NA DANAŠNJI DAN

Džordž Bajron: 200. godišnjica smrti utemeljitelja evropskog romantizma

Danas je petak, 19. april/travanj 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 256 dana

Džordž Bajron. prelepapoezija.com

I.P.

19.4.2024

Na današnji dan 1824., prije tačno 200 godina, preminuo je engleski pisac Džordž Gordon Bajron (George Gordon Byron), jedan od utemeljitelja evropskog romantizma. Imao je samo trideset šest godina.

Svjetsku književnu slavu stekao je romantičnim epom „Čajld Harold“, poemom „Don Žuan“ i poetskim dramama „Manfred“ i „Kain“.

“Don Žuan”

Iako se rodio kao deklarirani aristokrata, te postao lord već u 10. godini, Bajron je po prirodi bio buntovnik i slobodoumnih nazora. Njegov život i djela, a naročito slobodarski pjesnički duh engleskog buntovnika nadahnuli su mnoge velike pjesnike, popur Puškina, Ljermontova, Lamartina...

Bajronov idealizam, njegova “svjetska bol” i sudbina, učinili su ga jednom od najvećih figura romantizma, književnog pravca koji se rodio kao reakcija na strahovladu razuma, reda i poretka. Iskustva iz veza s raznim ženama prikazao je u svojoj najboljoj poemi„Don Žuan“. Satirična i duhovita, ova poema ima šesnaest pjevanja i ostala je nedovršena.

Čarls Darvin. wikipedia.org

Umro Čarls Darvin, tvorac teorije o evoluciji živih bića

1841. - U mjestašcu Tolisa kod Orašja u BiH, rođen je Bono Dobroslav Nedić, bosanskohercegovački i hrvatski književnik. Početne škole završio je u Tolisi, a u franjevački red stupio je 1857. godine. Filozofsko-teološki studij vjerovatno je završio u Italiji. Proučavao je narodne umotvorine, pisao kraće priče, historijske sastave, ali i upute za poljoprivrednike. Preminuo je 1. januara 1903. godine.

1882. - Umro engleski naučnik Čarls Darvin (Charles Darwin), tvorac teorije o evoluciji živih bića, nazvane darvinizam. Svoje ideje o promjenjivosti vrsta Darvin je objavio u djelu „Bilješke o transmutaciji vrsta“. Reakcije na Darvinovu knjigu bile su veoma negativne. Neki biolozi spočitavali su mu da ne može dokazati svoje hipoteze, drugi su kritizirali njegovu koncepciju o razvijanju različitih vrsta iz jedne. A najžešći napadi na Darvinovu teoriju dolazili su od crkvenih predstavnika, koji su mu spočitavali da teorija o prirodnoj selekciji poriče utjecaj Boga na stvaranje čovjeka i stavlja čovjeka na isti nivo sa životinjama. Ipak, Darvinovi savremenici prepoznali su važnost njegovog rada te je izabran u Kraljevsko društvo, 1839., i u Francusku akademiju nauka, 1878. godine.

1906. - Francuski fizičar i hemičar Pjer Kiri (Pierre Curie) preminuo je u saobraćajnoj nesreći. Doktorirao je na Univerzitetu u Parizu u Francuskoj 1895., kada je imenovan na mjesto profesora fizike. Te godine se oženio Marijom, s kojom je nastavio naučni rad, pa su, 1898., zajedno otkrili radioaktivne elemente polonij (Po) i radij (Ra), koje su dobili iz uranija (U). Supružnici Kiri su s Antoanom Anrijem Bekerelom (Antoine Henri Becquerel), koji je otkrio radioaktivnost, dobili Nobelovu nagradu za fiziku 1903. godine. Iste godine Kraljevsko društvo u Londonu supružnike Kiri nagradilo je medaljom, a Pjer je 1905. godine postao član Francuske akademije nauka. Pjer Kiri je istraživao i emisije zračenja radioaktivnih supstanci te pomoću magnetnih polja uspio dokazati da su neke emisije pozitivno naelektrisane, neke negativne, a neke neutralne. Oni odgovaraju alfa, beta i gama zračenju. A sa svojim učenikom Albertom Labordom (Laborde) Kiri je otkrio nuklearnu energiju, identifikujući kontinuiranu emisiju toplote iz čestica radija. 

“Energoinvest”. n1info.ba

Osnovan “Energoinvest”

1951. - Osnovan “Energoinvest” rješenjem predsjednika tadašnje vlade, odnosno Izvršnog vijeća Narodne Republike Bosne i Hercegovine Đure Pucara Starog. “Energoinvest” d.d. Sarajevo je multidisciplinarna inžinjering kompanija, s dominantnom izvoznom orijentacijom, jedna od najrespektabilnijih i najjačih kompanija u Bosni i Hercegovini s obimom aktivnosti na polju projektovanja i realizacije kompleksnih objekata u zemlji i inozemstvu.

1993. - Počinjen masakr civila u Zenici, kada je od granata ispaljenih na centar Zenice s položaja HVO-a, pozicioniranih u Putičevu, 16 kilometara zapadno od Zenice, poginulo 15 i ranjeno više od 50 civila. U to doba dana odvijala se velika trgovačka aktivnost u samom centru grada, a u geografskoj zoni koja je bila granatirana nalazilo se od dvije do tri hiljade ljudi.

2002. - Umro Tor Hejerdal (Thor Heyerdahl), norveški antropolog, naučnik i istraživač. Bio je pacifist i vatreni pristaša ekologije ("zeleni"). Njegove teze bile su u vezi s kulturnom difuzijom modela razvitka kultura. Najpoznatiji je po ekspediciji "Kon-Tiki" iz 1947. godine na koju je otišao s grupom saradnika u Južnu Ameriku, gdje je izgradio splav od balzamovog drveta i drugih domorodačkih materijala. Želio je dokazati komunikaciju pretkolumbovskih civilizacija iz Polinezije i Južne Amerike. 

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.