim dobrotvorima sagradili medresu, gdje bi svoje znanje mogao prenositi na mlađe generacije. Ta škola je nosila naziv Fejzija medresa, a u narodu je prozvana Maglajlićevom medresom.

Kao vrsnom pedagogu i predavaču na upravljanje mu je povjerena i Banjalučka ruždija, pa je te dvije škole vodio do 1914., kada je imenovan za muftiju tuzlanskog.

Političko i vjersko djelovanje

Osnivanjem Kraljevine SHS bh. muslimani su se za svoja prava morali boriti u skupštinskim klupama, pa je počelo njihovo političko okupljanje. Na sastanku muslimanskih delegata koji je imao karakter osnivačke skupštine, 16. februara 1919., formirana je politička stranka bosanskohercegovačkih muslimana nazvana Jugoslavenska muslimanska organizacija (JMO), a za predsjednika je jednoglasno izabran hfz. Ibrahim ef. Maglajlić.

Nakon penzioniranja reisu-l-uleme Džemaludina Čauševića, 1930. godine, hfz. Ibrahim ef. Maglajlić imenovan je reisu-l-ulemom Islamske zajednice u Kraljevini Jugoslaviji. Za vrijeme njegovog mandata pokrenut je list “Glasnik” kojim se nastojalo suzbiti pogrešno mišljenje o islamu, unaprijeđen je nastavni plan i program za islamsku vjeronauku koji se primjenjivao u osnovnoj i srednjoj školi, izvršena je revizija udžbenika osnovnih i srednjih škola zbog pojedinih sadržaja, te posvećeno više pažnje svjetovnom obrazovanju.

Sve do penzioniranja, 1936. godine, reisu-l-ulema Maglajlić borio se za prava muslimana i popravljanje njihovog stanja. Ubrzo nakon penzioniranja je preminuo, 16. septembra 1936. godine, a ukopan je u haremu džamije Gazanferije u Banjoj Luci. 

Torkvato Taso. wikipedia.org

Umro italijanski pjesnik Torkvato Taso

1595. - Umro italijanski pjesnik Torkvato Taso (Torquato Tasso), koji je u poeziji stapao ljepotu oblika i kršćansko-romantičnu sentimentalnost, nastojeći da izrazi moralne dileme vremena i sukob zla i dobra, poroka i vrline. Najveći dio burnog života proveo je kao dvorski pjesnik vojvode Alfonsa Drugog od Este. U glavnom djelu - "Oslobođeni Jerusalim" - opisao je Prvi krstaški rat. Tri soneta i pet madrigala posvetio je srpskoj plemkinji iz Dubrovnika Cvijeti Zuzorić.

1744. - Preminuo švedski fizičar i astronom Anders Celzijus (Celsius), tvorac skale za mjerenje toplote nazvane njegovim imenom, na kojoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a otapanja leda s nula stepeni. Također je osmatrao sjevernu svjetlost i efekte njenih magnetnih smetnji, obavljao svjetlosna mjerenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, a sopstvenim sredstvima je podigao opservatoriju u rodnoj Upsali.

1874. - Italijanski elektroinžinjer i pronalazač Giljermo Markoni (Guglielmo Marconi), jedan od pionira bežične telegrafije, rođen je na današnji dan. Godine 1909., podijelio je Nobelovu nagradu za fiziku s njemačkim fizičarem Karlom Ferdinandom Braunom (Carl). Uspio je 1901. da prvi preda bežični signal preko Atlantskog okeana i usavršavao i primjenjivao sopstvene i tuđe pronalaske.

1917. - Rođena Ela Džejn Ficdžerald (Ella Jane Fitzgerald), američka pjevačica džez muzike savršene tehnike, izvanredne improvizatorske imaginacije. Sarađivala je s nizom muzičkih velikana, a često je nastupala s Lujsom Armstrongom (Louis). Osvojila je 13 Gremija, u karijeri dugoj čak 55 godina. Raspon glasa bio joj je impresivne tri oktave. Preminula je 15. juna 1996. godine.

1933. – Muhamed Mujić, bivši bosanskohercegovački fudbaler, rođen je na današnji dan. Bio je višestruki reprezentativac SFR Jugoslavije i učesnik na olimpijskom turniru 1956. u Melburnu (srebrena medalja) i na Svjetskom prvenstvu 1962. u Čileu (četvrto mesto) - jedini jugoslavenski reprezentativac koji je dosad zvanično igrao na svim mjestima u navalnom redu. Odigrao je 32 utakmice i postigao 17 golova za najbolju selekciju SFR Jugoslavije. Počeo je da igra u mostarskom Veležu, za koji je odigrao 212 prvenstvenih utakmica, a u sezoni 1955/56. bio je najbolji strijelac. Igrao je i u francuskoj prvoligaškoj ekipi Les Girondins de Bordeaux iz Bordoa, zagrebačkom Dinamu, belgijskom K. Beringen FC. Zatim se vratio u Mostar i karijeru završio u Veležu 1968. godine, gdje je potom bio trener i tehnički rukovodilac.

1940. - Rođen Alfredo Džejms Al Paćino (James Pacino), američki glumac i producent. Paćinov put do slave počeo je nakon uloga Majkla Korleonea (Michael Corleone) u mafijaškom filmu „Kum“ i u filmu „Serpico“, 1973. godine. Oskara za najbolju mušku ulogu u filmu „Miris žene“ dobio je 1992. godine.

Enver Marić. Avaz

Rođen Enver Marić, legendarni bh. fudbalski golman

1948. - Enver Marić, bosanskohercegovački fudbalski golman i golman reprezentacije SFR Jugoslavije, rođen je na današnji dan. Za reprezentaciju SFR Jugoslavije odigrao je 32 utakmice, a uknjižio je nastup i na Mundijalu 1974. godine u Njemačkoj. Upravo uoči Svjetskog prvenstva u Njemačkoj, proglašen je, 1973. godine, najboljim fudbalerom tadašnje Jugoslavije. U dresu Veleža odigrao je više od 600 utakmica, a za Šalke 04 u Bundesligi više od 150 mečeva. "Leteći Mostarac", kako su ga navijači zvali, bio je član poznatog Veležovog trija "BMW" –(Bajević, Marić, Vladić), koji je igrao u jednoj od najuspješnijih generacija kluba s Neretve. Tri puta je branio za reprezentaciju svijeta i Evrope.

1995. - Umrla američka pozorišna i filmska glumica Džindžer Rodžers (Ginger Rogers), koja je svjetsku slavu stekla kao partnerka Freda Astera (Astaire) u mnogim romantičnim mjuziklima, s elegantnim i ljupkim igračkim numerama. Filmovi: "Mače po profesiji", "Zvižduk u noći", "Ne kladi se na ljubav", "Veseli razvod", "Ponoćna zvijezda", "Hoćemo li plesati", "Priča o Vernon i Ireni Kastl", "Kiti Foil" (nagrada Oskar), "Major i Malena", "Roberta".

2008. - Preminuo Milan Kangrga, hrvatski filozof, univerzitetski profesor etike i jedan od osnivača časopisa “Praxis”, Korčulanske ljetne škole, te univerzitetskog časopisa “Pogledi” u kojem je objavio svoje prve radove, npr., "Problemi ideologije" 1953. godine. Već 1954. godine, časopis je zabranjen nakon žestoke kritike iz redova partije. Godine 1957., jedan je od osnivača općeteorijskog časopisa “Naše teme”, u kojem su objavljivali i filozofi. Održao je zapažena predavanja u Bonu, Minhenu, Pragu, Budimpešti, Moskvi, Kijevu i drugim gradovima. 

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.