Na današnji dan 1936. godine, preminuo je hafiz Ibrahim ef. Maglajlić, peti po redu reisu-l-ulema u periodu Kraljevine Jugoslavije i prvi predsjednik Jugoslavenske muslimanske organizacije (JMO).Reis Maglajlić rođen je 1861. godine u Banjoj Luci, u bogatoj i uglednoj porodici, a već kao dječak naučio je cijeli Kur’an napamet te je nakon osnovnog obrazovanja upisao banjalučku medresu, odnosno Skorupovu medresu u Gornjem Šeheru, u kojoj je predavao poznati muderis Smail ef. Skopljak. Jedno vrijeme Maglajlić je boravio u Istanbulu, gdje je slušao dersove iz područja islamskih nauka kod mnogih poznatih alima tog vremena. Nakon što se vratio u rodnu Banju Luku počeo je držati javna predavanja na koja su ljudi dolazili u velikom broju. Njegova predavanja su bila veoma posjećena i cijenjena pa su mu sugrađani zajedno sa stranim dobrotvorima sagradili medresu, gdje bi svoje znanje mogao prenositi na mlađe generacije. Ta škola je nosila naziv Fejzija medresa, a u narodu je prozvana Maglajlićevom medresom. Kao vrsnom pedagogu i predavaču na upravljanje mu je povjerena i Banjalučka ruždija, pa je te dvije škole vodio do 1914., kada je imenovan za muftiju tuzlanskog.<h2>Političko i vjersko djelovanje</h2>Osnivanjem Kraljevine SHS bh. muslimani su se za svoja prava morali boriti u skupštinskim klupama, pa je počelo njihovo političko okupljanje. Na sastanku muslimanskih delagata koji je imao karakter osnivačke skupštine, 16. februara 1919., formirana je politička stranka bosanskohercegovačkih muslimana nazvana Jugoslavenska muslimanska organizacija (JMO), a za predsjednika je jednoglasno izabran hfz. Ibrahim ef. Maglajlić. Nakon penzioniranja reisu-l-uleme Džemaludina Čauševića, 1930. godine, hfz. Ibrahim ef. Maglajlić imenovan je reisu-l-ulemom Islamske zajednice u Kraljevini Jugoslaviji. Za vrijeme njegovog mandata pokrenut je list “Glasnik” kojim se nastojalo suzbiti pogrešno mišljenje o islamu, unaprijeđen je nastavni plan i program za islamsku vjeronauku koji se primjenjivao u osnovnoj i srednjoj školi, izvršena je revizija udžbenika osnovnih i srednjih škola zbog pojedinih sadržaja, te posvećeno više pažnje svjetovnom obrazovanju.Sve do penzioniranja, 1936. godine, reisu-l-ulema Maglajlić borio se za prava muslimana i popravljanje njihovog stanja. Ubrzo nakon penzioniranja je preminuo, 16. septembra 1936. godine, a ukopan je u haremu džamije Gazanferije u Banjoj Luci.&nbsp;

<h2>Rođena holivudska glumica Lorin Bekol</h2>Godine 1924., na današnji dan, rođena je Lorin Bekol (Lauren Bacall), američka pozorišna i filmska glumica, poznata i po tome što je bila supruga slavnog glumca Hemfrija Bogarta (Humphrey).Prve zapažene uloge odigrala je u filmovima “Duboki san” (1946.) i “Mračni prolaz” (1947.), ali i u komedijama “Kako se udati za milionera” (1953.) i “Kreatorica” (1957.). Za uloge u brodvejskim mjuziklima “Pljesak” (1970.) i “Žena godine” (1981.) osvojila nagradu Tony, a za ulogu u filmu “Ogledalo ima dva lica” (1996.) dobila je Zlatni globus i nominaciju za Oskara.Godine 1999., Američki filmski institut uvrstio je Lorin Bekol među 25 najznačajnijih ženskih filmskih zvijezda u historiji. Od tada, doživljava novi uzlet u karijeri, snima filmove “Dogville” (2003.) i “Birth” (2004.), oba s Nikol Kidman (Nicole). Glumila je i jednu od glavnih uloga u filmu “The Walker” (2007.).Američka filmska akademija, 14. novembra 2009., dodijelila je Lorin počasnog Oskara za životno djelo. Bekol je preminula 12. avgusta 2014. godine.&nbsp;

U februaru 1919., formirana je Jugoslavenska muslimanska organizacija (JMO), a za predsjednika je jednoglasno izabran hfz. Maglajlić

Prije 87 godina preminuo reisu-l-ulema Ibrahim ef. Maglajlić

Na današnji dan 1890. godine, rođena je engleska književnica Agata Kristi (Agatha Christie), najpoznatija autorica kriminalističkih romana u svijetu, zbog čega je nazvana "kraljicom krimića". Djela Agate Kristi su, uz djela Vilijama Šekspira (William Shakespeare), najprodavanija u svijetu – više od milijardu primjeraka na engleskom jeziku i više od milijardu primjeraka na 45 drugih svjetskih jezika. Napisala je više od osamdeset romana i drama, većinom detektivskih, u kojima se uglavnom pojavljuju njeni najpoznatiji likovi - Hercule Poirot i Miss Marple. <h2>Većina djela ekranizirana</h2>Mnogi njeni romani i kratke priče adaptirani su u filmove, neki i više puta, poput “Ubistvo u Orijent Expressu”, “Smrt na Nilu”, “U 4:50 s Paddingtona”… BBC je napravio radijske i TV verzije mnogih priča o Poirotu i Miss Marple, a i mnoge svjetske TV kuće su producirale i snimale brojne serijale prema Agatinim djelima, ali i filmove o Agati. Njena predstava “Mišolovka” (The Mousetrap) drži rekord najdužeg prikazivanja u Londonu. Godine 1970., Agata je odlikovana redom Britanskog Imperija i mogla je nositi titulu Dame (ženski ekvivalent Sira).Agata Kristi je preminula 12. januara 1976., u 85. godini života.&nbsp;

<h2>Rođen Marko Polo, mletački istraživač, putopisac i trgovac</h2>Godine 1254., na današnji dan, rođen je Marko Polo (Marco Polo), mletački istraživač, putopisac i trgovac, jedan od prvih Evropljana koji su putovali Putem svile do Kine, a zapisi s tog putovanja su ga učinili svjetski poznatim.Kada su Markov otac Nikolo (Niccolo) i stric Mateo (Matteo), koji su trgovali s Istokom, 1271., krenuli na svoje drugo putovanje u Kinu, priključio im se i Marko. Morem su putovali do sirijske obale, kopnenim putem do Hormuza, preko Kermana do Balka, pa uz gornji tok rijeke Amu-Darje do Pamirske visoravni. Nastavili su između Tibeta i Lop Nura, prešli pustinju Gobi i 1275. stigli kanu Kublaju. Marko je tamo postao kanov pouzdanik i ostao u njegovoj službi 17 godina, proputovavši mnoge krajeve Dalekog istoka, te upoznavši jezike i običaje različitih naroda. Godine 1292., kada je izaslanstvo pratilo mongolsku princezu kao nevjestu perzijskom kanu Arghunu, Venecijanci, među kojima i Marko, iskoristili su priliku da se vrate u Veneciju, krajem 1295. godine. <h2>“Milion”</h2>Tri godine nakon povratka, 1298., Marko Polo je zarobljen u sukobu Đenovljana i Mletaka kod Korčule i odveden je zatvor u Đenovu. U zarobljeništvu je ispričao svoje doživljaje s putovanja prijatelju Rustičelu (Rustichell) iz Pise, koji ih je zabilježio na francuskom jeziku u djelu “Knjiga svjetskih čudesa”, kasnije poznatom pod nazivom “Milion”. Ta knjiga je treća najprevođenija i najčitanija knjiga u ljudskoj historiji nakon Biblije i Kur’ana, a imala je presudan utjecaj u doba velikih otkrića. Geografske karte Dalekog istoka vijekovima su izrađivane baš prema Markovom putopisu.U avgustu 1299. godine Marko je pušten iz zatvora i vratio se u Veneciju, gdje je s ujakom i ocem radio u trgovačkoj firmi i ubrzo postao bogati trgovac. Godine 1323., razbolio se, a 8. januara 1324., preminuo.&nbsp;

Njena djela su, uz djela Vilijama Šekspira, najprodavanija u svijetu

Prije 133 godine rođena Agata Kristi, „kraljica krimića“

Punih 12 godina među nama nije jedan od najvećih bosanskohercegovačkih patriota, književnik, publicist, urednik, vajar, vječnik oštrog pera Nedžad Ibrišimović, čija genijalnost ni danas nije izblijedjela. Bio je veliki perfekcionist pa je, kako je sam govorio, pisao teško i porađao književnost, osjećajući ogromnu odgovornost prema knjigama i čitateljima. Želio je da, kada na papiru napiše „kiša“, papir postane mokar, da svaka rečenica u njegovoj knjizi ili tekstu bude „živa“, puna i moćna, kako bi čitatelja navodila na razmišljanje i učila. Mnogo je volio svoj narod i svoju Bosnu, za koju je obukao i vojnu odoru, braneći je i perom i oružjem od agresora. U toj ljubavi ovaj genijalni sin svoje domovine pronalazio je i najveću ispiraciju. Bosna, to je jedna dobra zemljakad plače klobučaju kiseljacisagni se i pij, niko se ne ljuti......Izuj obuću kad prelazišKoranu, GlinuSavu i DrinuOperi noge u rijekamaBosna je ćilimom zastrta. <h2>Najmlađi književnik</h2>Nežad Ibrišimović rođen je 1940. godine u Sarajevu. Nakon prerane očeve smrti, usljed djejstava tokom Drugog svjetskog rata, kao trogodišnjak seli s majkom u Žepče, gdje je završio osnovnu školu. U Sarajevo se vraća da bi pohađao Srednju školu za primijenjene umjetnosti, Odsjek vajarstvo, a potom i studij filozofije na Filozofskom fakultetu. Počeo je rano pisati, već u 13. godini, a 1964. godine postao je i zvanično najmlađi književnik u Bosni i Hercegovini.- Pisac sam odavno, od rođenja, objavio sam prvu noveletu s trinaest godina, prvu ozbiljniju priču s osamnaest, ali, kad malo o tome razmislim, uviđam nešto neobično, a to je da još nisam odlučio da li da budem pisac – govorio je u svom prepoznatljivom maniru Ibrišimović.Njegova najznačajnija književna djela su: „Zlatni most“, „Ugursuz“, „Karabeg“, „Glas koji je pukao o Egidiju“, „Zmaj od Bosne“, „Braća i veziri“, „Knjiga Adema Kahrimana“, „Vječnik“... Osim književnošću, bavio se i novinarstvom. Bio je urednik u „Našim danima“ i „Oslobođenju“, te glavni i odgovorni urednik časopisa za književnost „Život“, od 1995. do 1998. godine. Neko vrijeme Ibrišimović je radio kao nastavnik u Goraždu, a svoja vajarska djela prikazao je u desetak samostalnih izložbi.&nbsp;

<h2>Brojne nagrade</h2>Među brojnim nagradama koje je dobio ističu se: „Šestoaprilska nagrada“ grada Sarajeva za roman „Ugursuz“, Prva nagrada za televizijsku adaptaciju „Ugursuza“ na Bledskom festivalu, Godišnja nagrada Izdavačke kuće „Svjetlost“ za roman „Karabeg“, Godišnja nagrada Izdavačke kuće „Veselin Masleša“ za roman „Braća i veziri“, Nagrada Društva pisaca BiH za knjigu „Knjiga Adema Kahrimana“, Nagrada „Skender Kulenović“ za „Izabrana djela I-X“, Godišnja nagrada Udruženja izdavača i knjižara BiH za roman „Vječnik“, nagrade BZK „Preporod“ i „Hasan Kaimija“ za roman „Vječnik“.Ibrišimovićevu karijeru obilježio je roman ”Vječnik“, kapitalno djelo na kojem je radio 47 godina, a za koje ga je Društvo pisaca BiH kandidiralo za Nobelovu nagradu. Pisao ga je, kako je sam kazivao, cijeloga života. A posljednje njegovo djelo „El-Hidrova knjiga“ je, ustvari, nastavak „Vječnika“. Prema mišljenju Nedžadovog sina Ora, ali i mnogih domaćih i svjetskih intelektualaca, za “Vječnika“ i “El-Hidrovu knjigu“ njegov otac je trebao dobiti Nobelovu nagradu.- Sama nominacija je velika stvar i donijela nam je mnogo radosti. Ali, lično mislim da se za nominaciju treba dobro pripremiti i uraditi sve prema njihovim pravilima i procedurama. Jer, ako se to dobro ne pripremi, knjiga koja je možda i najbolja, poput “Vječnika“, neće doći do žirija koji odlučuje. A onda je pitanje da li se nagrađuje kvalitet ili nešto sasvim drugo – kazao je Oro.<h2>Muslimanska trilogija</h2>Najčešće teme u djelima Nedžada Ibrišimovića su Bosna i Hercegovina i bošnjački narod. Njegova, kako ju je sam imenovao, “muslimanska trilogija“ („Ugursuz“, „Karabeg“ i „Braća i veziri“) mnogo govori o našoj zemlji i njenoj stvarnoj historiji, koja je nerijetko prešućivana i sakrivana, dajući nam lekcije za budućnost. - Ne vidim šta to čovjek ima osim pamćenja i sjećanja! Davno sam se još usudio izreći da prošlost nije prošla, a da je historija jedna neiscrpna, živa, stvarna, faktička, pulsirajuća storija i za onog koji hoće da piše i za onog koji hoće da čita – govorio je Ibrišimović o svojoj smjelosti u opisima bosanskohercegovačke historijske realnosti.Djela Nedžada Ibrišimovića prevedena su na: engleski, njemački, španski, češki, arapski, turski i albanski jezik.

<h2>Klesao sjene</h2>Ibrišimovićev prijatelj i sljedbenik u književnoj riječi, Miljenko Jergović, dao je Nedžadu metaforičan, ali znakovit epitet pisca koji je klesao sjene. I zaista, u svojim skulpturama Ibrišimović je istezao ljudsku figuru u izduženu sjenu čovjeka u jutarnjem svjetlu, simbolizirajući time čovjekovu vječnu potrebu da vidi dalje od prepreka i ograničenja. - Uspio sam izvajati nekoliko skulptura na kojima ne preovladavaju greške i to smatram svojim velikim uspjehom. I kad vajam i kad crtam i kad slikam i kad pišem, uvijek i nehotično pokušavam izraziti istu stvar, u likovnom to je sjenka i odraz, u pismenu stvarno i privid, a šta je to uistinu, još ne znam – kazivao je Ibrišimović.Nedžad Ibrišimović preminuo je u 71. godini života, 15. septembra 2011. godine, u Sarajevu. Sjećanje na ovu ljudsku i intelektualnu veličinu živi u njegovim djelima koja je ostavio u amanet svojoj Bosni i Hercegovini i njenom narodu.<h2>BIO JEDNOM JEDAN…</h2>Bio jedan car i bio car i ništa više.A bila jedna ljepotica, bila lijepa, bila prelijepa i– ništa više.A bio jedan prosjak, samo prosjak i ništa više.A bio jedan bogat, samo bogat, i ništa više.A bio jedan pehlivan, bio samo pehlivan.A bio jedan darovit da darovitiji ne može biti,darovit i ništa više.A bio jedan mudrac, bio samo mudar.A bio jedan sažaljiv.A bio jedan duševan.A bio jedan samo jak, samo jak i ništa više.A bio jedan za džabe.A bio jedan onako.I bio jedan.

Mnogo je volio svoj narod i svoju Bosnu, za koju je obukao i vojnu odoru, braneći je i perom i oružjem od agresora

Nedžad Ibrišimović: 12. godišnjica smrti bh. književnika, urednika i vajara

Na današnji dan 786. godine, na vlast je stupio najveći abasidski kalif, Harun al-Rašid, junak mnogih priča iz „1001 noći“. Bio je peti i jedan od najvećih i najpoznatijih abasidskih kalifa. Vladao je od 786. do 809. godine, kada je njegova država bila najbogatija i kulturno najrazvijenija na svijetu.Harun al-Rašid rođen je u gradu Raj u Iranu, u blizini Teherana, kao sin trećeg kalifa Al-Mahdija. Vladao je nad velikim područjem Azije i Afrike, a glavni grad njegovog kalifata – Bagdad – bio je tada najveći grad na svijetu. Danas se na području njegove nekadašnje vlasti nalaze Tunis, sjeverna Libija, Egipat, Jordan, Izrael, Sirija, Saudijska Arabija, Irak, Iran, Afganistan, Ujedinjeni Arapski Emirati, Kuvajt, Bahrein, Jemen, Oman, Katar, Turkmenistan, Uzbekistan, te dijelovi Turske, Azerbajdžana, Armenije, Pakistana...Titula kalifa, koju je imao Al-Rašid, u islamskom svijetu označava nasljednika Muhammeda, a.s., odnosno vjerskog vođu muslimana na svijetu. <h2>Lik u pričama „1001 noć“</h2>Zanimljivo je da se kalif Harun al-Rašid pojavljuje kao lik u pričama poznatog djela „1001 noć“, u kojima figurira kao mudar vladar sa sjajnim dvorom. Vjeruje se da je te priče preveo i zapisao arapski imam Abu abd Alah Muhamed el-Gahehigar u 9. vijeku. Sve priče su povezane s pričom o caru Šehrijaru i lijepoj kćerki vezira Šeherzadi.Šehrijar je bio car Indije i Persije, a nakon što je svjedočio nevjerama bratove i svoje žene, zaključio je da su sve žene nevjerne te odlučio da će svake noći uzimati drugu djevojku, spavati s njom i sljedećeg je dana pogubiti. To je trajalo tri godine, sve dok caru nije dovedena mudra vezirova kćerka Šeherzada, koja se dosjetila da mu priča priče kako bi spasila sebi život. Priče je prekidala kada bi svanulo, i to tamo gde su bile najzanimljivije, a nastavljala kada bi pala noć. Nakon što je prošla 1001 noć, car je bio uvjeren da je Šeherzada dobra, plemenita i vjerna. U međuvremenu, rodila mu je i tri sina. Zato je odlučio poštedjeti joj život.

<h2>Preminuo Dante Aligijeri, najveći srednjovjekovni pjesnik</h2>Godine 1321., na današnji dan, preminuo je Dante Aligijeri (Alighieri), najveći italijanski pjesnik kasnog srednjeg vijeka.Dante je rođen u FirencI, 1265. godine, odrastajući u duhu firentinske demokratije. Godine 1294., napisao je svoje prvo pjesničko djelo “Novi život”, nadahnuto ljubavlju prema Beatriče Portinari (Beatrice), koju je upoznao u najranijoj mladosti i koja je odigrala presudnu ulogu u njegovom životu i stvaralaštvu, a posvećeno firentinskom pjesniku Kavalkantiju (Cavalcanti), kojeg je nazivao svojim prvim prijateljem. Filozofsko djelo “Gozba”, koje je pisao u izgnanstvu iz Italije, uzrokovanom neslaganjem s tadašnjim italijanskim klerom, nije dovršio, ali, ipak, u njemu dominiraju Danteove etičke i političke preokupacije. <h2>“Božanstvena komedija”</h2>Najpoznatije Danteovo djelo, koje je za njega samog bilo "vječna glazba", "široka rijeka u koju se ulijevaju mnogi pritoci", "sistem moralnih istina" i "glas nakon deset vijekova šutnje" “Božanstvena komedija”, započeto je nakon Beatričine smrti, najvjerovatnije 1307., a dovršeno 1321. godine, kada Dante umire. Djelo se sastoji od tri dijela: “Pakao”, “Čistilište” i “Raj” i obuhvata stotinu pjevanja u rimovanim jedanaesteračkim tercinama. Dante je u alegorijskoj formi u “Božanstvenoj komediji” razotkrio ljudske strasti i poroke vremena u kojem je živio, ne štedeći ni crkvu ni njene predstavnike. U djelu se pojavljuje mnogo mitoloških i historijskih ličnosti, ali su najživlji likovi pjesnikovih savremenika. U “Paklu”, u devet krugova, Dante razmješta grešnike prema prirodi i težini njihovih grijeha, u “Čistilištu” opisuje put iskupljenika, oslobođenje čovjeka od materijalnih zavisnosti i mogućnost njegovog usavršavanja, a “Raj” opisuje kao harmoniju, jedinstvo čovjeka i kosmosa.Dante je mnogo utjecao na evropsku literaturu, kao i gotovo sve kasnije vrhunske književnike.Pedesetak godina nakon njegove smrti, također veliki italijanski pisac Đovani Bokačo (Giovanni Boccaccio) je, držeći javna predavanja o značenju Danteove “Komedije”, kako se u početku zvala, dodao epitet “božanstvena”. Ovo remek-djelo zapadne civilizacije i kulture prvi put je s naslovom “Božanstvena komedija” odštampano 1555. godine.

Pojavljuje se kao lik u pričama poznatog djela „1001 noć“, u kojima figurira kao mudar vladar sa sjajnim dvorom

Na vlast stupio najveći abasidski kalif Harun al-Rašid

Na današnji dan 2022. godine, od posljedica koronavirusa, u Beogradu je preminuo Kornelije Bata Kovač, srbijanski kompozitor, pijanist i aranžer.Kovač je rođen u Nišu, 1. januara 1942., u muzičkoj porodici, jer mu je otac bio violinist, majka operska pjevačica, a brat Mihajlo Kovač pjevač, koji se kasnije opredijelio za novinarstvo i politiku. Već s četrnaest godina Kovač je komponovao svoju prvu pjesmu „Pusti trotoari”, a prvi javni nastup zabilježio je kao učenik gimnazije u Subotici, koju je pohađao, na tada popularnim popodnevnim čajankama. Godine 1961., Kornelije osniva svoju prvu muzičku grupu, odnosno jazz trio BKB, s kojim 1963. učestvuje na Jugoslavenskom džez festivalu u Bledu, u Sloveniji. <h2>Korni grupa</h2>Nakon što je promijenio nekoliko grupa iz Bosne i Hercegovine, 1966. godine pridružuje se tada najpopularnijem jugoslavenskom pop bendu sarajevskim “Indexima”. Za “Indexe” je napisao pjesme "Boj na Mišaru" i "Ako jednom budeš sama", stekavši time popularnost kao kompozitor i instrumentalist, a nakon odsluženja vojnog roka seli se u Beograd, gdje u septembru 1968. osniva “Korni grupu”, koja je 1974. predstavljala SFR Jugoslaviju na Pjesmi Evrovizije. U “Korni grupi” je pjevao Zlatko Pejaković, Kornelijev omiljeni pjevač i dugogodišnji prijatelj.Kovač je pisao i komponovao mnogo pjesama za najpopularnije pjevače naših prostora, a najpoznatiji je po dugogodišnjoj saradnji sa Zdravkom Čolićem, kojem je napisao neke od najvećih hitova poput “April u Beogradu”, “Živiš u oblacima”, “Zvao sam je Emili”, “Jedna zima sa Kristinom”, “Jedina”, “Mađarica”... Napisao je hitove i za Lepu Brenu - ‘Sanjam‘, ‘Sitnije, Cile, sitnije‘, ‘Janoš‘. Osim toga, njegove pjesme su pjevali i Olivera Katarina, Bisera Veletanlić, Neda Ukraden, Miki Jevremović, Miša Marković... <h2>Naslijedile ga kćerke</h2>Godine 1979., Kornelije je odselio u Englesku, gdje je učestvovao u nekoliko muzičkih projekata I sarađivao sa poznatim svjetskim muzičarima, a istovremeno je radio kao producent, kompozitor i aranžer u španskim muzičkim projektima. Njegove pjesme su se našle na najtiražnijim albumima koji su izdavani u: Jugoslaviji, Španiji, Francuskoj, Americi, Švedskoj, Nizozemskoj, Finskoj... Pisao je i pozorišnu, filmsku i televizijsku muziku. Dvije od tri Kornelijeve kćerke, Aleksandra i Kristina Kovač, također su u muzičkim vodama i kao kompozitorice i kao interpretatorice.

<h2>Rođen nobelovac Lavoslav Ružička, jugoslavensko-švajcarski naučnik </h2>Godine 1887., na današnji dan, u Vukovaru je rođen Lavoslav Ružička, jugoslavensko-švajcarski naučnik. Nosilac je osam počasnih doktorata — četiri za nauku, dva za medicinu, i po jedan za prirodne nauke i pravo, a 1939. godine dobio je Nobelovu nagradu za hemiju.Ružička je, nakon osnovnog i srednjeg školovanja u Osijeku, otišao u Njemačku na studij hemije na Tehničkoj visokoj školi u Karlsruheu. Godine 1910., doktorirao je, a 1912. godine izabran za asistenta profesoru Staudingeru u Saveznoj tehničkoj visokoj školi u Cirihu, gdje 1918. postaje privatni docent, a 1923. titularni profesor. Od 1927. do 1929. godine bio je profesor organske hemije na Univerzitetu u Utrehtu u Nizozemskoj, nakon čega vraća se u Cirih na mjesto profesora organske hemije na Saveznoj tehničkoj visokoj školi, a ujedno postaje vodeći stručnjak švajcarske hemijske industrije.Ružička je objavio 582 naučna rada, uglavnom iz oblasti prirodnih spojeva. Proučavao je strukture aktivnih komponenata biljke Pyrethrum cinerariifolium, dalmatinskog buhača. Radeći, došao je u doticaj s hemijom terpena – veoma interesantnog industriji parfema. <h2>Brojne nagrade</h2>Četiri godine nakon dobijanja Nobelove nagrade za hemiju, 1940., izabran je za počasnog člana JAZU-a, počasnog doktora Sveučilišta u Zagrebu, prvog počasnog člana Hrvatskog kemijskog društva, počasnog člana Društva inženjera u Zagrebu, Hrvatskoga prirodoslovnog društva i Hrvatskog liječničkog društva, a 1970. godine postao je i počasni član Matice hrvatske. Osim Nobelove, Ružička je dobio brojne nagrade za svoje naučne radove, između ostalih, Nagradu Švajcarskog hemijskog društva, Wernerovu nagradu i medalju Švajcarskog hemijskog društva, Le Blancovu medalju (uz počasno predavanje) Francuskog hemijskog društva, Pedlerovu medalju (uz počasno predavanje) Engleskog kemijskog društva, Lavoisierovu medalju (uz počasno predavanje) Francuskog hemijskog društva, Nagradu Marcel-Benoist Švajcarskog kemijskog društva, Faradeyevu medalju (uz počasno predavanje) Engleskog hemijskog društva, Hanušovu medalju Čehoslovačkog hemijskog društva…Lavoslav Ružička je preminuo u švajcarskom gradiću Mamernu, 26. septembra 1976. godine, a sahranjen je u Cirihu.

Najpoznatiji je po saradnji sa Zdravkom Čolićem, kojem je napisao mnoge hitove poput “April u Beogradu”, “Živiš u oblacima”, “Zvao sam je Emili"...

Prije godinu, od posljedica koronavirusa, preminuo Kornelije Kovač

Na današnji dan 1913. godine, rođen je Džesi Ovens (Jesse Owens), slavni američki atletičar, legendaran po svom četverostrukom trijumfu na Olimpijskim igrama u Berlinu, 1936. godine.Prekretnica u njegovoj sportskoj karijeri i ulazak u sportsku historiju desili su se 25. maja 1935., na atletskom mitingu u En Arboru, u Mičigenu, kada je izjednačio svjetski rekord na 100 jardi (91 m), te postavio nove svjetske rekorde u skoku u dalj, na 220 jardi (201 m), kao i na 220 jardi s preponama. Ono što je uz to fascinirajuće jeste da je sve postigao u roku od 70 minuta.Na Olimpijskim igrama u Berlinu, 1936. godine, Džesi je osvojio četiri zlatne medalje: na 100 metara, skok u dalj, na 200 metara, te, kao član američke štafete na 4 x 100 metara.Drugi svjetski rat je zaustavio Džesija da ponovi olimpijske uspjehe, jer nisu održane Igre u Helsinkiju, 1940., niti one 1944. koje su trebale biti u Londonu.<h2>Nenadmašen 48 godina</h2>Džesijev podvig ostao je nenadmašen 48 godina, sve do Olimpijskih igara u Los Angelesu, gdje je isti uspjeh postigao njegov nasljednik Karl Luis (Carl Lewis).Svoju popularnost Džesi je iskoristio da bi, nakon napuštanja atletske staze, dobio posao DJ-a u jazz klubu u Čikagu.Godine 1976., tadašnji predsjednik SAD Ford dodijelio mu je odlikovanje "Presidential Medal of Freedom", a kasniji predsjednik Džordž Buš (George Bush) ga je posmrtno 1990. godine, odlikovao medaljom "Congressional Gold Medal".Ovens je preminuo u 67. godini, od raka pluća, 31. marta 1980. godine.

<h2>Rođen književnik Simo Matavulj</h2>Godine 1852., u Šibeniku je rođen književnik Simo Matavulj. Njegova najpoznatija djela su roman “Bakonja fra Brne” i pripovijetka “Pilipenda”. Bio je član Srpske kraljevske akademije.U rodnom Šibeniku Simo je završio osnovnu školu i nižu gimnaziju, a u Zadru učiteljsku školu, nakon čega je kao učitelj radio u raznim dalmatinskim selima te bio nastavnik Srpske pomorske zakladne škole u Srbini kod Herceg Novog. Od 1881. godine boravio je u Crnoj Gori, gdje je radio kao nastavnik gimnazije, nadzornik škola, urednik službenih novina i nastavnik kneževe djece, odakle je, 1887., otišao u Zaječar, a potom u Beograd, radeći kao nastavnik gimnazije i činovnik presbiroa. Matavulj je napisao sedamdesetak pripovijetki i novela, objavljenih u zbirkama: „Iz Crne Gore i Primorja“, „Iz primorskog života“, „Iz beogradskog života“, „Iz raznijeh krajeva“, „S mora i s planine“, „Sa Jadrana“, „Primorska obličja“, „Beogradske priče“, „Život i nemirne duše“, te dva romana: „Uskok“ i “Bakonja fra Brne”. Osim toga, ostavio je dvije drame, nekoliko svezaka putopisa, uspomena i književnih članaka razne sadržine, a najznačajnije djelo iz te oblasti mu je „Bilješke jednog pisca“, što je, ustvari, jedna vrsta autobiografije. Preminuo je u Beogradu 20. februara 1908. godine.&nbsp;

Na Olimpijskim igrama u Berlinu, 1936. godine,  osvojio je četiri zlatne medalje

Rođen slavni američki atletičar Džesi Ovens

Žene u Bosni i Hercegovini i danas trpe posljedice viševjekovnih stereotipa o njihovom mjestu u društvu i poslovima koje mogu obavljati, jer na ovim našim prostorima još prevladavaju predrasude i patrijarhalni mentalitet. A zamislite kako je to bilo prije više od 150 godina? U to vrijeme, kada su žene gotovo u potpunosti bile marginalizirane i u društvu i u porodici, one koje se nisu vladale prema određenim pravilima nisu zvanično ni postojale, jer nisu bile upisane u sidžile (službene registre). Da bi bila upisana u sidžile, žena je morala ispunjavati jedan od obaveznih uvjeta:1.	da se pred sudom vjenčala;2.	ako je umrla, da je ostavila oporuku ili da je njena ostavština bila predmet nasljednog postupka;3.	da je postala vakif;4.	ako je umrla kao šehid.<h2>Tri pjesme</h2>Prva bošnjačka pjesnikinja Umihana Čuvidina, Sarajka koja se zbog velike ljubavi i žalosti za poginulim vjerenikom nije htjela udati za drugoga, nije bila upisana u sarajevske sidžile, pa se zbog toga pretpostavlja da je bila rođena 1794. godine na Hridu, jer zvaničnog podatka nema. Njen vjerenik Sarajlija Mujo Čamdži, bajraktar, prema historiografima Sejfudinu Kemuri i Vladimiru Ćoroviću, poginuo je 1813. godine kod Loznice, u vojsci Ali-paše Derendelije, za vrijeme Prvog srpskog ustanka na Balkanu. Osim što je poznata kao prva bošnjačka pjesnikinja, Umihana je prva žena koja pripada piscima alhamijado književnosti. To je književnost na bosanskom jeziku pisana arebicom. Sa sigurnošću se može tvrditi da je napisala tri pjesme, ali se pretpostavlja da ih je napisala mnogo više, jer, s obzirom na to da su se njene pjesme proširile u narodu, na neki način su se pretočile u narodne pjesme. Historičari smatraju da je upravo ona napisala pjesme u kojima se hvale ljepota i junaštvo Muje bajraktara, s obzirom na to da on nije bio historijski lik.U svojim pjesmama Čuvidina opisuje i tadašnju stvarnost: „Evo danas sedam godin' dana, kako cvili bosanska fukara: Niti ima paše ni vezira. Dok ne dođe paša Ali-paša. A čim dođe paša Ali-paša, on popisa svu butum Krajinu, svu Krajinu i Hercegovinu, najotragu mlade Sarajlije...“, kako kaže u stihovima pjesme „Sarajlije iđu na vojsku protiv Srbije“, jedine koja je potpuno sačuvana u izvornom obliku. To je bio epos od 79 stihova, a spjevala ga je prije nego što joj je poginuo vjerenik.<h2>Bolno iskustvo</h2>Ostale pjesme Čuvidina je spjevala nakon Mujine pogibije, za koju je saznala u oktobru ili novembru 1813. godine. To je bio trenutak kada je odlučila da ostatak života provede kao vjerenica junaka Muje Čamdžija, čuvajući uspomenu na njega u pjesmama u kojima je nalazila utjehu za bol zbog izgubljene ljubavi, a upravo ta ogromna ljubav i bol su u njoj rasplamsali književni dar. Pjevala je o svojim osjećajima i o svom bolnom iskustvu, ne krijući se iza paravana kolektivnog iskustva, što je bila karakteristika gotovo svih pisaca njenog vremena. Ne samo sudbina, nego i način pisanja pjesama izdvajao ju je iz sredine u kojoj je živjela. Umihanina odluka da se nikada ne uda i cijelog života u pjesmama oplakuje svog Muju, te odricanje od takozvanog “normalnog” života, istovremeno su izazivali divljenje i sažaljenje okoline. O njenoj ljubavi i specifičnom načinu žalovanja, pjevanjem pjesama, mnogo je govoreno još za njenog života. <h2>Voli k'o Sevda</h2>U to vrijeme je njena odluka da se ne udaje smatrana ludošću, a mnogi su se pitali zašto se lijepa djevojka iz siromašne, ali čestite porodice odrekla udaje zbog boli i tuge. Zar je ta ljubav mogla da bude tolika da se djevojka svojevoljno odrekne lagodnijeg života koji je mogla dobiti udajom? Ni njena majka je nije shvatala, čak ju je optuživala. Iz Umihaninih stihova: „Govori joj ostarjela majka: ‘Što ti žališ tuđina junaka, Nije ti ga majčica rodila?’“, možemo naslutiti majčinu kritiku, ali i brigu i savjet da se uda, da ne ostaje usidjelica, jer je tada udaja za djevojku smatrana i rješenjem egzistencijalnih problema. Njene pjesme su bile toliko popularne u starom Sarajevu, da su usmeno prenošene po mahalama i smatrane narodnim. Umihana je samu sebe prozvala Sevdom – zbog sevdaha (čežnja) koji je bio utkan u njeno biće i pretočen u njene pjesme. Prema riječima pojedinih autora, u vremenu prije Drugog svjetskog bila je poznata izreka: “Voli k'o Sevda.” Preminula je, prema mišljenju mnogih historičara, 1870. godine u Sarajevu, a sahranjena je “pod Gajem” na Hridu, najvjerovatnije bez natpisa na nišanu, jer u to vrijeme siromašnijim ženama, koje su pritom bile neudate, nisu obilježavani nišani. Danas ime Umihane Čuvidine nose osnovna škola u sarajevskom naselju Boljakov Potok, ulica na Ilidži i vrtić u Brezi.<h2>Preplakala noći</h2>Tragična sudbina koja ju je zadesila učinila je da se Umihana nikada emocionalno ne oporavi. Koliko je njena duša voljela i patila, koliko ju je srce boljelo, koliko je noći preplakala, samo je ona znala, ali se naslućuje u njenim stihovima: „Za godinu lice ne umila, a za drugu se ne nasmijala, a za treću kosu ne oplela. Kad nastala četvrta godina, rusu kosu rukom odrezala...“ <h2>Čamdži Mujo i lijepa Uma</h2>Vino piju age Sarajlije,vino piju, Zašavicu biju,ranjenici mladi podvikuju.Svaki veli: ‘Jallah, moja majko.’Čamdži Mujo: ‘Jallah, moja Ummo!’Čamdži Mujo družini govori:‘Ah, družino, moja braćo draga!Kada meni suđen danak dođe,suđen danak i umrli sahat,ufat’te mi konja lastavicu,i na konju zelenu dolamu!U dolami, u džepu desnome,u njemu je prsten i jabuka,u zadžepku mrko ogledalo,podajte ga mojoj Umihani,nek’ se ogleda, a mene ne gleda,nek’ se udaje, a mene ne čeka...

Odluka da se nikad ne uda i cijelog života u pjesmama oplakuje svog Muju, te odricanje od tzv. “normalnog” života, izazivali su divljenje i sažaljenje

Čuvidina: Život provela kao vjerenica junaka Muje Čamdžija

Umihana Čuvidina: 153. godišnjica smrti prve bošnjačke pjesnikinje 

Na današnji dan 2001. godine, preminuo je Atif Purivatra, historičar i teoretičar evolucije bošnjačkog nacionalnog identiteta. Bio je predsjednik Vijeća Kongresa bošnjačkih intelektualaca i jedan od najboljih poznavalaca političke historije Bošnjaka u 20. vijeku. Atif Purivatra rođen je 16. augusta 1928. godine u Sarajevu, gdje je završio osnovnu i srednju školu te Pravni fakultet. Magistrirao je 1965. godine, a 1972. doktorirao na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, nakon čega je radio kao profesor na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu. Godine 1977., postao je dekan Fakulteta političkih nauka.Purivatrini radovi svrstavaju se u najcitiraniju političko-historijsku literaturu s ovih prostora, a ostat će trajno zapamćen i njegov izuzetni doprinos u afirmiranju i priznavanju bošnjačke nacije. Njegov angažman za afirmaciju nacije kojoj je pripadao bio je i na drugom frontu, odnosno borio se i za prevladavanje otpora i frustracija u vezi s nacionalnošću uveliko prisutnih kod bošnjačkog naroda u cijeloj bivšoj Jugoslaviji 60-ih i 70-ih godina prošlog vijeka. S tim u vezi, zajedno s Kasimom Suljevićem, uoči popisa stanovništva 1971. godine, napisao je i objavio posebnu propagandnu brošuru namijenjenu Bošnjacima, ali i drugima, kao uputstvo za popis.<h2>Kapitalno djelo</h2>Nakon popisa Purivatra objavljuje svoj kapitalno djelo”Monografija Jugoslavenske muslimanske organizacije u političkom životu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca”, 1974. godine. Bio je organizator i glavni autor priloga o Bošnjacima u Općoj enciklopediji Jugoslavije (drugo izdanje), što mu je poslužilo kao osnova za knjigu (u koautorstvu s Muhamedom Hadžijahićem) “ABC Muslimana”, 1990. godine. U koautorstvu s Mustafom Imamovićem i Rusmirom Mahmutćehajićem objavio je 1991. godine knjigu “Muslimani i bošnjaštvo”. Prije toga, također u koautorstvu s drugim naučnicima, knjigu “Rješavanje nacionalnog pitanja u Jugoslaviji”.U toku agresije na BiH 1992.-1995. u časopisu “Pravna misao” Purivatra je objavio studiju “Ekonomski aspekt genocida nad Muslimanima pod vidom agrarne reforme u Jugoslaviji (1918-1941)”. Potom je, u koautorstvu s Mustafom Imamovićem i Kemalom Hreljom, napisao i objavio knjigu “Ekonomski genocid nad bosanskim Muslimanima”.&nbsp;

<h2>Rođen Vjenceslav Novak, “hrvatski Balzak”</h2>Godine 1859., na današnji dan, u Senju je rođen Vjenceslav Novak, hrvatski pisac, novelist, publicist, muzički kritičar i pedagog. Bio je najugledniji pisac hrvatskog realizma te su ga zvali hrvatskim Balzakom. Prvo književno djelo, pripovijetku “Maca”, Novak je objavio 1881. godine. Mada se okušao u raznim književnim žanrovima, pišući i poeziju, najuspješnija su mu prozna djela, od kojih je napisao sedam romana i tridesetak pripovjedaka. U romanima „Pavao Šegota“, „Posljednji Stipančići“, „Dva svijeta“, „Tito Dorčić“ ... te pripovijetkama „Iz velegradskog podzemlja“, „Nezasitnost i bijeda, „U glib“, „Majstor Adam“... prikazivao je sve slojeve hrvatskog društva, razotkrivajući moralnu i psihološku stranu ljudskog života, baveći se psihologijom ljubavi, roditeljstvom i brakom. Oslikavajući riječima uglavnom tragičnu stranu života, uz naglašeno čovjekoljublje, u hrvatsku književnost Novak je uveo novinu: prikaz poniženog malog čovjeka i društvene teme, naročito život gradske sirotinje i siromašnih đaka. Dugo je bolovao od tuberkuloze te je preminuo samo devet dana nakon svog 46. rođendana, 20. septembra 1905. godine u Zagrebu.&nbsp;

Bio je teoretičar evolucije bošnjačkog nacionalnog identiteta, a njegovi radovi su najcitiranija političko-historijska literatura s ovih prostora

Prije 22 godine preminuo Atif Purivatra 

Na današnji dan 1933., prije tačno 90 godina, u Hamburgu je rođen slavni modni dizajner Karl Lagerfeld. Život je proveo u Parizu, a širom svijeta bio je poznat kao glavni dizajner modne kuće “Chanel”.Lagerfeld je već u djetinjstvu pokazivao velik interes za vizualnu umjetnost, izjavivši u jednom intervjuu da je više stvari naučio često posjećujući Kunsthalle muzej u Hamburgu nego što je naučio u školi. Najviše su ga impresionirali francuski umjetnici, te je često isticao da je jedini razlog zašto je ostao u školi taj što je imao želju da nauči francuski jezik i preseli se u Francusku. Već srednju školu je završio u Parizu.Godine 1955., Lagerfeld postiže prvi modni uspjeh, pobjeđuje u takmičenju dizajniranja kaputa, nakon čega tri godine radi kao asistent Pjera Balmana (Pierra Balmaina).&nbsp;Studij historije umjetnosti upisuje u Rimu, 1964. godine, te se preseljava u italijanski glavni grad i uporedo radi freelance za mnoge modne brendove poput “Valentina”, “Chloé”, “Krizia”…&nbsp;Uspješan rad mu je, 1967. Godine, omogućio posao u modnoj kući “Fendi”, da bi modernizirao njihovu kolekciju krzna, a kao dizajner tu je ostao do smrti.<h2>“Chanel” </h2>Lagerfelda, 1980-ih godina, angažira “Chanel” kao glavnog dizajnera, jer se zbog smrti Coco Chanel brend našao u najgorem periodu do tada, a prema mišljenju modnih znalaca, on je svojim futurističkim kreacijama udahnuo novi život toj modnoj kući, čime je stekao svjetsku slavu.Godine 1984., Karl je osnovao svoj brend "Karl Lagerfeld", a 2002. započeo saradnju s brendom “Diesel”, kada nastaju prepoznatljivi jeans modeli “Lagerfeld” galerije.Lagerfeld je, 2015. godine, obolio od raka prostate, koji mu je uzrokovao velike zdravstvene probleme, a umro je u februaru 2019. od raka pankreasa.&nbsp;

<h2>Preminuo bard jugoslavenskog glumišta Rade Marković</h2>Bard jugoslavenskog glumišta Rade Marković, preminuo je na današnji dan 2010., u 89. godini života. U svojoj impresivnoj karijeri odigrao je 81 filmsku i 96 pozorišnih uloga; u televizijskim dramama, serijama i drugim emisijama 62 uloge, te nastupio u 186 radiodrama. Marković je prvo studirao Tehnički, a zatim prešao na Filozofski fakultet u Beogradu, da bi se potom posvetio glumi, u početku amaterski, s grupom mladih Beograđana koji su održavali probe u prostorijama Kolarčevog univerziteta. U toj grupi je bila i Olivera Đorđević (poznata glumica Olivera Marković) u koju se Rade zaljubio, te su se vjenčali 1945. godine, a naredne dobili sina Gorana, koji je kasnije postao režiser. Rade je bio i profesor Akademije umjetnosti u Novom Sadu. Najzapaženije uloge odigrao je u filmovima “Valter brani Sarajevo”, “Otpisani”, “Čudotvorni mač”, “Tuđa zemlja”, a posljednji put na filmu glumio je u komediji “Mi nismo anđeli 2”. Marković se okušao i kao režiser te je napravio dva dokumentarna film “Smeh sa scene” i “Među nama”, a bio je i spiker u prvim filmskim novostima po oslobođenju Beograda.Nagrađen je brojnim značajnijim stručnim i društvenim nagradama i priznanjima, između ostalih: dvije Sterijine nagrade, tri pulske Zlatne arene, nagrada "Slavica" (danas nagrada "Pavle Vuisić"), Oktobarska nagrada grada Beograda… Za nagradu “Dobričin prsten” Savez dramskih umjetnika Srbije izdao je monografiju ili zbornik radova posvećen Radetovom ukupnom stvaralaštvu.&nbsp;

Život je proveo u Parizu, a širom svijeta bio je poznat kao glavni dizajner modne kuće “Chanel”

Slavni dizajner Karl Lagerfeld rođen prije 90 godina

Na današnji dan 1828. godine, rođen je Lav Nikolajevič Tolstoj, ruski grof, književnik i mislilac, najznačajniji svjetski romanopisac. Bio je pacifist i vegetarijanac, te otac 13-ero djece.Tolstojevi roditelji su umrli dok je bio mali, pa su njega, braću i sestre odgajali razni rođaci. Zanimljiv je bio njegov ljubavni život, koji je u nekim periodima graničio s raskalašnošću, a navodno je već od osme godine počeo “tražiti djevojke”. Jednu od njih, Ljubov Isljenjoevu, povrijedio je u napadu ljubomore, a njenom kćerkom Sofijom Andrejevnom Bers, koja je bila 16 godina mlađa od njega, oženio se mnogo godina kasnije.Profesori Kazanskog univerziteta, gdje je Tolstoj studirao pravo i orijentalistiku, opisivali su ga kao “nesposobnog i nezainteresiranog za učenje”, a on je prekinuo studije i vratio se na imanje, da bi sljedećih desetak godina uglavnom pio, kockao i zavodio žene. Pisati je počeo u vojsci, kada je napisao prva tri autobiografska romana: “Djetinjstvo”, “Dječaštvo” i “Mladost”. Uporedo je učestvovao u Krimskom ratu, te je 1854. i 1855. izdržao jedanaest mjeseci opsade Sevastopolja, gdje je napisao “Sevastopoljske pripovijetke”. Zbog “iznimne hrabrosti” koju je iskazao u vojsci dobio je čin poručnika.<h2>“Uskrsnuće”</h2>Tokom putovanja po Evropi, 1860. i 1861. godine, Tolstoj je upoznao slavnog francuskog pisca Viktora Igoa (Victora Hugo), kao i Pjer-Žozepa Prudona (Pierre-Joseph Proudhon), koji je bio jedan od osnivača anarhističke misli, slavan po izreci »Anarhija je red bez moći«. Prudonovi stavovi o obrazovanju i djelo “La Guerre et la paix” (Rat i mir) ostavili su jak dojam na Tolstoja, te je od njega preuzeo naslov za svoj najpoznatiji roman “Rat i mir”, koji je napisao 1869. godine.“Rat i mir” se smatra jednim od najvećih romana ikad napisanih, jer priča o četiri plemićke porodice tokom ratnih i političkih previranja u Rusiji početkom 19. vijeka uključuje gotovo 600 likova. Iako je “Rat i mir” proglašen najboljim primjerom klasičnog realizma, Tolstoj ga nije zvao romanom nego »epom u prozi«, a tek je “Anu Karenjinu”, koju je pisao od 1873. do 1877. godine, smatrao svojim prvim »pravim« romanom.Posljednji roman “Uskrsnuće” napisao je 1899. godine, koji je, ustvari, kritika “nepravednih i licemjernih ljudskih i crkvenih zakona”. Zbog “Uskrsnuća”, kao i nekoliko eseja u kojima je osudio svaki oblik organizirane religije, 1901. godine ekskomuniciran je iz Ruske pravoslavne crkve, a 1904. je napisao svoje posljednje djelo, pripovijest (kratki roman) “Hadži Murat”.Umro je od upale pluća, 20. novembra 1910. godine.&nbsp;

<h2>Preminuo književnik Stefan Malarme, osnivač simbolizma</h2>Godine 1898., na današnji dan, preminuo je francuski pisac Stefan Malarme (Stephane Mallarme), jedan od osnivača simbolizma, a njegovo stvaralaštvo je utjecalo na kubizam, futurizam, dadaizam i nadrealizam.Malarme je rođen 18. marta 1842. godine u Parizu, gdje se i školovao. Diplomirao je 1960. godine jezike i književnost, a potom engleski jezik usavršavao na studijama u Londonu. Po sticanju diplome profesora engleskog jezika, radio je u mnogim školama širom Francuske, te se skrasio u jednoj od pariskih škola, gdje je radio do penzije. <h2>„Utorkaši“</h2>Poznato je da je Malarme okupljao intelektualce u svojoj kući, gdje su raspravljali o umjetnosti, poeziji i filozofiji, pretvorivši svoj dom u neku vrstu književnog salona. Kako su se okupljali utorkom, ta grupa intelektualaca nazvana je „utorkaši“, a među njima su bile mnoge važne književne ličnosti poput Vilijama Batlera Jejtsa (William Butler Yeats), Rajnera Marie Rilkea (Rainer Maria Rilke), Pola Verlena (Paul Verlaine) i drugih. Malarme je jako utjecao na pjesnike s kojima se družio, jer je bio uzor modernog, simboličkog pjesnika. U svojoj poeziji je izbjegavao imenovanje stvari, stvarajući njihovu atmosferu, odnosno nije kazivao, nego nagovještavao, nije djelovao opisom, nego sugestijom. Veliku važnost davao je jeziku, kao moćnom sredstvu pjesničkog izražavanja. Zbog toga se smatra duhovnim ocem velikog broja avangardnih pravaca u poeziji 19. vijeka. Svoju prvu pjesmu „Placet“ Malarme je objavio u francuskom magazinu „Le Papillon“, potom su uslijedila djela „Popodne jednog fauna“ (1876.), „Sabrane pjesme“ (1887.), „Stihovi i proza“ (1893.), „Stranice“ (1891.), „Muzika i književnost“ (1891.). „Lutanja“ (1897.). Nije stigao da završi svoje posljednje djelo koje je naslovio „Veliko djelo“. U Francuskoj, u Vilenu na Seni nalazi se Muzej Malarmea koji je napravljen u kući u kojoj je Malarme živio posljednje godine svog života.

“Rat i mir” se smatra jednim od najvećih romana ikad napisanih, jer uključuje gotovo 600 likova

Rođen Lav Nikolajevič Tolstoj, najznačajniji svjetski romanopisac

Na današnji dan 2017. godine, u Beogradu je preminuo Ljubiša Samardžić Smoki, jedan od najboljih srbijanskih i regionalnih glumaca. Osim glumom, bavio se i režijom i produkcijom filmova i serija.Samardžić je rođen 19. novembra 1936. u Skoplju, u rudarskoj porodici. Otac Dragan preminuo je kad je Ljubiša imao devet godina, pa je Ljubiša još u srednjoškolskim danima morao pomagati majci, radeći različite poslove. Nakon gimnazije u Beogradu upisuje Akademiju za pozorište, film, radio i televiziju u klasi Bojana Stupice koji je odmah primijetio njegov talent, te isposlovao da Ljubiša dobije stipendiju Ateljea 212. Kao student Ljubiša je počeo glumiti u nekoliko pozorišnih predstava Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koje ubrzo napušta, okrećući se glumi u filmovima. Prvu filmsku ulogu dobio je u filmu “Igre na Skelama” (1961.) reditelja Srećka Viganda (Weyganda), a već naredne godine, ulogom šarmantnog nespretnjakovića u filmu „Prekobrojna“, Branka Bauera, skreće pažnju kritike i publike. Zbog toga je u narednom filmu „Peščani grad“ dobio glavnu ulogu, nakon koje mu je ostao cjeloživotni nadimak Smoki, prema liku kojeg je glumio.<h2>Partizanski filmovi</h2>Ipak, najveću slavu stekao je ulogama u partizanskim filmovima, posebno u filmovima Veljka Bulajića „Bitka na Neretvi“ i „Kozara“, a domaćoj i svjetskoj sceni najviše će ostati u sjećanju po ulozi ilegalca Zisa u filmu „Valter brani Sarajevo“ reditelja Hajrudina Krvavca. Tokom bogate karijere Ljubiša Samardžić je u glumio u više od 100 filmova različitih žanrova i tv-serija poput kultnih „Kuda idu divlje svinje“, „Policajac sa petlovog brda„ i „Vruć vetar“. Osvojio je brojne nagrade na festivalima u Jugoslaviji i šire. Na Filmskom festivalu u Veneciji, 1967. godine, dobio je nagradu Kup Volpi (Copa Volpi) za ulogu u filmu „Jutro“, reditelja Puriše Đorđevića, te za isti film, 1968., nagradu Ona i on i TV Novosti za najbolji glumački par godine s Milenom Dravić.U periodu od 1973. do 1988. dobio je čak šest Zlatnih arena na Pulskom filmskom festivalu za svoja glumačka ostvarenja, postavši najnagrađeniji glumac Pulskog festivala. Za najbolji glumački par dobio je priznanje s Vesnom Čipčić u TV seriji „Vruć vetar“ Aleksandra Đorđevića na filmskim susretima u Nišu. Osim navedenih, dobitnik je i nagrada: AVNOJ-a za životno djelo, „Pavle Vujisić“, Akademije „Ivo Andrić“, „Milan Žmukić“...<h2>Uspješan režiser</h2>Samardžić je postigao zapažene uspjehe i u režiserskom poslu. Prvi film „Nebeska udica“, koji je režirao i producirao u svojoj produkcijskoj kući „Sinema dizajn (Cinema design)“, 1999. godine, premijerno je emitiran na Berlinskom filmskom festivalu 2000. godine, a bio je prvi srbijanski kandidat za Oskara u kategoriji za najbolji strani film van engleskog govornog područja, također 2000. godine. Naredni film koji je režirao - “Nataša, nagrađen je u kategoriji za najbolju žensku ulogu (glumica Tijana Kondić) na Festivalu u Puli, a nagradu za najbolji film dobio je u Bugarskoj (Albeni), te nagradu za umjetničko izražavanje na MED filmu 2002. u Rimu. Ljubišino također režisersko ostvarenje - film “Ledina” iz 2003. godine, jeste, ustvari, njegova najintimnija drama, koju je snimio nakon smrti svog sina. Filmom „Ledina“ zatvoren je simbolično Berlinski filmski festival, a dva dana poslije, prikazan je kao jedini domaći film na FEST-u.Samardžić je režirao i dvije tv-serije: „ Jesen stiže, dunjo moja“ i „Miris kiše na Balkanu“, koje su producirane u njegovoj produkcijskoj kući.&nbsp;

<h2>Međunarodni dan pismenosti</h2>Danas se obilježava Međunarodni dan pismenosti, koji je proglasio UNESCO, 1965. godine, a prvi put je obilježen 1967., radi podsjećanja međunarodne zajednice na status pismenosti i obrazovanja na globalnom nivou. Cilj ovog datuma jeste da se istakne važnost pismenosti za pojedince, zajednice i društva.Prema statistikama, približno 775 miliona odraslih ima problem s nedostatkom minimalne pismenosti; jedno od pet odraslih i dalje je nepismeno, a dvije trećine tog broja čine žene; 60,7 miliona djece ne pohađa školu, a još mnogo njih pohađa je neredovno ili prekine školovanje. Obilježavanja ovog praznika uključuje specifične teme, u skladu s ciljevima "Obrazovanja za sve" i drugih UN-ovih programa posvećenih obrazovanju. Brojni svjetski književnici aktivno su uključeni u ove UN-ove programe, kako bi doprinijeli podizanju svijesti o problemu nepismenosti. Također, uključene su i razne kompanije i humanitarne organizacije koje podržavaju borbu protiv nepismenosti, među kojima su Centar za istraživanje globalnog razvoja, Montblanc, Nacionalni institut za pismenost i Rotary International.

<h2>Umro bosanski kralj Stjepan Dabiša</h2>Godine 1395., na današnji dan, umro je bosanski kralj Stjepan Dabiša, koji je vladao Bosanskim kraljevstvom nakon smrti kralja Tvrtka I Kotromanića, od 1391. do 1395. godine. Dabišino porijeklo nije sasvim razjašnjeno. Zna se da je bio vanbračno dijete i unuk bana Stjepana I Kotromanića, ali se ne zna tačno ko je od dva mlađa Stjepanova sina bio Dabišin otac. Prema jednima, otac mu je bio Ninoslav Kotromanić (ponegdje nazvan Miroslavom), mlađi brat Vladislava Kotromanića, a prema drugima, bio je mlađi vanbračni sin Vladislava Kotromanića i polubrat Tvrtka I. Kako je Ninoslav Kotromanić umro prije 1315. godine, mala je vjerovatnost da je Dabiša bio njegov sin. Na prijestolje je došao nakon smrti Tvrtka I, a pretpostavlja se da ga je plemstvo izabralo za kralja zato što je bio star i nemoćan, kako bi imalo veću kontrolu nad državom. Spomenut je u diplomatskim zapisima još 1358. godine, zbog čega se i pretpostavlja da je u poznim godinama zasjeo na bosanski prijesto.&nbsp;

<h2>Prije godinu preminula britanska kraljica Elizabeta II</h2>Prošla je godina od smrti britanske kraljice Elizabete II, punog imena Elizabeta Aleksandra Meri (Elizabeth Alexandra Mary), najdugovječnijeg britanskog monarha i najdugovječnije žene na čelu države u historiji.Elizabeta je rođena 1926. godine u Londonu, kao prvo dijete vojvode i vojvotkinje od Yorka, kasnije kralja Džordža VI (George) i kraljice Elizabete I. Školovala se privatno kod kuće, a javne dužnosti počela je obavljati tokom Drugoga svjetskog rata. U novembru 1947. godine, Elizabeta se udala za Filipa Monbatena (Philip Mountbatten), bivšeg princa Grčke i Danske, a njihov brak trajao je 73 godine, do Filipove smrti 2021. Imali su četvero djece: Čarlsa (Charles), sadašnjeg kralja Velike Britanije, princezu Anu (Anne), princa Endrjua (Andrew), vojvodu od Yorka, i princa Edvarda (Edward), grofa od Wessexa. Kada joj je otac umro, u februaru 1952., tada 25-godišnja Elizabeta postala je kraljica sedam nezavisnih zemalja Commonwealtha: Ujedinjenog Kraljevstva, Kanade, Australije, Novog Zelanda, Južne Afrike, Pakistana i Cejlona. Kraljica Elizabeta umrla je u dvorcu Balmoral, u 96. godini.

U filmu „Peščani grad“ dobio je prvu glavnu ulogu, nakon koje mu je ostao cjeloživotni nadimak Smoki, prema liku kojeg je glumio

Prije 6 godina preminuo glumac Ljubiša Samardžić

Na današnji dan 1955. godine, u Zagrebu je rođena hrvatsko-američka filmska, pozorišna i TV glumica Mira Furlan. Bila je jedna od najpopularnijih, najljepših i najseksepilnijih glumica bivše Jugoslavije, a međunarodnu slavu je stekla ulogama u američkim televizijskim serijama „Babylon 5“ i „Izgubljeni“.Mirin otac Ivan bio je istaknuti naučnik, a majka profesorica francuskog jezika. Nakon što je diplomirala, 1978. godine, na Akademiji za kazalište i film u Zagrebu, Mira je upisala i studij engleskog i francuskog jezika na Filološkom fakultetu, te počela glumiti na daskama Hrvatskog narodnog kazališta u Zagrebu, u kome je tokom karijere odigrala veliki broj predstava za koje je nagrađivana. Neke od njih su: „Dundo Maroje“ (Petrunjela), „Šteta što je kurva“ (Anabela), „Mizantrop“ (Celimena), „Mjesec dana na selu“ (Natalija Petrovna), „Dubik“ (Lea), „Glorija“ (Glorija), „Hamlet“ (Ofelija), „Alfa Beta“, „Roman o tri ljubavi“, „Majka hrabrost“, „Tri sestre“... <h2>Brojne pozorišne i filmske uloge</h2>Gostovala je u mnogim pozorištima i glumila u brojnim filmovima bivše Jugoslavije, te je 1980-ih godina Mira bila jedna od vodećih hrvatskih i jugoslavenskih filmskih glumica. Najpoznatiji filmovi u kojima je Mira odigrala briljantne uloge su “Kiklop” (1982.) Antuna Vrdoljaka, “U raljama života” (1984.) i “Za sreću je potrebno troje” (1986.) Rajka Grlića te “Lepota poroka” (1986.) Živka Nikolića. Za ulogu Enke u filmu „Kiklop“ i Jaglike u filmu „Lepota poroka“ dobila je Zlatne arene. Godine 1986., upoznala je srbijanskog reditelja Gorana Gajića za kojeg se i udala, te s kojim se, usljed nemilih dešavanja i ratnih sukoba u Jugoslaviji, u novembru 1991. godine odselila u Njujork, u SAD. Naime, 1991. godine Hrvatsko narodno kazalište u Zagrebu otpustilo ju je zbog odbijanja da napusti Beogradsko pozorište, nakon čega je doživjela javno blaćenje u nekoliko hrvatskih medija, napuštanje kolega i prijatelja, a čak je dobijala i anonimne prijetnje. Ilegalno joj je oduzet stan u Zagrebu, 1992. godine, koji joj je vraćen tek nakon 16 godina. <h2>Život u SAD</h2>Kada se preselila u SAD, igrala je u predstavi „Antigona“ koju je režirao njen suprug. Osvojila je nagradu „Dramalogue“ za najbolju pozorišnu ulogu u Los Anđelesu. Također je glumila u Lorkinoj „Đermi“, koja je izvođena u Indiana Repertory Theatreu. Godine 2002., igrala je Medeju u istoimenoj predstavi Ulysses kazališta na Brionima. Godine 2015., postala je stalna članica ansambla HNK Ivana pl. Zajca Rijeka. Glumila je u predstavama: „Kasandra“, „Ko se boji Virdžinije Vulf“ i „Jesenja sonata“.U seriji „Vratiće se rode“, koju je režirao njen suprug Goran, 2008. godine, Mira je tumačila epizodnu ulogu. Bila je članica žirija Libertas filmskog festivala u Dubrovniku 2010., a 2012., 2013. i 2014. godine bila je gošća Festivala kulture i snova koji je održan u Kuli Jankovića. Na Filmskoj akademiji u Los Anđelesu počela je predavati 2014. godine, a zatim i na New York Film Academy.<h2>Pjevačka i spisateljska karijera</h2>Mira je jedno ljeto bila pjevačica rok benda „Le Cinema“. Snimila je albume: „Mira Furlan i orkestar Davora Slamniga“ i „Songs from movies that have never been made“ na kojem se nalaze pjesme iz filmova koji nikada nisu snimljeni. S kolegama iz serije „Babylon 5“ snimila je jazz album, a jednu pjesmu posvetila je svom sinu. U SAD je pjevala u zboru jedne crkve. Pisala je kolumnu u hrvatskim političkim novinama „Feral Tribune“. Izdavačka kuća „Samizdat B92“ te je tekstove objavila 2010. godine u knjizi „Totalna rasprodaja“. Napisala je scenarij za predstavu „Dok nas smrt ne rastavi“ koja je premijerno izvedena u aprilu 2013. godine.Mira Furlan preminula je u Los Anđelesu 20. januara 2021., u 66. godini života, od posljedica zaraze virusom Zapadnog Nila nakon uboda komarca.&nbsp;

<h2>457. godišnjica smrti sultana Sulejmana I Veličanstvenog </h2>Godine 1566., na današnji dan, umro je Sulejman I Veličanstveni, najpoznatiji i najslavniji sultan Osmanskog Carstva, koji je vladao od 1520. do 1566.Sultan Sulejman se rodio, najvjerovatnije, 1494. godine u Trabzonu, gradu na sjeveroistoku Turske. Otac mu je bio sultan Selim I, nakon čije smrti, sa 25 godina, Sulejman postaje 10. sultan Osmanskog Carstva. Već u vrijeme njegovog ustoličenja Osmansko Carstvo je bilo najmoćnija zemlja islamskog svijeta, a u 46 godina vladavine Sulejman je udvostručio njegovu površinu. <h2>Mudri vladar</h2>Vladao je mudro, izgradio mnogo džamija, medresa, biblioteka, zgrada za socijalno ugrožene, mostova, a bio je i veoma dobro obrazovan, zbog čega je u narodu bio omiljen. Svjestan da je osmansko zakonodavstvo komplicirano i loše, Sulejman je sakupio sve kanune (zakone) svih prijašnjih sultana i stvorio jedan, pojednostavljeni zakonik Kanun-i Osmani, koji će biti na snazi u Carstvu više od 300 godina. Zbog toga je u narodu dobio nadimak Kanuni (Zakonodavac).Također, uveo je besplatno školovanje za dječake, a obrazovni centri bili su u sklopu džamija, uz koje su se često nalazile biblioteke, bunari, javne kuhinje i bolnice dostupne svim građanima.Za njegove vladavine, osnovano je više stotina umjetničkih društava nazvanih Zajednica talentiranih, a pristupiti su mogli umjetnici iz svih osvojenih zemalja, honorare im je isplaćivao lično sultan. Za njegovo veliko razumijevanje za kulturu i umjetnost, koji su tada dostigli najviši nivo u Carstvu, zaslužan je i njegov talent za poeziju, jer je i sam bio dobar pjesnik, pišući pod pseudonimom Muhibbi (Ljubavnik). Neki Sulejmanovi stihovi postali su česte turske uzrečice. Zbog tog jakog kulturnog napretka period Sulejmanove vlasti naziva se zlatnim dobom Osmanskog Carstva.<h2>Ljubav prema Hurem </h2>Pretpostavlja se da je imao tri supruge i ukupno 11 djece, ali je najviše volio konkubinu Hurem (Roxelanu), koju je vjenčao i dozvolio joj da do kraja života živi na dvoru, čime je prekršio osmansku tradiciju. Njegova ljubav prema Hurem, ali i osvajačke sposobnosti, inspirirali su režisere i scenariste najpoznatije i najgledanije turske tv-serije „Sulejman Veličanstveni“, koja je emitirana i u BiH, ali i regiji, proslavivši glumce Halita Ergenca i Merjem Uzerli, koji su igrali glavne uloge Sulejmana i Hurem.Godine 1566., kada su osmanske trupe krenule u ponovno osvajanje Beča, malo prije dolaska na cilj, sultan Sulejman umire, a na samrtnoj postelji zapovijeda svojim generalima povlačenje, kako ne bi došlo do haosa i svađe u vezi s nasljeđem krune. Jer, borba između njegove djece o nasljeđu počela je još za njegovog života. Naslijedio ga je sin Selim II.&nbsp;

S kolegama iz serije „Babylon 5“ snimila je jazz album, a jednu pjesmu posvetila je svom sinu

Prije 68 godina rođena glumica Mira Furlan 

Na današnji dan 1951. godine, u Šapcu je rođen Šaban Šaulić, srbijanski pjevač, muzičar i producent folk muzike. U medijima i narodu dobio je nadimak „kralj narodne muzike“. Njegove pjesme „Dođi da ostarimo zajedno“ i „Dva galeba bela“ proglašene su najboljim ikad otpjevanim narodnim pjesmama.Šaulićeva majka Ilduza Demirović, od koje je, kako je često isticao, naslijedio glas i talent, rođena je u BiH, tačnije u Bijeljini, gdje je i on sam proveo veliki dio svog djetinjstva, slušao i zavolio bosansku sevdalinku. Osim za muziku, Šaban je bio veoma talentiran za sport, pa je trenirao fudbal u Poletu i Mačvi, te čak dobio poziv da pređe u bugarski klub Levski. Trenirao je i boks, vjerujući da će postati fudbaler ili bokser. Međutim, amidža Alija je smatrao da više može zaraditi kao muzičar, te ga je pozvao da pjeva u kafani u kojoj se provodio s društvom. Šaban je tada otpjevao pjesmu Safeta Isovića „Jablani se povijaju“ i napunio kafanu, nastavivši i opredijelivši se od tada za pjevanje.<h2>Uspješna karijera</h2>Prvi album Šaulić je objavio 1969. godine, kada je imao osamnaest godina, a prva pjesma “Utjeha” postigla je zapažen uspjeh, nakon koje je Šabanov put ka tronu jugoslavenske estrade krenuo vrtoglavom brzinom. Do 1976. godine autor Šabanovih pjesama bio je Budimir Jovanović, nakon čega je sve svoje hitove sam pisao i komponovao. Nizali su se mnogi veliki hitovi, brojne nagrade, a Šaban Šaulić već za života postao je legenda narodne muzike i u svojim pjesmama ostao i danas, a, prema mišljenju muzičkih znalaca, zadugo se neće pojaviti pjevač takvih kvaliteta kakav je on bio.Da bi sebi ispunio želju iz djetinjstva, snimio je i album najljepših sevdalinki, a gotovo sve pjesme koje je otpjevao, naročito one koje je sam pisao i komponovao, bile su hitovi. Da bismo samo nabrojali Šabanove hitove, potrebno je mnogo vremena i prostora, ali moramo spomenuti i izdvojiti bar neke od njih, poput “Uvenuće narcis beli”, "Bio sam pijanac", "Nisi došla kada sam te zvao", “Sine”, “Danima te čekam”, “Snežana”, “Odlaziš, odlaziš”, “Pozn'o bih te međ' hiljadu žena”, “Šadrvani”, “Gordana”, "Najlepša ženo vremena svih", "Kralj boema", "Verujem u ljubav", “Srno moja malena”, “Idi idi srećo moja”, “Žal”… <h2>Saobraćajna nesreća</h2>Šaulić je živio i djelovao u Beogradu. Sa svojom suprugom Gordanom vjenčao se 1974. godine i imao troje djece, kćerke Sanelu i Ildu te sina Mihajla. Ilda je nastavila očevim stopama, iako se on u početku protivio tome, kasnije se njome ponosio i sam joj napisao četiri pjesme. Porodičnu i estradnu idilu slavnog pjevača prekinuo je tragični događaj koji se zbio 17. februara 2019. godine. Naime, samo nekoliko sati nakon svog posljednjeg koncerta, Šaban Šaulić doživio je saobraćajnu nesreću na autoputu nedaleko od njemačkih gradova Bilefeld i Dortmund. Sa Šaulićem su u automobilu bili i muzičar Mirsad Kerić, koji je upravljao vozilom i poginuo, te Šabanov kum Slobodan Stojadinović, koji je prošao s lakšim povredama. Usljed teških posljedica nesreće Šaban Šaulić je preminuo, u 67. godini života. Sahranjen je 22. februara 2019. godine u "Aleji zaslužnih građana" na Novom groblju u Beogradu, uz zvuke njegove pjesme “Ne plači, dušo”.

<h2>Preminuo operski pjevač Lučano Pavaroti </h2> Godine 2007., na današnji dan, preminuo je slavni italijanski operski pjevač Lučano Pavaroti (Luciano Pavarotti), jedan od najznačajnijih svjetskih tenora svih vremena.Pavaroti je rođen 1935. godine u italijanskom gradu Modeni, u muzičkoj porodici. Godine 1956., počeo je pohađati časove pjevanja, prvo u Modeni, a kasnije u Mantovi. Debitirao je 1961. godine u “Reggio nell'Emilia” te počeo s nizom pobjeda na međunarodnim muzičkim takmičenjima. Već 1965. godine dobio je angažmane u Sjedinjenim Američkim Državama i Australiji s Džoan Saterlend (Joan Sutherland), a potom u milanskoj Scali, Barceloni, Parizu, Londonu… <h2>Muzički centar “Pavarotti” u Mostaru</h2>Nakon velikih pjevačkih uspjeha, Pavaroti, 1981. godine, osniva takmičenje mladih pjevača u Filadelfiji i od tada sve manje nastupa na sceni, a više se posvećuje mladim generacijama, te televizijskim koncertima.Tokom Svjetskog fudbalskog prvenstva 1990., osnovao je pjevački trio “Tri tenora” s Hozeom Karerasom (Jose Carreras) i Plasidom Domingom (Placido).Također, koristeći se svojim uspjehom i statusom, da bi podigao svijest o temama kao što su AIDS, dječija prava i siromaštvo, prikupio je mnogo novaca u humanitarne svrhe, za šta je dobio UN-ovu medalju Nanssen, te je, 1998., proglašen UN-ovim ambasadorom mira. Pavaroti je zadužio i našu zemlju osnivanjem Muzičkog centra “Pavarotti” u Mostaru, 21. decembra 1997. godine.

Nekoliko sati nakon svog posljednjeg koncerta, Šaulić je doživio saobraćajnu nesreću na autoputu nedaleko od njemačkih gradova Bilefeld i Dortmund

Rođen Šaban Šaulić, "kralj narodne muzike"

Na današnji dan 1940. godine, u Čikagu je rođena Rakel Velč (Raquel Welch), slavna američka glumica i jedna od najljepših žena svih vremena.Umjetnost ju je privlačila još u djetinjstvu, pa je u ranoj mladosti Rakel pohađala časove plesa, učestvovala na izborima ljepote, te dobila angažman da vodi vremensku prognozu na tv-stanici KFMB, lokalnoj televiziji u San Diegu, gradu u koji je njena porodica preselila kad su joj bile dvije godine. Njena najveća želja bila je da zaigra na filmskom platnu, pa je bila istrajna u traženju angažmana u filmu. U početku je uspijevala dobiti samo manje epizodne uloge, a prva značajnija desila se 1965. u filmu “A Swingin' Summer”. Nakon tog filma Rakel uspijeva potpisati ugovor s “20th Century Foxom”. <h2>Seks-simbol</h2>Filmsku slavu postiže već naredne, 1966. godine, ulogom Loane u historijsko-fantastičnom filmu “One Million Years B.C.”, koji ju je predstavio kao seks-simbol.Krajem 60-ih i početkom 70-ih godina, Rakel je bila jedna od najpoznatijih američkih glumica, glumeći u raznim žanrovima: u vesternu „Bandolero“, komediji „Myra Breckinridge“, avanturističkom filmu „Fantastic Voyage”, tv produkciji „Raquel“... Osvojila je Zlatni globus za najbolju glumicu u mjuziklu ili komediji za ulogu u filmu “Tri mušketira” iz 1974. godine.Godine 1995., proglašena je jednom od 100 najseksepilnijih zvijezda u historiji filma prema časopisu “Empire”. Također, našla se i na trećem mjestu “Playboyevih” 100 najseksepilnijih zvijezda 20. vijeka. <h2>Tajna dobrog izgleda</h2>Magazin „Men’s Health“, 2011. godine, proglasio je Rakel Velč drugom najljepšom ženom svih vremena, a tajnu svog dobrog izgleda Rakel je otkrila u knjizi „Beyond the Cleavage“, napisavši:- Svaki dan pojedem po tri voćke i organsko povrće. Iako jako volim palačinke, picu i hljeb, to ne mogu da dopustim sebi … Na lice stavljam masku od paradajza, malo meda i nekoliko kapi maslinovog ulja. To me podmladi za nekoliko godina. I u kupku stavim malo maslinovog ulja. Imam divnu kožu, ali ljudi mi to govore cijeli život, a kad imate nešto posebno, želite da se pobrinete da to potraje. Također, u knjizi je napisala da strogo izbjegava sapune, budući da oni isušuju kožu, te otkrila i da ima i jednu neobičnu naviku, a to je da koristi mehlem naziva „Bag Balm“, koji je proizveden 1899. godine za ublažavanje iritacije vimena krava nakon mužnje.- “Bag Balm” je genijalna stvar. Koristi se za njegu vimena kod krava, ali to je nešto što možete staviti na lice preko noći, a kada se probudite ujutro, više nemate suhu, ispucalu kožu. Verujte mi da mnogo “mumija” šeta okolo s “Bag Balmom” na sebi - napisala je Rakel Velč u svojoj knjizi.Rakel Velč je preminula 15. februara 2023., u 82. godini, usljed srčanog udara. Iako nikad nije javno priznala, posljednjih godina života borila se s Alzheimerovom bolešću.&nbsp;

<h2>Prije 77 godina rođen Fredi Merkjuri, legenda rok muzike</h2>Godine 1946., na današnji dan, u Zanzibaru je rođen Fredi Merkjuri (Freddie Mercury) pravog imena Farok Bulsara (Farrokh Bulsara), legenda rok muzike i pjevač jedne od najboljih svjetskih rok grupa “Queen”.U Veliku Britaniju došao je s 18 godina, gdje je studirao umjetnost i grafički dizajn, što će se u karijeri grupe “Queen” primijetiti na omotima albuma, te ponekad i na garderobi sastava, na koje je Fredi uveliko utjecao, a izradio je i poznati logo grupe. Krasio ga je moćan glas raspona od čak četiri oktave, što ga je svrstalo među najbolje vokale, ne samo tadašnje muzičke scene, nego uopće u muzičkoj historiji. Osim toga, Fredi je imao izuzetan talent za pisanje pjesama i muzike. Prema mišljenju muzičkih znalaca, njegova najbolja i u svijetu najpoznatija pjesma je "Bohemian Rhapsody", s albuma “A Night at the Opera” iz 1975. godine. Napisao je veliki broj pjesama koje se i danas pjevaju, poput "We are the Champions", "Crazy Little Thing Called Love", "Barcelona", “Killer Queen” i "Love of My Life".<h2>Smrt uzrokovana AIDS-om</h2>Godine 1987., Fredi je upoznao opersku divu Monserat Kabalje (Montserrat Caballé), kojoj se dugo divio, te je s njom snimio album “Barcelona”, na kome je najpoznatija istoimena pjesma, izvedena na otvorenju Olimpijskih igara u Barceloni 1992. godine, nakon Fredijeve smrti. Monserat je pjevala dok je Freddie bio na zaslonu iza nje. Posljednji album grupe “Queen” za Merkjurijevog života - “Innuendo”, izašao je 1991. godine, a na njemu su se našle dvije oproštajne pjesme: “The Show Must Go On" i "These Are the Days of Our Lives". Fredi se nikada nije izjašnjavao o svojoj seksualnosti, ali je općepoznato da je bio biseksualac. S Meri Ostin (Mary Austin) proveo je šest godina, a nakon prekida ostali su najbolji prijatelji sve do njegove smrti. Njegov posljednji dugogodišnji partner bio je Džim Haton (Jim Hutton), s kojim je bio od 1984./1985. do svoje smrti, 24. novembra 1991., u 46. godini, od upale pluća uzrokovane AIDS-om.Nakon Fredijeve smrti, 1995. godine grupa “Queen” je objavila posljednji album “Made in Heaven”, na kojemu se nalaze zadnje pjesme koje je Fredi uspio otpjevati. Za pjesmu "Mother Love", Fredi je snimio vokale dvije sedmice prije smrti, a gitarist Brajan Mej (Brian May) dovršio je posljednju strofu pjesme.&nbsp;

Filmsku slavu postigla je ulogom Loane u historijsko-fantastičnom filmu “One Million Years B.C.”, koji ju je predstavio kao seks-simbol

Rođena glumica Rakel Velč, jedna od najljepših žena svih vremena 

Na današnji dan 2018. godine, u Banjoj Luci je preminuo slavni bh. bokser Marijan Beneš, jedan od najboljih boksera svih vremena, ne samo u BiH nego u cijeloj našoj regiji. Slovio je za neustrašivog boksera koji je na protivnika jurišao, ne obazirući se na rizik i povrede.Beneš je rođen u Beogradu 1951. godine, a djetinjstvo je proveo u Tuzli, gdje je, pod utjecajem oca, učitelja muzike, svirao klavir i violinu. Ipak, sport, odnosno borilačke vještine su ga više privlačile, te je već kao desetogodišnji dječak ušao u bokserski ring i odmah u prvoj borbi pobijedio osam godina starijeg protivnika. Kao šesnaestogodišnjak potpisao je ugovor za banjalučku Slaviju u kojoj je trenirao tokom cijele amaterske karijere. <h2>I amaterski i profesionalni šampion Evrope</h2>Kao amater osvojio je devet titula prvaka Bosne i Hercegovine, četiri prvaka Jugoslavije i brojne revijalne titule, za šta je odlikovan Zlatnim bedžom “Jugoslavenskog sportskog lista”. Sjajnu amatersku karijeru okrunio je osvajanjem zlatne medalje na Evropskom prvenstvu u boksu 1973. godine, održanom u Beogradu, kada je proglašen najboljim sportistom Jugoslavije. Nakon Olimpijskih igara u Madridu, kada je zaustavljen u drugom kolu, Beneš je prešao u profesionalce i u martu 1979. godine osvojio titulu evropskog prvaka u verziji Evropske bokserske unije (EBU) u lakoj velter kategoriji, nokautiravši Francuza Gilberta Cohena. Pojas je odbranio četiri puta. U 394 borbe u karijeri Beneš je pobijedio u njih 309, od toga sedam puta nokautom. Pritom je 26 puta lomio kosti i povrijedio glasnice zbog čega je govorio tiho i sporo. Iz boksa se povukao 1983., poslije teške povrede oka, usljed koje je oslijepio na lijevo oko, a pred kraj života obolio je od Alzheimerove bolesti.

<h2>Rođen francuski književnik Fransoa-Rene Šatobrijan</h2>Godine 1768., na današnji dan, rođen je Fransoa-Rene Šatobrijan (François-René de Chateaubriand), francuski književnik i diplomat.Kao mladić bio je na dvoru Luja XVI (Louis), a tokom revolucije otputovao je u Ameriku, odakle se vratio nakon osam mjeseci i pridružio vojsci rojalista. Nakon što je ranjen kod Thionvillea otišao je u London. Napoleon Bonaparte mu je kasnije dozvolio povratak u Francusku te mu povjerio nekoliko diplomatskih dužnosti. Šatobrijan je bio samotnjak i melanholičar pa je tražio je utočište u kršćanskoj vjeri, a tu jednostavnost ljudi koji žive u prirodi, čemu je i sam težio, opisao je najbolje u djelu "Duh kršćanstva", gdje je do izražaja došao njegov senzibilitet i romantizam. Osim navedenog, poznata djela su mu: "Mučenici", "Put iz Pariza u Jeruzalem", "Memoari s onu stranu groba" i "Rene".

U martu 1979. godine osvojio je titulu evropskog prvaka u verziji Evropske bokserske unije (EBU) u lakoj velter kategoriji

Preminuo slavni bh. bokser Marijan Beneš

Bosanskohercegovački književnik i ljekar Isak Samokovlija rođen je na današnji dan 1889. godine u Goraždu, u trgovačkoj porodici, a ime je dobio po svom djedu Isaku. Rastao je s četiri brata i jednom sestrom: Baruhom, Haimom, Jakobom, Leonom i Mirjam. Mirjam je umrla kao dijete u Goraždu, a Baruh i Leon stradali su u logorima u Drugom svjetskom ratu. U pripovijetki “Sunce nad Drinom” Isak je opisao svoje mjesto rođenja s velikim emocijama: - Rođen sam u Goraždu, u toj maloj varošici istočne Bosne kroz koju teče divna i plahovita Drina. Gotovo cijelo svoje djetinjstvo proveo sam na toj rijeci. Drina je za mene jedan od dubljih doživljaja. Zanosila me je kao neko živo, božanstveno biće. Njena bistra čarobna zelena boja, puna sunca, koja mi se tih godina redovno slijevala u dušu svakog ljeta, ispunila me za cijeli život vedrinom, čistotom i nekom čudesnom snagom…<h2>Medicinu završio u Beču</h2>U rodnom Goraždu Isak je završio osnovnu školu nakon koje je otišao u Sarajevo kod majčine rodbine, gdje je završio Prvu gimnaziju sa školskim drugom Ivom Andrićem, također velikim književnikom i našim jedinim nobelovcem. Kako je volio kristalno čistu i zelenu boju Drine, tako je zavolio i „sarajevske mahale, krivudave sokake, male kućerke nakrivljenih krovova pokrivene uglavnom ćeramidom ili šindrom i okružene baštama u kojima gustu sjenu čini drveće dudova, lipa ili krušaka jerbasmi“.Medicinski fakultet u Beču upisao je 1910. godine kao stipendist Jevrejskog kulturno-prosvjetnog društva „La Benevolencija“, ali početkom Prvog svjetskog rata, 1914., biva mobiliziran i poslan na front, zbog čega studije završava tek 1917. godine. U Beču, na jednoj plesnoj večeri, upoznao je mladu Heddu Brunner, svoju buduću suprugu, koju je njena majka poslala na krojački zanat. S Heddom je dobio troje djece: Mišu, Mirjanu i Rikicu.

<h2>Pisao je noću</h2>Nakon rata Samokovlija se vraća u Bosnu i zapošljava kao ljekar u rodnom Goraždu, zatim u Fojnici, da bi 1925. počeo raditi u bolnici „Koševo“ u Sarajevu. Kako je sam često kazivao, imao je mnogo posla kao ljekar, pa je pisao noću, kada bi završio s poslom, jer je književnost bila njegova najveća ljubav.- Vremena nisam imao mnogo, bio sam zauzet kao ljekar. Radio sam u ambulanti, a popodne u privatnoj ordinaciji. Zato sam uglavnom najviše pisao noću. Kada bih završio sve medicinske poslove, bacio bih se na književnost, a to je za mene bilo najveće uživanje. Volio sam da pišem i volio sam stvari koje pišem, doživljavao sam ih.<h2>Žuta traka</h2>Godinama je Samokovlija svoje tekstove držao u ladici neobjavljene, jer je pisao za svoju dušu, o životu sunarodnjaka, sefardskih Jevreja, saosjećajući s patnjama siromašnih i obespravljenih, koji su bili glavni likovi njegovih lirski intoniranih pripovijedaka. U tome je, izgleda, i bila tajna velike čitanosti i uvažavanja njegovih djela, koju otkrivaju i brojni današnji čitatelji.Uporedo s ljekarskim poslom postaje jedan od urednika sedmične novine „Jevrejski život“, gdje 1927. objavljuje svoju prvu pripovijetku „Rafina avlija“, a dvije godine poslije i prvu zbirku pripovijedaka "Od proljeća do proljeća", te 1936. „Pripovijetke“.Međutim, početkom Drugog svjetskog rata Samokovlija je ostao bez posla i, kao i ostali njegovi sunarodnjaci, morao je nositi žutu traku s Davidovom zvijezdom, kojom su nacisti obilježavali Jevreje. Ubrzo su ga ustaše odvedele u logor u Sarajevu. U proljeće 1945. godine, uspijeva pobjeći od ustaša i krije se sve do oslobođenja zemlje. Po završetku Drugog svjetskog rata uređivao je književni časopis "Brazda", od 1948. do 1951. godine, a potom je sve do smrti bio urednik u Izdavačkom preduzeću "Svjetlost".&nbsp;

<h2>„Nosač Samuel“</h2>Na Samokovlijino književno djelo mnogo je utjecalo odrastanje uz rijeku Drinu u Goraždu. Ivo Andrić ga je nazvao jednim od najboljih pisaca koje je Bosna i Hercegovina dala, a Meša Selimović je rekao kako je Samokovlija, izuzmemo li Andrića, najbolji bosanski pripovjedač poslije Kočića.Godine 1946., Samokovlija objavljuje svoju najpoznatiju pripovijetku „Nosač Samuel“, koja je, prema mišljenju mnogih, njegovo najbolje djelo. Napisavši drame „On je lud“ i „Fuzija“ okušao se i kao dramski pisac. Prema njegovim djelima realizirano je više pozorišnih i TV dramatizacija („Plava Jevrejka“, „Ženidba nosača Samuela“, „Simha“ i „Ratni hljebovi“). U režiji Slavka Vorkapića, prema djelu “Hanka”, 1955. snimljen je istoimeni igrani film, koji je godinu kasnije predstavljao jugoslavensku kinematografiju na Filmskom festivalu u Kanu. Život ovog bh. velikana ugasio se 15. januara 1955. godine. Umro je od degeneracije bubrega u 66. godini života, ostavivši iza sebe mnoštvo neobjavljenih rukopisa. Sahranjen je na Jevrejskom groblju u Sarajevu. <h2>Samokovlijin kutak</h2>Svake godine polovinom januara, u Goraždu se održava manifestacija „Dani Isaka Samokovlije – Sunce nad Drinom“, a u Domu pisaca u Sarajevu jedan kutak je posvećen ovom velikom književniku, što je, ustvari, minijaturni porodični muzej koji su formirali Isakova kćerka Mirjana i njen suprug Milutin. U tom kutku smješteni su radni sto za kojim je Isak pisao i stvarao, vitrina s njegovim knjigama, vaza za cvijeće koju je Isak dobio od svoje majke nakon što je položio maturu u sarajevskoj Prvoj gimnaziji, nalivpera i olovke, tabakera… Na zidu je nekoliko umjetničkih slika, među kojima dominira piščev portret, rad Marija Mikulića, slikara i Samokovlijinog velikog prijatelja.- Sjećam se: otac je, i kad bi pisao za ovim stolom, sjedio u svom bijelom ljekarskom mantilu. U njemu je dočekivao i prijatelje i namjernike. Ovo o ljekarskom mantilu spominjem zato što mi se uvijek činilo da se u njegovoj ličnosti, na neki način, ljekar nikad nije odvajao od književnika, ali također ni književnik od ljekara… Pisao je polagano i strpljivo. Prerađivao je, dopunjavao ili skraćivao svoje tekstove po nekoliko puta: neka mjesta u njima brisao, pa ih ponovo ispisivao i veoma uporno i strpljivo radio sve dok napisanim ne bi bio zadovoljan. Tada bi nam, odahnuvši, obično rekao: “Sad mislim da je ovo konačno gotovo!” U trenucima posebnog raspoloženja tata bi naglas čitao neku od svojih pripovijetki, želeći da čuje i naše mišljenje i utiske… - prisjećala se Isakova kćerka Mirjana.

Prije 87 godina preminuo reisu-l-ulema Ibrahim ef. Maglajlić

Prije 133 godine rođena Agata Kristi, „kraljica krimića“

Nedžad Ibrišimović: 12. godišnjica smrti bh. književnika, urednika i vajara

Na vlast stupio najveći abasidski kalif Harun al-Rašid

Prije godinu, od posljedica koronavirusa, preminuo Kornelije Kovač

Rođen slavni američki atletičar Džesi Ovens

Umihana Čuvidina: 153. godišnjica smrti prve bošnjačke pjesnikinje

Prije 22 godine preminuo Atif Purivatra

Slavni dizajner Karl Lagerfeld rođen prije 90 godina

Rođen Lav Nikolajevič Tolstoj, najznačajniji svjetski romanopisac

Prije 6 godina preminuo glumac Ljubiša Samardžić

Prije 68 godina rođena glumica Mira Furlan

Rođen Šaban Šaulić, "kralj narodne muzike"

Rođena glumica Rakel Velč, jedna od najljepših žena svih vremena

Preminuo slavni bh. bokser Marijan Beneš

Rođen Isak Samokovlija, pisac u mantilu ljekara

Prije 87 godina preminuo reisu-l-ulema Ibrahim ef. Maglajlić

Prije 133 godine rođena Agata Kristi, „kraljica krimića“

Nedžad Ibrišimović: 12. godišnjica smrti bh. književnika, urednika i vajara

Na vlast stupio najveći abasidski kalif Harun al-Rašid

Prije godinu, od posljedica koronavirusa, preminuo Kornelije Kovač

Rođen slavni američki atletičar Džesi Ovens

Umihana Čuvidina: 153. godišnjica smrti prve bošnjačke pjesnikinje

Prije 22 godine preminuo Atif Purivatra

Slavni dizajner Karl Lagerfeld rođen prije 90 godina

Rođen Lav Nikolajevič Tolstoj, najznačajniji svjetski romanopisac

Prije 6 godina preminuo glumac Ljubiša Samardžić

Prije 68 godina rođena glumica Mira Furlan

Rođen Šaban Šaulić, "kralj narodne muzike"

Rođena glumica Rakel Velč, jedna od najljepših žena svih vremena

Preminuo slavni bh. bokser Marijan Beneš

Rođen Isak Samokovlija, pisac u mantilu ljekara