DAN NEZAVISNOSTI SAD

Rađanje države u kojoj su "svi ljudi stvoreni jednaki"

Deklaracija o nezavisnosti objavljena 4. jula 1776. godine označila je prekretnicu u svjetskoj historiji

Proglašavanje Sjedinjenih Američkih Država. Arhiva

Piše: Danijal Hadžović

4.7.2021

Dan nezavisnosti slavi se od 4. jula 1776. godine u Sjedinjenim Američkim Državama. Ovaj praznik se obilježava u čast Drugog kontinentalnog kongresa, održanog u Filadelfiji, na kom je usvojena Deklaracija o nezavisnosti SAD. Istina, Kongres SAD je dva dana ranije glasao i usvojio Deklaraciju, ali ona nije objavljena sve do 4. jula.

Američka revolucija

Američka revolucija (1775-1783) bila je jedan od najznačajnijih događaja u historiji. Povod za revolucijub bilo je nezadovoljstvo britanskom ekonomskom politikom prema američkim kolonijama. Povećanje poreza, carina, kao i nemogućnost stanovnika američkih kolonija da zastupaju svoje interese i suprotstave se samovolji engleskog kralja, stvaralo je sve veće nezadovoljstvo. Engleska je na obalama Amerike imala 13 kolonija. Kolonije nisu bile unifikovane, neke su imale veću, a neke manju autonomiju. Za vrijeme Američke revolucije Engleskom je vladao Džordž III koji je u želji da izvrši centralizaciju poreza dao monopol na uvoz čaja Istočnoindijskoj kompaniji što je izazvalo veliko nezadovoljstvo među kolonijama. Nakon toga se 16. decembra 1773. odigrala Bostonska čajanka kojom su revolucionari pokazali svoje nezadovoljstvo, a u zemlji je rasla sve veća volja za nezavisnošću koja je vremenom postala i otvoreni politički cilj mnogih političkih predstavnika američkih kolonija.

Konačno, predstavnici 13 kolonija u američkom kongresu potpisali su 1776. Deklaraciju o nezavisnosti, čime su proglasile svoju nezavisnost i objasnile svoje razloge za to. Napisao ju je Tomas Džeferson (Thomas Jefferson), a korigovali i finalno uobličili Džon Adams (John Adams) i B Bendžamin Frenklin (Benjamin Franklin).


Džeferson: Autor deklaracije o nezavisnosti. Arhiva

Nakon usvajanja, Deklaracija je javno čitana u različitim američkim gradovima. Usvajanje Deklaracije stanovništvo je dočekalo sa oduševljenjem i slavljem. Nakon potpisivanja, 13 kolonija osnivalo je federalnu zajednicu pod nazivom Sjedinjene Američke Države.. Bio je to po prvi put u svijetu da se stvara jedna država zasnovana na načelu jednakosti svih građana pred zakonom koji dijele jednaka prava (princip koji je u tom trenutku vladao jeste da su kraljevi i aristokrate bili „od Boga odabrani“ vladari po rodnom kriteriju).

 56 članova Kongresa koji su potpisali deklaraciju pokazali su veliku hrabrost. Objavljivanje nezavisnosti od Velike Britanije prema zakonu je bio čin izdaje koji se kažnjavao smrtnom kaznom. Sama deklaracija postala je najomiljeniji i najviše puta kopiran politički dokument svih vremena.


Rat za nezavisnost

Naravno, Velika Britanija se nije mirila s ovom odlukom. Proglašenje nezavisnosti istovremeno je bilo i put u rat slabo naoružane nove države protiv najmoćnije imperije svijeta.

Jedna od značajnih bitaka koje su se odigrale tokom revolucije bila je bitka kod Leksingtona u kojoj su revolucionari pretrpeli veliki poraz. Uzrok poraza bilo je to što se Engleskoj u bici prikljucilo i crnačko stanovništvo uz obećanje da ce biti slobodno. 1776. dolazi do preokreta nakon sto je na čelo američke vojske postavljen Džordž Vašington (George Washington). Džordž Vašington poslao je Bendžamina Frenklina (Benjamin Franklin) da obiđe evropske prestonice, zahvaljujući čemu obezbjeđuje, ispostavit će se, presudnu podršku Francuske u finansijama i naoružanju. Nakon višegodišnjeg ratovanja presudna bitka odigrala se kod Jorktauna 1781., nakon koje Velika Britanija nije uspela da se oporavi. Mirom koji je potpisan u Versaju 1783. Britanija je priznala nezavisnost kolonijama, a ustav SAD donesen je 1789.


Tekst dekalracije

Početak Deklaracije o nezavisnosti jedan je od najpopularnijih tekstova svih vremena.

- Mi smatrano ove istine očiglednim: da su svi ljudi stvoreni jednaki, da su obdareni od strane njihovog Tvorca određenim neotuđivim pravima, među kojima su život, sloboda i težnja za srećom.


Video
Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.