Okrenuta je jedna stranica historije i počelo je stvaranje novog svjetskog poretka, a posebno novog odnosa Evrope i Amerike i otvoreno je pitanje da li je Amerika predsjednika Donalda Trampa i dalje potrebna Evropi.

To smatraju, iako još s nevjericom, mnogi u uzavrelim institucijama Evropske unije i NATO pošto je najuticajniji političar EU i vodja najmoćnije države Unije, kancelarka Angela Merkel, izjavila da su "prošla vremena" kad su EU i Amerika mogli da se potpuno međusobno oslanjaju.

Angela Merkel je, što je ocijenjeno kao vrhunac njenog neslaganja s politikom američkog predsjednika, predočila da je to posebno "iskusila proteklih dana" na sastancima EU i NATO vođa s Trumpom i, možda historijskom porukom, naglasila da Evropljani "istinski" moraju uzeti svoju sudbinu u sopstvene ruke.

S najvećom pažnjom su analitičari i mediji u Francuskoj, čiji novi predsjednik Emanuel Makron naglašava nužnost da se ojačanom "njemačko-francuskom pokretačkom snagom" obnovi EU, propratili krajne ozbiljne poruke Angele Merkel, uz ocjenu da je doveden u pitanje dosadašnji "sistem vrijednosti" na kojem su počivali odnosi SAD i Njemačke, pa i cijele Evrope.

Pariski list Mond tako zaključuje da je na pomolu nova era u njemačko-američkim, a to znači i evropskim odnosima s Vašingtonom, navodeći da su se tradicionalne poslijeratne veze Evrope i Njemačke temeljile posebno na velikoj američkoj pomoći starom kontinentu kroz Maršalov plan obnove i garantovanje sigurnosti u doba blokova i Hladnog rata.

Mond navodi da "sad Angeli Merkel izgleda jako daleko ona Amerika iz doba kad je predsjednik Džon Kenedi 1963. rekao u Zapadnom Berlinu: 'Ja sam Berlinac'".

To se ogleda u potvrdi Trumpove politike "Amerika na prvom mjestu" i činjenice da on smatra da svjetski sporazum o zaštiti prirodne sredine nije u interesu američke industrije, da je neodrživo da naročito Njemačka ima ogromne viškove u trgovini s Amerikom, kao i da Evropa mora sama da se temeljito pobrine za sopstvenu odbranu, a ne da "američki poreski obveznici" plaćaju većinu izdataka za NATO.

Angela Merkel je odmah posle pobjede Trumpa na izborima u SAD ocijenila da ne postoje samo interesi, već i vrijednosti koje su temelj američko-evropskog savezništva, a tu je spomenula i ljudska prava, nezatvaranje u sopstvene granice, zaštitu prirodne sredine.

Američki portal Politiko u svom evropskom izdanju daje dva viđenja ovog sad već jasnog zaokreta u Njemačkoj, a to bez sumnje znači i politici EU prema Vašingtonu.

Jedan ugledni analitičar smatra da ne treba izvlačiti tako dalekosežne zaključke iz izjava njemačke kancelarke, pošto će "na kraju Evropa ipak shvatiti da joj je uvijek potrebna Amerika".

Suprotno tome je mišljenje da je sad dovedeno u pitanje temeljno načelo u doba stvaranja NATO-a, a to je da Njemačka, zbog iskustva iz dva svjetska rata, više nikad ne smije biti prijetnja evropskoj sigurnosti.

NATO je ustanovljen da "Ruse drži izvan, Amerikance unutar, a Njemce na tlu" Evrope, napominje drugi analitičar. "Sad Merkel poručuje da Amerikanci nisu zaista u Evropi, pa otud Njemačka i Evropa moraju imati bitniju i nezavisniju ulogu nego u proteklih 70 godina", kaže on.

Na ovo mišljenje se nadovezuje i uvodničar pariskog lista Figaro koji, poput mnogih analitičara i političara u EU i NATO, ocjenjuje da je Trump "ozbiljno uzdrmao saveznike jer je odbio da se izričito izjasni za načelo kolektivne odbrane" u NATO.

Italijanski list Republika u naslovu analize ističe da je Angela Merkel u suštini poručila: "Više ne možemo vjerovati Americi", torinska Stampa to isto navodi i kaže da je "Zapad podijeljen, a cure informacije da će se SAD povući iz Pariskog sporazuma o klimatskim promjenama".

Njemačka kancelarka, navode analitičari u EU, sad jasno potvrđuje da obnovljenom njemačko-francuskom osovinom u Uniji kroz vidljivo željeni savez s novim francuskim predsjednikom Makronom želi snaženje ekonomskog jezgra i, naročito, odbrane EU, uz velika ulaganja u vojnu industriju.

To je i moćan zalog, kako izgleda, osamostaljivanja Evrope od zavisnosti od Amerike na vojno-odbrambenom planu, kao i utvrđivanja samostalnije ekonomske i politike, a prvenstveno otvorenosti u trgovini sa svijetom što je od životnog značaja za njemačku izvoznu privredu.

Trump odbacuje velike svjetske trgovinske slobodne zone i sporazume i krenuo je, na temelju onoga što vidi da je na korist američkih interesa, u stvaranje bilateralnih ekonomskih odnosa s velikim svjetskim partnerima s ciljem da spriječi "nepoštenu trgovinu" u kojoj američki partneri, uključujući Njemačku, stalno imaju višak.

Evropski diplomatski zvaničnici ocjenjuju da su sad pred EU i NATO iskrsli krupni problemi koje će iznutra nejedinstveni Evropljani teško rješavati. Takođe se primjećuje da novi francuski predsjednik Macron tek treba da dokaže svoju snagu i državničku viziju i sposobnost.