Jednom je bolji Istok! Zanimljiv fenomen primjećuje se u Evropi: skoro sve zemlje istoka Evropske unije koje su nekad bile dio socijalističkog svijeta s ovom zdravstvenom krizom izazvane pandemijom koronavirusa nose se bolje od bogatijih i općenito organiziranijih zemalja na zapadu EU. To je lako dokazati brojkama: u Poljskoj je broj umrlih na milion stanovnika 13, u Rumunijij 30, u Hrvatskoj 12, Češkoj 20, a Slovačkoj samo troje.
S druge strane, u Danskoj je ta brojka 70, u Švedskoj 213, u Austriji 60, a u Nizozemskoj 250.
Pogleda li se pet od šest zemalja osnivačica EU (Luksemburg je izostavlejn jer je mala država) - Njemačku, Francusku, Nizozemsku, Belgiju i Italiju, prosječan broj zaraženih na milion stanovnika je 2.707.
U zemljama Višegradske grupe, Mađarskoj, Češkoj, Slovačkoj i Poljskoj, taj je broj 369 ljudi, dakle sedam puta manje.
Prve novinarske analize uzroka tih razlika navode na zaključak - istočna je Evropa reagirala brže, uvela je strožije karantine, a na početku joj je pomoglo i to što si manje stanovnika može priuštiti daleka putovanja.
Usto, te zemlje imaju i bolje zdravstvene sisteme nego što im se priznaje.
Dok su zemlje zapada Evrope crpile razloge za eventualno blokiranje privrede iz svoje prošlosti ili razvoja svog ustavnog uređenja, istok EU mnogo je više slušao šta se događa u njima susjednim zemljama ili pak onima najviše pogođenima. Zbog toga je reagirao brže.
Češka je 12. marta zatvorila škole i granice, a Slovačka je tog istog dana proglasila vanredno stanje, samo šest dana nakon registriranja prvog zaraženoga.
Tog istog dana britanski je premijer Boris Džonson (Johnson) rekao svojim građanima da mogu nastaviti posjećivati sportske događaje.
Sljedećeg dana i Poljska je zatvorila granice, kafiće i restorane.
Kako se koronavirus širio, pisao je u svojoj analizi američki "Wall Street Journal", Nijemci su organizirali karnevale, Italijani su posjećivali nogometne utakmice, a Britanci koncerte. Među zemljama na istoku EU koje su reagirale brzo i pravovremeno, konsenzualni je zaključak stručnjaka, jeste i Hrvatska. Kafići i restorani zatvoreni su 19. marta kada je bilo zabilježeno nešto više od 80 zaraženih.
Zemljama na istoku Evrope na samom početku epidemije također je pomoglo i to što su - manje bogate. Osim što su njihovi građani imali manje novca za odlazak u zimskim mjesecima na skijanje, manje je ljudi avionom putovalo iz istočne Evrope u Kinu ili SAD nego sa zapada Starog kontinenta.
Valja ipak biti oprezan: jedno je tumačenje zašto je na istoku EU toliko manji broj zaraženih nego na zapadu to što su ovi prvi jednostavno testirali manje ljudi.
Osim toga, treba imati na umu da, kada govorimo o zdravstvenom sistemu u istočnoevropskim zemljama, činjenice nisu uvijek u skladu s općom percepcijom.
Za to je uputno pogledati Eurostatovu tablicu broja bolničkih kreveta na 100 hiljada stanovnika u evropskim zemljama.
Vodeća je Njemačka sa 823 kreveta, ali Njemačku slijedi šest zemalja nove Evrope (Litvanija, Bugarska, Mađarska, Rumunjska, Poljska i Češka), iza kojih su Belgija i Francuska, nakon koje je Hrvatska na 10. mjestu sa 591 krevetom na 100 hiljada stanovnika. Bogate zapadne zemlje u donjem su dijelu tablice, a slična se priča ponavlja i kada se pogleda broj kreveta na intenzivnoj njezi.
Kada se tome pridoda činjenica da su zemlje koje su napustile cijepljenje BCG-om koje štiti od tuberkuloze, ali vjerovatno i od drugih zaraza pluća, a uglavnom je riječ o bogatim zapadnim zemljama, neuporedivo teže pogođene epidemijom od onih koje su cijepljenje BCG-om zadržale, a riječ je o istočnim zemljama, pandemija koronavirusa pokazuje da novac i razvijenost ne garantiraju automatski i zaštitu od koronavirusa.
