Međunarodna organizacija Reporteri bez granica (RSF) uputila je apel da podrška istraživačkom novinarstvu bude vodeća tema predstojećeg samita EU-Zapadni Balkan u Sloveniji.
Ukazali su da su novinari u regionu, a koji izvještavaju o korupciji i pandemiji koronavirusa, ugroženi nedostatkom nezavisnosti pravosuđa i da se moraju nadmetati sa dezinformacijama.
- Iako je poštovanje slobode štampe uslov za pristupanje Evropskoj uniji, to nije na programu samita između država članica EU i šest zemalja Zapadnog Balkana - Albanije, Bosne i Hercegovine, Kosova, Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Srbije. Nijedna od ovih zemalja nije postigla značajan napredak u pogledu slobode medija. Zapravo, rezultati svih zemalja su pogoršani u Svjetskom indeksu slobode štampe RSF-a za 2021. godinu, osim u Bosni i Hercegovini, gdje je zabilježeno vrlo malo poboljšanje - navodi se u saopštenju.
Pavol Salaj, koji je u organizaciji Reporteri bez granica zadužen za Evropsku uniju i Zapadni Balkan, kazao je da sloboda medija ne bi trebalo da bude tabu tema predstojećeg samita.
- Podrška istraživačkom i profesionalnom novinarstvu na Balkanu bitan je lijek za pomoć regionu u borbi protiv dva vodeća problema - korupcije i pandemije Covida-19. EU bi nesumnjivo trebalo da bude ambicioznija u korišćenju "zavođenja" koje sprovodi nad Zapadnim Balkanom kako bi građanima regiona omogućila pristup pouzdanijim vijestima i informacijama - kazao je on.
Iz RSF-a navode, između ostalog, da je neefikasnost pravosudnih sistema, prije svega zbog odsustva njihove nezavisnosti, evidentna i u Crnoj Gori, gdje je, podsjećaju iz te organizacije, nagrađivani novinar Jovo Martinović podvrgnut arbitrarnom postupku od 2015. godine.
- Na Balkanu cvjetaju dezinformacije, a lažne vijesti - koje čak i mejnstrim mediji sada plasiraju predstavljaju veliki problem za društvo u cjelini u vezi s pandemijom. Mnogi tabloidi prenose teorije zavjere o Covidu-19, dok TV Happy, kanal koji se emituje u nekoliko zemalja regiona, promoviše sumnjive teorije o vakcinaciji - dodaju iz RSF-a.
Visok nivo dezinformacija o koronavirusu na Balkanu prati relativno niska upotreba vakcine, iako je teško dokazati direktnu vezu između te dvije pojave - stopa vakcinacije se kreće od 23 do 45 posto u šest balkanskih zemalja, dok prosjek u EU premašuje 70 posto, podsjećaju iz RSF-a.
- Kada zemlje kandidati postanu članice EU, Unija se muči da odbrani slobodu štampe unutar svojih granica. Slovenački premijer Janez Janša često napada novinare, dok je njegova vlada, organizator ovog samita EU-Balkan, samovoljno obustavila finansiranje nacionalne novinske agencije STA, prisilivši nedavno svog direktora da podnese ostavku - podsjećaju iz međunarodne organizacije.
Crna Gora je, prema posljednjem Svjetskom indeksu slobode medija RSF-a, na 104. mjestu. Bosna i Hercegovina je na 58, Kosovo 78, Albanija 83, Sjeverna Makedonija 90, Srbija na 93. mjestu...
