<p>Na današnji dan 1961. godine, umro je slavni holivudski glumac Frenk Džejms Kuper (Frank James Cooper), poznatiji kao Geri (Gary) Kuper, tihi i nenametljivi „šerif“ mnogih vesterna u kojima je uglavnom glumio.</p><p>U skoro 40 godina karijere Kuper je snimio 100 filmova. Bio je pet puta nominiran za Oskara za najboljeg glumca, a osvojio je dva kipića. Na popisu Američkog filmskog instituta, 1999. godine, našao se na 11. mjestu među 25 najvećih muških filmskih zvijezda. </p><h2>Dva Oskara</h2><p>Godine 1929., s filmom „Virginijac“ Kuper je postigao veliki uspjeh i od tada mu karijera kreće vrtoglavim usponom sa svakom novom ulogom i filmom, a 1942. osvaja svog prvog Oskara za najboljeg glumca, za ulogu naslovnog junaka u filmu „Narednik u Yorku“. </p><p>Drugog Oskara Kuper osvaja 1953. godine za ulogu šerifa Willa Kanea u vesternu „Tačno u podne“. Snimao je filmove do kraja života, a posljednji je bio britanski film „The Naked Edge“ reditelja Majkla (Michael) Andersona, snimljen 1961. godine, nakon kojeg se podvrgnuo operaciji raka prostate. Međutim, rak je već bio metastazirao i Geri je umro šest dana poslije svog 60. rođendana.</p>

<h2>Rođen srbijanski pisac Laza Lazarević</h2><p>Laza K. Lazarević, srbijanski pisac i ljekar, rođen je na današnji dan 1851. godine u Šapcu. Smatra se tvorcem psihološke pripovijetke na prostoru naše regije. Pisac realizma Lazarević za života je objavio osam pripovijetki: „Prvi put s ocem na jutrenje“, „Školska ikona“, „U dobri čas hajduci!“, „Na bunaru“, „Verter“, „Sve će to narod pozlatiti“, „Vetar“ i „On zna sve“. </p><p>Pripovijetku „Švabica“ nije objavio, jer je, kako mnogi veruju, bila suviše autobiografska. Objavljena je tek sedam godina nakon piščeve smrti, 1898. godine.</p><h2>Sve će to narod pozlatiti</h2><p>Lazarevićeva najpoznatija pripovijetka „Sve će to narod pozlatiti“, prema mišljenju mnogih književnih kritičara, predstavlja jednu od najistinitijih i najsavršenijih priča srpske, ali i regionalne književnosti. To je jedina Lazina pripovijetka koja nema optimistički preokret. </p><p>Početkom 1888. godine Lazarević je izabran za člana Srpske akademija nauka i umjetnosti (SANU), koja je 8. jula 1890. nagradila njegovu posljednju pripovetku „On zna sve“. Naredne godine (1891.) 10. januara, Laza Lazarević je preminuo.</p>

<h2>Umro Eugen Kumičić, hrvatski pisac&nbsp;&nbsp;</h2><p>Eugen Kumičić, hrvatski pisac i političar, predvodnik naturalizma u hrvatskoj književnosti, umro je 13. maja 1904. u Zagrebu. Bio je povjerenik Matice hrvatske za Istru, te član Glavnog odbora Matice u Zagrebu. </p><p>Kumičić je u vrijeme kad je stvarao, uz Augusta Šenou, bio najčitaniji hrvatski književnik. Pisao je u doba realizma, uglavnom historijske romane i drame socijalne tematike. </p><p>Kumičićev kritički prikaz ekonomskog i moralnog rasula u elitnim slojevima građanskog društva evidentan je u njegovim romanima „Olga i Lina“ ("ljubavna kolonizacija Hrvatske"), te „Gospođa Sabina“, koji su objavljeni 1881., odnosno 1883. godine, a „Pod puškom“ se smatra Kumičićevim najboljim djelom.&nbsp;</p>

U skoro 40 godina karijere Kuper je snimio 100 filmova

Umro slavni holivudski glumac Geri Kuper

<p>Danas je Međunarodni dan medicinskih sestara, koji se obilježava u znak sjećanja na Florens Najtingel (Florence Nightingale), britansku bolničarku i humanitarnu radnicu rođenu 12. maja 1820. godine.</p><p>Najtingel se već kao djevojčica zainteresirala za medicinsku njegu, te njegovala svoje rođake, poslugu, komšije i s majkom obilazila i pomagala siromašne. Na putovanjima, na koja su je slali roditelji, obilazila je bolnice i uz ljekare učila o radu s bolesnicima. Tokom 1849/50. godine provela je dvije sedmice u Ustanovi za đakonese u Kajzersvertu u Nemačkoj, a 1853. dobila je mjesto upravnice Ustanove za bolesne gospođe. </p><p>Početkom Krimskog rata (1854.) s grupom medicinskih sestara Najtingel je otišla u Skadar da radi u vojnoj bolnici za ranjene i bolesne vojnike. </p><h2>Reforme u sanitetskoj službi</h2><p>Zapazivši loše stanje u vojnoj bolnici, Najtingel je uspostavila reforme i mjere u sanitetskoj službi i njezi ranjenika i bolesnika, koje se i danas koriste: obilaženje bolesnika noću, dokumentovanje svih podataka relevantnih za stanje bolesnika, praćenje ishoda u vezi sa pacijentom te norme za građenje i uređivanja bolnica. Smatrala je da je za dobar rad sestrinstva neophodno ispuniti dva uslova: a)dobro poznavanje njege bolesnika kao specifične medicinske veštine i b)visoka moralna zrelost medicinske sestre. </p><p>Zahvaljujući svom predanom radu i upornosti Najtingel je dobila dozvolu britanskog dvora za osnivanje Kraljevske komisije, a potom je otvorila i prvu službu za medicinske sestre. </p><p>Najtingejl je bila uzor požrtvovanosti, hrabrosti i nesebičnog pružanja pomoći ranjenima i bolesnima. Zbog toga je u Vašingtonu 1912., na IH konferenciji Međunarodnog crvenog krsta sa sjedištem u Ženevi ustanovljena Medalja za milosrđe „Florens Najtingejl“, koja je dodeljivana na prijedlog nacionalnih društava Crvenog krsta. Prva dodjela, zbog Prvog svetskog rata, izvršena je tek 1920. godine.&nbsp;</p>

<h2>Rođena filmska legenda Ketrin Hepbern</h2><p>Na današnji dan 1907. godine, rođena je Ketrin Hepbern (Katharine Hepburn), koju je Američki filmski institut, 1999. godine, proglasio najvećom ženskom zvijezdom filma svih vremena. Filmska, televizijska i pozorišna legendarna glumica drži rekord s najviše osvojenih Oskara - četiri, i to sve za glavne ženske uloge, a čak osam puta je bila nominovana za prestižnu nagradu Američke filmske akademije.</p><p>Godine 1975., Ketrin je dobila i nagradu Emmy za glavnu ulogu u filmu „Ljubavi u ruševinama“, a tokom sedamdesetogodišnje karijere bila je nominirana za još četiri Emmyja i dvije nagrade Tony. </p><p>Hepburn, poznata po svojoj oštroumnosti, otmjenosti i neovisnosti, bila je u dugogodišnjoj vezi sa Spenserom Trejsijem (Spencer Tracy). Par se zaljubio na snimanju prvog zajedničkog filma „Žena godine“ (1942.), a njihova veza je zabilježena kao jedna od najpoznatijih filmskih romansi. Zajedno su se pojavili u devet filmova, a, iako su proglašeni parom desetljeća,  nisu živjeli zajedno sve do zadnjih Trejsijevih godina. </p><p>Hepburn je umrla 29. juna 2003. u 96. godini.&nbsp;&nbsp;</p>

<h2>Umro kompozitor Bedžih Smetana </h2><p>Bedžih (Bedřich) Smetana, osnivač češke opere i moderne muzike, kompozitor i dirigent, umro je 12. maja 1884. godine. Vodio je vlastitu muzičku školu u Pragu, a neko vrijeme bio je direktor i dirigent Filharmonijskog društva u Geteborgu, u Švedskoj, te sarađivao kao muzički kritičar u novinama "Narodni listy". </p><p>U ciklusu od šest simfonijskih pjesama "Moja domovina", komponovao je, ustvari, muzički zapis češkog mita i historije. Smetanino cjelokupno djelo je sinteza nacionalnih i tada aktuelnih evropskih muzičkih elemenata.</p><p>Njegovo najpoznatije djelo je komična opera „Prodana nevjesta“, koja je i prvo značajnije opersko djelo na češkom jeziku. Smetana ju je napisao motiviran nastojanjem da dokaže kako se Česi sa svojim kulturnim dostignućima mogu ravnopravno takmičiti s drugim narodima. Ova opera je uspjeh postigla tek nakon Smetanine smrti, kada su je otkrile brojne ugledne operske kuće, a danas predstavlja jedno od najznačajnijih klasičnih operskih djela 19. vijeka.</p>

Obilježava se u znak sjećanja na Florens Najtingel, britansku bolničarku i humanitarnu radnicu

Međunarodni dan medicinskih sestara

<p>Na današnji dan 1953. godine, u Novom Sadu je rođen Đorđe Balašević, jedan od najboljih regionalnih kantautora, pjevač i kompozitor balada i šansona.</p><p>Prva grupa kojoj se Balašević priključio bila je "Žetva" iz Novog Sada. S njima je snimio singl "U razdeljak te ljubim" koji je prodan u 180 hiljada primjeraka, što je bio ogroman uspjeh u to vrijeme. Godine 1978., osniva grupu "Rani mraz" s kojom iste godine nastupa na Festivalu u Opatiji s pjesmom "Moja prva ljubav", a već naredne, 1979. godine osvajaju prvo mjesto na Splitskom festivalu s pjesmom "Panonski mornar". </p><p>S "Ranim mrazom" Balašević je izveo i dvije pjesme koje se svrstavaju u njegove najbolje i najpopularnije - "Priča o Vasi Ladačkom" i "Život je more". Godine 1982., on napušta "Rani mraz" i počinje solo karijeru.</p><h2>Dnevnik starog momka</h2><p>Balašević je u posljednjem ratu i agresiji na BiH ('92.-'95.) zauzeo antiratni i pacifistički stav, koji je opjevao u brojnim pjesmama, a nekoliko godina prije rata, 1987., izveo je pjesmu "Samo da rata ne bude" čiji stihovi su, ustvari, njegovi antiratni stavovi. </p><p>Svojim albumom „Devedesete“ Balašević je ismijao srbijanskoga vođu u ratu Slobodana Miloševića pjesmom "Legenda o Gedi Gluperdi", a pjesma "Živeti slobodno" je još jedan od njegovih antiratnih uradaka. Nakon toga je izdao još dva albuma, „Dnevnik starog momka“ i „Rani mraz“. Nastupao je i održavao koncerte do smrti.</p><p>Preminuo je u Kliničkom centru „Vojvodina“ u Novom Sadu, 19. februara 2021., u 68. godini života od posljedica Covida-19.&nbsp;</p>

<h2>Rođen Salvador Dali</h2><p>Salvador Filip Hasinto Dali (Felipe Jacinto), španski slikar, najznačajniji predstavnik nadrealizma, rođen je na današnji dan 1904. godine.</p><p>Njegova najpoznatija slika je „Postojanost pamćenja“ iz 1931., koja je, osim po umjetničkoj vrijednosti, poznata po tome što je korištena u mnogim filmovima. </p><p>Početkom Drugog svjetskog rata Dali iz Francuske odlazi u SAD, gdje sarađuje s režiserom Alfredom Hučkokom (Hitchock) na filmu „Začarana“ iz 1945. za koji je napravio čuvenu scenu sna. </p><p>U SAD je boravio osam godina, te je, osim s Hičkokom, sarađivao i s Voltom Diznijem (Walt Disney). Godine 1948., u Americi izdaje „50 tajni čarolije umjetnosti2, a već 1949. vraća se u Evropu, gdje ostaje do kraja života.</p>

<h2>90. godišnjica rođenja Zorana Radmilovića </h2><p>Jedan od najboljih jugoslavenskih filmskih i pozorišnih glumaca Zoran Radmilović rođen je 11. maja 1933. godine. </p><p>Nakon odustajanja Ljube Tadića, 1964. godine, Radmilović je dobio naslovnu ulogu u „Kralju Ibiju“ na sceni beogradskog teatra Atelje 212, predstavi u kojoj njegov izuzetni glumački talent dolazi do izražaja. S tom predstavom je postigao ogroman uspjeh i na gostovanjima u Parizu, Moskvi, Njujorku, Veneciji...</p><p>Najizvođeniju predstavu Ateljea 212 „Radovan Treći“ igrao je upravo Zoran Radmilović. Režiser te predstave Duško Kovačević izjavio je kako ju je i pisao za Radmilovića. Donio mu je tekst u “Srpsku kafanu”, gdje ga je glumac i pročitao i prihvatio ulogu. Uoči 300., jubilarnog izvođenja ove predstave, Zoran je završio u bolnici, gdje je i preminuo u 52. godini.</p><p>Osim brojnih pozorišnih, glavne uloge igrao je i u filmovima „Glineni golub“, „Ram za sliku moje drage“, „Pogled u noć“, „Paviljon 6“ i „Sretna porodica“.</p>

<h2>Umro Bob Marli </h2><p>Na današnji dan 1981. godine, u Majamiju, u SAD, umro je Robert Nesta Marli (Marley), poznatiji kao Bob Marli, jamajčanski rege i ska-pjevač i tekstopisac, muzička i kulturna ikona Jamajke. </p><p>Godine 1963., Marli je s prvom postavom grupe „The Wailersa“ snimio prvu pjesmu „Simmer Down“ koja je postala hit na Jamajci. Naslijeđe ropstva i svijest o afričkoj domovini uvijek su se osjećali u njegovoj muzici. Bio je rastafarijanac, jedan od najvećih zagovornika pan-afrikanizma te je pjevao o dokidanju represije.</p><p>Marli je jedini rege-muzičar koji je postigao status svjetske superzvijezde. Bio je prva megazvijezda iz trećega svijeta i učinio je mnogo na oživljavanju oslabljene političke svijesti mladih ljudi, a u naslijeđe je ostavio pjesme koje i danas nadahnjuju muzičare širom svijeta.&nbsp;</p>

U posljednjem ratu i agresiji na BiH ('92.-'95.) zauzeo je antiratni i pacifistički stav, koji je opjevao u brojnim pjesmama 

Đorđe Balašević: 70. godišnjica rođenja jednog od najboljih kantautora regije

<p>Prvi internacionalni festival horskog pjevanja u Bosni i Hercegovini održan je u Sarajevu, 8. i 9. maja 2023. Centralna manifestacija Festivala upriličena je sinoć, 9. maja 2023., u svečanoj sali Doma Oružanih snaga BiH. Prepuna sala ljubitelja horske muzike pokazatelj je da nam nedostaje ovakvih manifestacija i da bi se kulturni djelatnici trebali potruditi da ih češće organiziraju.</p><p>Organizatori ove manifestacije su Svjetska asocijacija za festivale i kulturno-zabavne manifestacije (IOFF), koju je predvodio predsjednik te asocijacije i direktor Instituta za kulturu iz Burse Faruk Alkaja (Alkaya), BH Folk Fest i RKUD „Proleter“.</p><h2>Postat će tradicionalan</h2><p>Učesnici Festivala, horovi iz BiH, regije i Evrope, oduševili su sve prisutne, koji su ih ispratili gromoglasnim aplauzima. Svečani koncert otvorio je Ansambl mladih violinista Radničkog kulturno-umjetničkog društva „Proleter“, predvođen prof. dr. Eminom Smolović.</p><p>- Velika nam je čast da smo uspješno organizirali Prvi internacionalni festival horske muzike u Bosni i Hercegovini, koji će, nadamo se, postati tradicionalan. Ponosan sam što smo ga upriličili na današnji dan, Dan Evrope i Dan pobjede nad fašizmom, jer muzika uvijek šalje poruku mira. Zahvaljujem se svima koji su pomogli u organizaciji i gostima koji su došli iz raznih zemalja i svojim učešćem uveličali ovu manifestaciju - kazao je za „Avaz“ direktor Festivala mr. Sahudin Kačar.&nbsp;</p>

Učesnici Festivala, horovi iz BiH, regije i Evrope, oduševili su sve prisutne, koji su ih ispratili gromoglasnim aplauzima

Prvi internacionalni festival horske muzike u BiH

U Sarajevu održan Prvi internacionalni festival horskog pjevanja 

<p>Na današnji dan 1979. godine, u Beogradu je preminula Ita Rina, jugoslavenska glumica, prva filmska diva Balkana, jedna od glavnih filmskih zvijezda u Njemačkoj i Čehoslovačkoj kasnih 1920-ih i ranih 1930-ih. </p><p>Davne 1926. godine, časopis „Slovenski narod“ organizirao je Izbor za Miss Slovenije, na koji se prijavila i Rina, te osvojila titulu Miss Slovenije. Na finalni izbor za Miss Jugoslavije u Zagrebu je zakasnila, zbog protivljanja majke, ali ju je primijetio Adolf Miler (Müller), vlasnik kina „Balkan-Palace“ u Zagrebu (danas kino „Europa“), koji je poslao njene fotografije njemačkom filmskom producentu Peteru Ostermajeru (Ostermayer).</p><p>U Berlinu je Rina odmah angažirana za manje uloge, a uporedo je išla na časove glume. Veliku popularnost stiče ulogom Andree u filmu „Erotikon“ režisera Gustava Mahatija (Machaty) i tada počinje uspon u njenoj karijeri.</p><h2>Tonka s vješala</h2><p>Glavna uloga u češkom filmu „Tonka s vješala“ često se proglašava njenom najboljom ulogom. Godine 1931., Rina se udala za Miodraga Đorđevića i promijenila vjeru iz rimokatoličke u  pravoslavnu, te dobila novo ime - Tamara Đorđević. Iste godine, Rina je dobila ponudu iz Holivuda, ali ju je odbila zbog negodovanja supruga, te najavila povlačenje iz glumačke profesije. Njen posljednji film snimljen prije Drugog svjetskog rata bila je kriminalistička drama „Zentrale Rio“. </p><p>Nakon što je napustila filmsku karijeru, Rina se nastanila u Beogradu, gdje je poslije Drugog svjetskog rata radila kao savjetnica za koprodukciju u Avala filmu. Ipak, još jednom se vratila na filmsko platno , u filmu „Atomska ratna nevjesta“ iz 1960. režisera Veljka Bulajića, što je bila njena posljednja uloga.</p>

<h2>147. godišnjica rođenja Ivana Cankara</h2><p>Slovenski pisac, dramaturg i politički aktivist Ivan Cankar rođen je 10. maja 1876. godine. Jedan je od najvećih slovenskih pisaca i jedan od začetnika modernizma u slovenskoj književnosti. </p><p>Cankar je pisao gotovo sve žanrove književnosti, a zbirka pjesama „Erotika“ je zaslužna za formiranje slovenskog modernizma. Najpoznatija prozna djela su mu zbirke crtica, novela i pripovijesti: „Vinjete“, „Knjiga za lakomislene ljude“, „U zoru“, „Tuđinci“, „Sluga Jernej i njegovo pravo“, te roman „Martin Kačur“. Osim poezije i proze, Cankar je pisao i drame, a najpoznatije su: „Romantičke duše“, „Za dobro naroda“, „Kralj Betajnove“, „Sablazan u Dolini Šentflorjanskoj“, „Lepa Vida“ i „Sluge“.</p>

<h2>Rođen najbolji plesač 20. vijeka </h2><p>Američki plesač, glumac i pjevač Fred Aster (Astaire) rođen je 10. maja 1899. godine. Njegova karijera trajala je nevjerovatnih 76 godina. Snimio je 31 muzički film. U paru s glumicom i plesačicom Džindžer Rodžers (Ginger Rogers)  snimio je deset filmova, koji su revolucionirali žanr muzičkih filmova.</p><p>Mnogi svjetski vrhunski plesači, među kojima i čuveni Rudolf Nurejev, Astera su proglasili najboljim plesačem 20. vijeka, a općenito ga se smatra najutjecajnijim plesačem u historiji filmskih i televizijskih mjuzikala. Američki filmski institut proglasio ga je petom najvećom muškom filmskom zvijezdom u historiji.</p><h2>9 nagrada Emmy za jednu tv-emisiju</h2><p>Asterovo partnerstvo s kolegicom, glumicom i plesačicom Džindžer Rodžers učinilo je ples važnim dijelom holivudskog muzičkog filma, a šest od devet mjuzikala koje je on stvorio donijeli su najveću zaradu RKO-u. Zahvaljujući tom partnerstvu, oboje su postali zvijezde. </p><p>Osim slavnih filmova, Aster je snimio i četiri muzička specijala za televiziju, koji su osvojili i nagradu Emmy, 1958., 1959., 1960. i 1968. godine. Prva od tih emisija „Večer s Fredom Astaireom“ (1958.) osvojila devet nagrada Emmy, između ostalih, za najbolju samostalnu glumačku izvedbu i za najbolji samostalni program godine.&nbsp;</p>

<h2>Umro Antun Augustinčić, hrvatski vajar</h2><p>Prije 44 godine, 10. maja 1979., u Zagrebu je umro akademik Antun Augustinčić, jedan od najznačajnijih hrvatskih vajara 20. vijeka. Svjetsku slavu stekao je djelima-spomenicima, koji se danas nalaze širom svijeta, poput „Rudara iz Ženeve“ (ispred zgrade Međunarodnog ureda rada), „Vjesnica mira“ (ispred zgrade Ujedinjenih nacija u Njujorku), „Spomenika žrtvama fašizma“ u Adis Abebi te „Spomenika seljačkoj buni“ u Stubici.</p><p>Nakon diplome Kraljevske akademije za umjetnost i obrt u Zagrebu, Antun je 1924. otišao u Pariz, kao stipendist francuske vlade, gdje se usavršavao na Ecole des Arts decoratifs i na Academie des Beaux-Arts. U Parizu je počeo izlagati svoja djela - 1925. godine na Salonu francuskih umjetnika te 1926. godine na Salonu nezavisnih. </p><h2>Titov bliski prijatelj</h2><p>Poslije drugog svjetskog rata Augustinčić je bio jedan od bliskih prijatelja Josipa Broza Tita. Godine 1949., dobio je mjesto profesora na Akademiji likovnih umjestnosti (bio je i rektor) i vodio Majstorsku radionicu za vajarstvo, tadašnji poslijediplomski studij.</p><p>Biste Josipa Broza Tita, Matošića, Šnajdera, Ivekovića, Štampara i Ružičke su njegova antologijska djela, kao i figurativne skulpture poput „Nošenje ranjenika“, te brojni ženski aktovi koji se danas nalaze u najpoznatijim svjetskim muzejima i galerijama.&nbsp;</p>

Veliku popularnost stekla je ulogom Andree u filmu „Erotikon“ režisera Gustava Mahatija

Preminula Ita Rina, prva filmska zvijezda Balkana

<p>Na današnji dan 1945. godine, u Berlinu je potpisana bezuslovna predaja nacističke Njemačke, čime je završen Drugi svjetski rat.</p><p>Ceremonija predaje organizovana je u sačuvanom dvorcu u predgrađu Berlina u noći između 8. i 9. maja. Njemački maršal Vilhelm Ketel (Wilhelm Keitel), šef OKW-a, potpisao je završni tekst njemačke bezuslovne predaje u štabu sovjetske vojske u Berlinu. </p><p>Tim činom je završen Drugi svijetski rat, a cijeli svijet je proslavio pobjedu nad fašizmom. Od tada se 9. maj obilježava i kao Dan Evrope, s ciljem da ovaj važan historijski datum bude podsjetnik da je antifašizam vječno opredjeljenje u borbi za osnovne ljudske vrijednosti na kojima počiva Evropa, ali i cijeli svijet.</p>

<h2>Preminuo Hamdija Kreševljaković</h2><p>Hamdija Kreševljaković, jedan od bosanskohercegovačkih najznačajnijih historičara i pisaca, preminuo je 9. maja 1959. godine u Sarajevu. Napisao je više od 300 naučno-historijskih i esejističkih radova, ostavivši veliki trag u bh. historiografiji. </p><p>Kreševljaković je rođen u Sarajevu 18. septembra 1888. godine, gdje je završio mekteb, ruždiju (osnovnu školu) i Učiteljsku školu. Odmah po završetku školovanja, 1912. godine, počeo je raditi kao učitelj u osnovnim školama, potom kao profesor historije, geografije i pedagogije u Trgovačkoj i Učiteljskoj školi u Sarajevu. </p><h2>Esnafi i obrti</h2><p>Uporedo s profesorskim radom, Kreševljaković se sve vrijeme bavio proučavanjem historije i privrede Bosne i Hercegovine u vrijeme osmanske vladavine. O toj temi je, 1927. godine, objavio rad „Sarajevska čaršija, njeni esnafi i obrti za osmanlijske uprave“, koji je kasnije doradio i od 43 stranice proširio na 260 stranica u knjizi „Esnafi i obrti u starom Sarajevu“. Kako bi se mogao koristiti arhivskom građom na stranim jezicima, koja mu je bila potrebna za naučne radove, Hamdija je sam naučio mnoge strane jezike, a prvenstveno turski. </p><p>Osim o sarajevskim, pisao je i o mostarskim esnafima, potom o kapetanijama u Bosni i Hercegovini, kao i brojne monografije o znamenitim bosanskim mjestima i porodicama u kojima je opisao Čengiće, Dženetiće, Moriće...</p><h2>Akademsko zvanje</h2><p>Kreševljaković je bio i dopisni član Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu, te prvo redovni član, a potom prvi potpredsjednik Naučnog društva Bosne i Hercegovine. </p><p>Objavljivao je svoje naučne radove kao saradnik u Enciklopediji FNRJ, te u edicijama Naučnog društva, Zemaljskog muzeja, Istorijskog društva, Orijentalnog instituta i Zavoda za zaštitu spomenika BiH.</p>

<h2>Umro autor pjesme „Oda radosti“ </h2><p>Godine 1805., na današnji dan, umro je Fridrih Šiler (Friedrich Schiller), jedan od najznačajnijih njemačkih književnika, dramaturga, filozofa i historičara.</p><p>Šiler je, kao oficirski sin, bio primoran da upiše Vojnu školu u Štutgartu, gdje je proveo osam godina kao vojni pitomac i studirao vojnu medicinu. U Akademiji je uz medicinu, čitao djela mnogih dramatičara, filozofa i teologa, te je tada već počeo pisati.</p><p>Najpoznatije i umjetnički najzrelije drame napisao je u vajmarskom periodu, kada je sarađivao s također čuvenim njemačkim književnikom Geteom (Goethe). Te drame karakterizira historijska tematika: „Wallenstein“, „Maria Stuart“, „Djevica Orleanska“, „Mesinska nevjesta“ i „Wilhelm Tell“.</p><h2>Najcitiranija pjesma</h2><p>„Pesma o zvonu“, koju je Šiler objavio 1799. godine, dugo je bila dio kanona nemačke književnosti i jedna je od najpoznatijih, najcitiranijih i najparodiranijih njemačkih pjesama. Napisao je i „Odu radosti“, za koju je muziku komponovao jedan od najvećih njemačkih, ali i svetskih kompozitora Ludvig van Betoven (Beethoven), kao četvrti stavak svoje IX simfonije.</p><p>Osim pisanjem, Šiler se bavio i prevodilačkim radom, pa je preveo Euripidovu „Ifigeniju u Auli“, Šekspirov (Shakespeare) „Macbeth“, te Racineovu „Fedru“ na njemački jezik.&nbsp;</p>

9. maja 1945. nacistička Njemačka u Berlinu je potpisala kapitulaciju, čime je završen Drugi svetski rat

Dan Evrope i Dan pobjede nad fašizmom

<p>U Sarajevu je će danas u svečanoj sali RKUD-a "Proleter", u 18:00 sati, biti svečano otvoren Prvi internacionalni festival horskog pjevanja. Tim povodom u našem gradu boravi delegacija Svjetske asocijacije za festivale i kulturno-zabavne manifestacije (IOFF), koju predvodi predsjednik te asocijacije i direktor Instituta za kulturu iz Burse Faruk Alkaja (Alkaya). </p><p>- Centralna manifestacija Festivala bit će upriličena sutra, 9. maja 2023., u Domu Oružanih snaga BiH, s početkom u 19:00 sati - kazao je za „Avaz“ direktor Festivala mr. Sahudin Kačar. </p><p>Osim horova iz Bosne i Hercegovine, na ovom festivalu učestvuju i horovi iz Turske, Kipra, Makedonije, Srbije, Hrvatske i Crne Gore.</p>

Centralna manifestacija Festivala bit će upriličena sutra u Domu Oružanih snaga BiH, s početkom u 19:00 sati 

Prvi internacionalni festival horskog pjevanja u Sarajevu

<p>Na današnji dan prije 137 godina, osmišljena je coca-cola, najpoznatije bezalkoholno piće od biljnih ekstrakata u svijetu. Autor coca-cole je farmaceut dr. Džon Pemberton (John), koji je 8. maja 1886. godine, u jednom američkom dvorištu grada Atlanta, kuhajući u svom bakrenom loncu kopiju francuskog vina zvanog cola, ustvari, napravio coca-colu, ali koja nije bila gazirana. Uskoro je saznao da, kako bi piće bilo gazirano, treba dodati ugljen-dioksid. </p><p>Formula coca-cole je jedna od najvećih svjetskih tajni.</p><p>Coca-cola je danas jedan od najpoznatijih svjetskih brandova, koji se prodaje u više od dvjesta zemalja svijeta.</p>

<h2>Mihajlo Pupin patentirao novi izum - telefon </h2><p> </p><p>Srbijansko-američki fizičar i izumitelj Mihajlo Pupin, 8. maja 1994., u Americi je patentirao aparat za telegrafski i telefonski prenos na velike udaljenosti. </p><p>Pupin je bio profesor elektrotehnike na Univerzitetu Columbia i počasni konzul Srbije u SAD. Osim patenata objavio je više desetaka naučnih rasprava i 1923. godine svoju autobiografiju na engleskom jeziku "From Immigrant to Inventor" za koju je 1924. godine dobio Pulitzerovu nagradu. Na srpskom jeziku njegova biografija je objavljena 1929. godine pod naslovom "S pašnjaka do naučenjaka". </p><p>Institut elektronskih i elektrotehničkih inžinjera svrstao je Pupina među pet najboljih profesora elektrotehnike svih vremena. U SAD je 1958. godine ustanovljeno priznanje Medalja Mihajla Pupina, koje se dodjeljuje svake godine za posebne zasluge, za doprinos nacionalnim interesima Amerike. Jedan od nosilaca ovog priznanja je i Džon Edgar Hover (John Hoover), nekadašnji direktor američkog Federalnog istražnog ureda (FBI).</p>

<h2>Umro autor “Gospođe Bovari”</h2><p>Francuski književnik, prozaist Gistav Flober (Gustave Flaubert), jedan od najvećih svjetskih romanopisaca, umro je na današnji dan 1880. godine. </p><p>Prvo Floberovo remek-djelo, ujedno i najkontroverznije, jeste psihološki roman "Gospođa Bovari", koji opisuje egzistencijalnu dosadu, preljube i samoubistvo žene provincijskog ljekara. Ovaj roman je izazvao sudski proces zbog, navodno, nemoralnih dijelova teksta, ali su na kraju i pisac i izdavač oslobođeni optužbe. </p><p>Godine 1869., Flobert je objavio svoj najveći roman "Sentimentalni odgoj", poluautobiografsko djelo u kojem je svoju mladalačku očaranost Elisom Šlesinger (Schlesinger) i studentske dane opisao kao "moralnu povijest ljudi moga naraštaja". Na dramsko-romanesknom djelu "Iskušenja svetoga Antuna",  proglašenog "francuskim Faustom" radio je duže od 25 godina.&nbsp;</p>

Njen autor je dr. Džon Pemberton, a njena formula je jedna od najvećih svjetskih tajni

Osmišljena coca-cola, najpoznatije bezalkoholno piće na svijetu  

<p>U Bosni i Hercegovini 7. maj se obilježava kao Dan džamija, koji simbolično podsjeća na rušenje brojnih džamija i drugih vakufskih objekata tokom agresije na BiH 1992.-1995., povezujući sudbinu bh. džamija sa sudbinom i žrtvama Bošnjaka.</p><p>Džamije su mjesta gdje se muslimani okupljaju radi obavljanja zajedničkog namaza, edukacije i drugih vjerskih manifestacija. Riječ džamija je arapskog porijekla i znači: sastaviti, spojiti, sakupiti, (po)staviti zajedno, a sličnog značenja je i riječ džemat. U islamskim izvorima i tradiciji sinonim za džamiju je bejtullah, što znači Allahova kuća. </p><h2>Ferhadija džamija u Banjoj Luci</h2><p>Jedan od razloga što se upravo na današnji datum obilježava Dan džamija jeste što su 7. maja 1993. godine, u jeku agresije na BiH ’92.-’95., srpske vojne snage minirale i do temelja srušile Ferhadiju džamiju u Banjoj Luci, iako je, 1950. godine, uvrštena na popis bosanskohercegovačke kulturne baštine, a time i zaštićena od devastiranja. </p><p>Također na današnji dan, 23 godine nakon rušenja, 2016., obnovljena Ferhadija je otvorena za vjernike. </p><p>Ovu džamiju je, 1579. godine, izgradio Ferhad-paša Sokolović, bosanski sandžak-beg, koji je tada vladao sjevernom Bosnom. Gradnju džamije koja je po njemu dobila ime,  </p><p>Ferhad-paša je povjerio jednom od učenika najpoznatijeg osmanskog dvorskog arhitekte Mimara Sinana. Kompleks Ferhadije čine džamija, avlija, mezarje, česma, okolni zid s kapijom i tri turbeta ispod kojih su mezari Ferhad-paše Sokolovića, njegove unuke Safi-kadune i njegovog zastavnika.&nbsp;</p>

<h2>Rođen Čajkovski, kompozitor “Labudovog jezera”</h2><p>Petar Iljič Čajkovski, ruski kompozitor, rođen je 7. maja 1840. godine, a bio je jedan od najvećih kompozitora romantizma u svijetu. </p><p>Najpoznatiji je kao kompozitor muzike za balet „Labudovo jezero“, koji je prvi put izveden 1877. godine, a posljednjih godina života komponovao je svoje najpoznatije opere: „Djevicu Orleansku“, „Mazeppu“ te "Jevgenija Onjegina".</p><p>Iznenadna smrt u 53. godini, 6. novembra 1893., spriječila je Čajkovskog da dovrši svoje posljednje djelo "Koncert za klavir i orkestar u Es-duru". Prema navodima njegovog brata Modesta, Čajkovski se zarazio kolerom koja je harala St. Petersburgom.</p>

<h2>Umro izumitelj termometra</h2><p>Godine 1636., na današnji dan, u Veneciji je umro Santorio Santorio, ljekar i izumitelj termometra.</p><p>Promoviran je za doktora medicine u Padovi, a od 1587. do 1599. boravio je u Hrvatskoj, u Hrvatskom primorju, gdje je kao ljekar bio u službi nekog velikaša, najvjerovatnije grofa Zrinskog. U Hrvatskoj je konstruirao prvi anemometar i poseban uređaj za mjerenje jačine vodene struje. </p><p>Santorio se proslavio djelom "De medicina statica". Uveo je u medicinsku praksu redovnu upotrebu vage. Dok je bio profesor u Padovi, stavio je mjernu skalu na Galilejev termoskop, u kojemu je temperatura mijenjala visinu stupca zraka i to je bio prvi termometar, kojim se služio za meteorološka mjerenja i određivanje jačine temperature. Izumio je i poseban vlagomjer, pulsilogij (spravu za mjerenje frekvencije pulsa), te kateter za ekstrakciju mokraćnih kamenaca.</p>

Simbolično podsjeća na rušenje brojnih džamija i drugih vakufskih objekata tokom agresije na BiH 1992.-1995.

Dan džamija u Bosni i Hercegovini 

<p>Na današnji dan 1870. godine, u Nevesinju je rođen Safvet-beg Bašagić, bh. književnik, pjesnik, prevodilac i političar. </p><p>Već tokom školovanja u Sarajevu Safvet-beg se zainteresirao za učenje orijentalnih jezika i književnosti. Nakon maturiranja odlazi na studij orijentalnih jezika i historije na Bečkom univerzitetu, a poslije diplomiranja vraća se u Sarajevo, gdje se zapošljava kao profesor arapskog jezika u gimnaziji. S književnicima Edhemom Mulabdićem i Osmanom Nurijem Hadžićem, 1900. godine, pokrenuo je časopis “Behar”. Godine 1903., Safvet-beg osniva društva “Gajret”, “El-Kamer” i “Muslimanski klub”, a u časopisima “Bosanska vila”, “Bošnjak”, “Vienac”, “Nada” i “Prosvjeta” objavljuje svoje pjesme. </p><h2>Predsjednik Prvog bosanskog sabora</h2><p>Bašagić je doktorirao u Beču 1910. godine s temom o bošnjačkim piscima na orijentalnim jezicima. Iste godine izabran je za zastupnika i potom predsjednika Prvog bosanskog sabora. </p><p>Nakon Prvog svjetskog rata, do penzije, Bašagić je radio kao kustos u Zemaljskom muzeju u Sarajevu.</p><p>Proučavanjem historije Bosne i Hercegovine, za koju je već tokom studiranja u Beču počeo sakupljati građu, kada je napisao studiju o najstarijem fermanu begova Čengića, Bašagić je dao ogroman doprinos u izučavanju prošlosti naše zemlje. O toj temi objavio je značajna djela: “Kratku uputu u prošlost Bosne i Hercegovine od 1463. do 1850”, studiju “Gazi Husrev-beg”, književno-historijsku monografiju “Bošnjaci i Hercegovci u islamskoj književnosti”, te biografski leksikon “Znameniti Hrvati Bošnjaci i Hercegovci u turskoj carevini”.&nbsp;</p>

<h2>Poginuo bh. književnik Hasan Kikić</h2><p>Prije 81 godinu, 6. maja 1942., u četničkoj zasjedi kod sela Rapta, na planini Čemernici, ubijen je naš književnik Hasan Kikić, patriot, revolucionar i komesar Prvog krajiškoj partizanskog bataljona, jedan od najdarovitijih bosanskohercegovačkih pisaca. </p><p>Hasan je rođen 20. avgusta 1905. godine u Gradačcu, kao jedan od sedam sinova Hase i Munire Kikić,  porodice begovskog porijekla kojoj je imovinu oduzela austrougarska vlast. Nakon završene škole Kikić se zaposlio kao učitelj, prvo u Hajdarevićima kod Zavidovića, a potom u Rogatici i Ustiprači. U Rogatici je upoznao kolegicu Anku Jovanović u koju se zaljubio i ubrzo su se vjenčali, u avgustu 1932. godine. Zbog velikih problema usljed protivljenja tom braku njegove, ali i Ankine porodice, sa suprugom je odlučio da žive na neutralnom terenu i odselio se u Hrvatsku. Prvo je kao učitelj radio u Gornjem Sjeničaku kraj Vrginmosta, a potom u Pisarevini, gdje je Anka bila učiteljica, a Hasan direktor škole.</p><h2>Ne zna se tačno gdje mu je mezar</h2><p>Godine 1937., zajedno s grupom lijevo orijentiranih bošnjačkih intelektualaca: Skenderom Kulenovićem, Safetom Krupićem, Ešrefom Badnjevićem i Rizom Ramićem, Hasan je u Zagrebu pokrenuo časopis „Putokaz“, s ciljem kulturalnog i političkog uzdizanja Bošnjaka, koji je izlazio do 1939.</p><p>„Provincija u pozadini (Beletristički ciklus iz rata 1878-1918)“ je puni naslov Kikićevog najboljeg djela, koji je 1935. godine objavila zagrebačka „Epoha“, a za koje književnici kažu da predstavlja dokument o djetinjstvu pisca i njegovih vršnjaka, te o teškim godinama života u toku Prvog svjetskog rata. </p><p>Ne zna se tačno gdje je mezar književnika Hasana Kikića, ali na planini Čemernici postoji jedna spomen-česma uz koju je mezar, za koji se pretpostavlja da je Kikićev.&nbsp;&nbsp;</p>

<h2>Rođen psihijatar Sigmund Frojd</h2><p>Austrijski psihijatar Sigmund Frojd (Freud), osnivač psihoanalize, rođen je na današnji dan 1856. godine u Češkoj. Prema njegovoj teoriji, čovjek je nesvjesno biće, bez mogućnosti slobodnog odlučivanja, ne može donositi racionalne odluke, pa čak ni vladati samim sobom, što je u potpunosti odudaralo od dotadašnjeg tradicionalnog shvatanja i tumačenja čovjeka.</p><p>U oktobru 1897., Frojd otkriva Edipov kompleks, a 1900. objavljuje knjigu „Tumačenje snova“, svoje najznačajnije djelo koje se temelji na analizi njegovih vlastitih snova. Nakon nje slijede: „Psihopatologija svakodnevnog života“ (1901.), „Tri rasprave o teoriji seksualnosti“ (1905.), „Šale i njihova povezanost s nesvjesnim“ (1905.). </p><p>Godine 1902., osnovao je Psihološko društvo srijedom u kojem je okupljao svoje prve učenike (Ferdern, Ranka, Adler).</p>

Doktorirao je u Beču 1910. godine s temom o bošnjačkim piscima na orijentalnim jezicima

Safvet-beg Bašagić: 153. godišnjica rođenja bh. književnika i političara

<p>Na današnji dan 1818. godine rođen je Karl Hajnrih Marks (Heinrich Marx), njemački sociolog, filozof, politolog, ekonomist, historičar, novinar i revolucionar, ideolog komunističkog i socijalističkog pokreta, lider Međunarodnog saveza radnika ili Prve internacionale. Utemeljitelj je sociologije, a prema mišljenju mnogih historičara, jedna je od najutjecajnijih ličnosti ljudske historije. </p><p>Marks je suosnivač filozofskog pravca marksizma, metode socioekonomske analize, kritike političke ekonomije i političke ideologije, koji je po njemu i dobio ime, a temelji se na njegovim i spisima njegovog prijatelja i saradnika Engelsa. </p><h2>Komunistički manifest</h2><p>U Parizu, avgusta 1844., Marks je upoznao svog sunarodnjaka, također filozofa, političara i historičara Fridriha Engelsa (Friedrich). Engels mu je pokazao svoju knjigu „Položaj radničke klase u Engleskoj 1844.“, kojom je uvjerio Marksa da će radnička klasa biti agent i instrument konačne revolucije u historiji.  </p><p>Marksovo i Engelsovo najpoznatije zajedničko djelo je politički pamflet „Komunistički manifest“, izdat 21. februara 1848. godine. „Manifest“ iznosi argumente zašto Liga komunista, nasuprot drugim socijalističkim i liberalnim partijama i grupama toga vremena, uistinu djeluje u interesu proletarijata da ukine kapitalističko društvo i zamijeni ga socijalističkim. </p><p>Glavno Marksovo djelo je „Kapital“ u tri knjige, koje se bavi ekonomskom problematikom.&nbsp;</p>

<h2>Međunarodni dan babica</h2><p>Danas je Međunarodni dan babica, koji je, 1992. godine, ustanovila Internacionalna konfederacija babica. Grupa babica iz Evrope, uglavnom iz Antverpena u Belgiji, inicirala je 1919. godine formiranje Internacionalne konfederacije babica (ICM). Danas ICM ima više od 90 članica iz više od 80 zemalja. </p><p>Međunarodni dan babica je podrška babicama svijeta da slave babičanstvo kao profesiju. Inicijativa da se ovaj dan obilježava svake godine prvi put je predstavljena u Holandiji, 1987. godine.</p><h2>Najplemenitiji poziv</h2><p>Poziv babice smatra se jednim od najplemenitijih, najodgovornijih, ali i najljepših poziva, jer su babice te koje su najbitnije tokom porođaja, ali i nakon njega, te su tako direktno povezane sa zdravljem budućih majki i njihovih beba.</p><p>Ovaj datum treba da skrene pažnju javnosti na ogromnu ulogu babica u zdravstvenom sistemu, ali i van njega, te posluži kao povod da se babicama oda priznanje za izuzetne napore koje ulažu u svom radu.</p>

<h2>Umro Napoleon I Bonaparte</h2><p>Godine 1821., na današnji dan, na otoku Sveta Helena, umro je Napoleon I Bonaparte, francuski vojskovođa, car i vladar.</p><p>Bonaparte se školovao na Francuskoj vojnoj akademiji, a svoje prve vojničke uspjehe postigao je u francuskim revolucionarnim ratovima, napredujući brzo do čina generala, te je 1796. postao komandant francuskih snaga koje su jug države trebale braniti od Austrijanaca iz Italije. </p><p>Porazio je nadmoćne austrijske kolonije, osvojio sjevernu Italiju i prisilio Habsburšku monarhiju na sklapanje mira u Campo Formiju 1797. godine.</p><h2>Proglasio se francuskim carem</h2><p>Napoleon je 1799. godine izveo državni udar poslije kojeg se proglasio prvim konzulom i zaveo diktaturu. Godine 1804., proglasio se francuskim carem i osnovao prvo Francusko carstvo.</p><p>U proljeće 1813. godine, Napoleon se suočio s narodnim ustankom u Njemačkoj i dotadašnjim saveznicima koji su se okrenuli protiv njega. Poražen je u bici kod Lajpciga i prisiljen na povlačenje u Francusku, gdje je morao abdicirati i otići u progonstvo na otok Elbu.</p><p>Nakn godinu Napoleon je uspio preuzeti vlast od kralja Luja XVIII i započeti vladavinu poznatu kao Sto dana. Taj period završio se u junu 1815. godine, nakon poraza u bici kod Waterlooa, kada su Napoleona zarobili Britanci i zatvorili na otok Sveta Helena, gdje je umro šest godina kasnije.</p><p>Godine 1840., njegovi posmrtni ostaci vraćeni su u Francusku, gdje je pokopan u pariskom Domu invalida. Njegov se pogreb smatra jednim od najvećih i najveličanstvenijih u historiji.</p>

Utemeljitelj je sociologije, a prema mišljenju mnogih historičara, jedna je od najutjecajnijih ličnosti ljudske historije 

Rođen Karl Marks, lider Prve internacionale

<p>Na današnji dan 1980. godine preminuo je Josip Broz Tito, jugoslavenski doživotni predsjednik i suosnivač Pokreta nesvrstanih zemalja. Bio je komunist i borac protiv fašizma. Od 1943. do svoje smrti imao je čin maršala Jugoslavije i položaj vrhovnog komandanta Jugoslavenske narodne armije. </p><p>Tito je rođen u Kumrovcu 7. maja 1892., u vrijeme kad je ovim prostorima vladala Austro-Ugarska monarhija, kao sedmo od petnaestero djece Franje i Marije Broz. Osmero Titove braće i sestara umrlo je pri rođenju ili u ranom djetinjstvu. Dok je učio bravarski zanat (1907-1910), prvi put se zainteresirao za radnička prava. Godine 1910., učlanio se u Radnički sindikat i Savez socijalističke omladine te samim tim postao član Socijaldemokratske stranke. </p><h2>Komandant NOPOJ-a</h2><p>U Prvom svjetskom ratu učestvovao je kao austrougarski vojnik, te je 1915. zarobljen i odveden u ruski radni logor. Oktobarska revolucija 1917. ga je zatekla u Omsku, gdje je dobrovoljno pristupio Internacionalnim odredima Crvene garde. </p><p>Početkom novembra 1920. godine, odmah po povratku u tadašnju Kraljevinu Jogoslaviju, Broz se učlanio u Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ). U augustu 1928. imenovan je za sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Hrvatsku, a na sastanku Politbiroa 27. juna 1941. godine, kada je formiran je Glavni štab, postaje komandant Narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Jugoslavije (NOPOJ). </p><h2>700.000 ljudi na sahrani</h2><p>Titova vladavina do 1950. godine može se smatrati totalitarizmom, a od 1950. počinju reforme i postupna liberalizacija, da bi, donošenjem Ustava 1963. godine, u Jugoslaviji krenule promjene u pravcu federalizacije i decentralizacije. Na Osmom kongresu SKJ 1964. godine u Beogradu Titu je zvanično promijenjena titula, te je umjesto generalnog sekretara postao predsjednik Saveza komunista Jugoslavije. </p><p>Kada je Josip Broz Tito, 4. maja 1980., umro u Univerzitetskoj klinici u Ljubljani, u 88. godini života, čitava je Jugoslavija tugovala. Umro je „otac socijalističke višenacionalne Jugoslavije“ s kojim je okončana čitava era, a njegova sahrana okupila&nbsp;je  brojne političke i javne ličnosti iz svih država svijeta.</p><p>Sahranjen je u Beogradu, u mauzoleju nazvanom „Kuća cvijeća“ na Dedinju, 8. maja, uz prisustvo 209 delegacija iz 127 zemalja svijeta te čak 700.000 ljudi. Lista državnika i ličnosti koji su se okupili da odaju posljednju počast Titu bila je impozantna, između ostalih: četiri kralja, 31 državni predsjednik, 22 premijera, 47 ministara vanjskih poslova.&nbsp;</p>

<h2>Rođen izumitelj klavira</h2><p>Bartolomeo Kristofori di Frančesko (Cristofori di Francesco), italijanski graditelj muzičkih instrumenata, koji se smatra izumiteljem klavira, rođen je 4. maja 1655. u Padovi u tadašnjoj Mletačkoj Republici. </p><p>Najvažnija prekretnica u Bartolomeovom životu desila se kada se zaposlio kod toskanskog princa  Ferdinanda Medičija (Medici), u dobi od 33 godine (1688.). Princ Ferdinand III bio je ljubitelj muzike i mecena muzičara. </p><p>Bartolomeo je u tom periodu izradio tri nova instrumenta s tipkama, odnosno tri klavira.</p>

<h2>94. godišnjica rođenja glumice Odri Hepbern</h2><p>Godine 1929., na današnji dan, u Briselu, u Belgiji, rođena je jedna od najpoznatijih i najljepših glumica koja se ikad pojavila na filmu Odri Hepbern (Audrey Hepburn). </p><p>Nakon Drugog svjetskog rata, Hepbern se preselila s majkom u Amsterdam, gdje je nastavila studij baleta, koji je bila prekinula usljed ratnih djejstava, a 1948. debitovala je u holandskom filmu „Sedam lekcija“, s malom ulogom stjuardese. Iste godine je s majkom preselila u London, gdje je studirala klasični balet, a u slobodno vrijeme radila kao model. Uskoro je počela dobijati manje uloge u filmovima. </p><p>Njena prva velika uloga bila je uloga balerine u filmu  „The secret people“, zbog koje biva zapažena i dobija glavnu ulogu u brodvejskoj muzičkoj komediji „Gigi“, u Njujorku. Za ulogu Gigi dobija prestižnu teatarsku nagradu.  </p><h2>Oskar za „Praznik u Rimu“</h2><p>Zatim joj je ponuđena uloga u holivudskom filmu „Praznik u Rimu“ s Gregorijem Pekom (Gregory Peck), za koju, 1953. godine, osvaja Oskara za najbolju glumicu. </p><p>Ipak, proslavila ju je uloga Holi u filmu „Doručak kod Tifanija“, kada postaje jedna od najvećih filmskih ikona 20. vijeka. Jedna od posljednjih Odrinih uloga bila je u modernoj komediji „Svi su se smijali“. </p><h2>Ambasadorica UNICEF-a</h2><p>Odri je bila i ambasadorica UNICEF-a. Zbog svojih iskustava tokom Drugog svjetskog rata odlučila je, početkom 80-ih godina prošlog vijeka, ostatak svog života posvetiti pomaganju djeci iz najsiromašnijih zemalja. Za humanitarni rad je dobila brojne nagrade, između ostalih, Medalju slobode koju joj je 1992. uručio američki predsjednik Džordž Buš (George Bush).</p><p>Godine 1992.,  Hepbern je oboljela od rijetke vrste raka slijepog crijeva. Operirana je u Los Anđeleskoj bolnici, ali rak se nastavio širiti. Kako nije željela primati hemoterapiju, Hepbern je preminula 20. januara 1993. u Tolocenazu u Švicarskoj.&nbsp;</p>

Sahranjen je u Beogradu, u mauzoleju nazvanom „Kuća cvijeća“ na Dedinju 

Preminuo Josip Broz Tito

<p>Danas je Svjetski dan slobode medija, koji se od 1993. godine obilježava svakog 3. maja, kada ga je proglasila Generalna skupština Ujedinjenih nacija. Ovaj datum je, ustvari, godišnjica Windhoeške deklaracije - izjave o principima slobodnih medija, koju je sastavila grupa afričkih novinara 1991. godine u Windhoeku, u Namibiji.</p><p>Cilj obilježavanja Svjetskog dana slobode medija je podizanje svijesti o važnosti medijskih sloboda i njenih osnovnih načela, odnosno podsjetnik na zajedničku odgovornost za zaštitu slobode medija. Jer, sloboda medija kao ključni stub demokratije i osnova na kojoj se grade društva u kojima se poštuju građanska prava i temeljne slobode spada u univerzalna ljudska prava.&nbsp;</p>

<h2>Rođen utemeljitelj makijavelizma</h2><p>Na današnji dan, 1469. godine, u Firenci je rođen italijanski političar, historičar i pjesnik Nikolo Makijaveli (Niccolo Machiavelli), utemeljitelj filozofije politike, jer je prvi promatrao politiku empirijski, odvojenu od morala. Po njemu je ta političko-filozofska doktrina nazvana makijavelizam.</p><p>Svoje misli Makijaveli je najbolje objasnio u raspravi „Vladar“ iz 1513. godine u kojoj je, govoreći tobože o potrebi čvrste, apsolutne monarhije, kroz savjete vladaru (Il Principe) koji osniva novu državu, zapravo, postavio temelje građanske vladavine.</p><p>Njegova slika čovjeka je bila izrazito cinična, smatrajući da je ljudska narav sama po sebi sebična, pohotna i zlobna.&nbsp;</p>

<h2>98. godišnjica rođenja slavne glumice</h2><p>Prije 98 godina, 3. maja 1925., u Beogradu je rođena slavna srbijanska glumica Olivera Marković. Sa samo devet godina u Niškoj Banji osnovala je "pozorišnu grupu" u kojoj je bila glavna glumica, rediteljica i autorica tekstova. Glumačku akademiju je upisala 1948., a članica Beogradskog dramskog pozorišta postala je već 1951. godine.</p><p>Tokom karijere ostvarila je više od 150 pozorišnih uloga i snimila više od 50 filmova. A osim glume, Olivera je bila i poznata pjevačica 60-ih godina prošlog vijeka.</p><p>Oliverin sin je srbijanski filmski i pozorišni reditelj Goran Marković, a njen prvi suprug i Goranov otac je legendarni glumac Rade Marković. Drugi suprug je, također, bio glumac Dušan Bulajić.</p><p>Na glumačkim daskama Olivera je ostala sve do smrti, 2. jula. 2011. godine.</p>

<h2>Preminula Jadranka Stojaković</h2><p>Prije sedam godina, na današnji dan 2016., zauvijek smo se oprostili od bh. pjevačice i kantautorice Jadranke Stojaković.</p><p>Rođena je 24. juna 1950. godine u Sarajevu, gdje je i počela svoju muzičku karijeru, krajem šezdesetih, u grupi „Kombo 6“, a prvi solistički nastup imala je 1968. godine na festivalu “Mladi pjevaju proljeću”.</p><p>Od 1988. do 2011. godine Jadranka je živjela i stvarala u Japanu, gdje se, 2009. godine, teško povrijedila tokom nastupa u središtu Toyote. Naime, publika ju je pozvala na bis, a ona se saplela o kablove i pala. Nakon toga se mogla kretati samo uz pomoć kolica ili hodalice. Kada je preživjela razorni potres koji je pogodio u Tokio u martu 2011., odlučila je da se vrati u BiH.</p><h2>Bolovala od multiple skleroze</h2><p>Od 2012. godine radila je kao urednica u muzičkoj produkciji RTRS-a i svojim je velikim iskustvom pomagala talentiranim mladim ljudima. U saradnji s prijateljicom Milkom Čeremidžić napisala je knjigu o svom životnom i stvaralačkom putu naslova “Boje zvuka”.</p><p>Ali, kako je bolovala od multiple skleroze, 2014. godine smještena je u dom za starije osobe "Ivan Pavao Drugi" u Banjoj Luci, gdje je provela posljednje dvije godine života.</p><p>Jadranke se sjećamo po predivnim šansonama: “Sve smo mogli mi”, “Čarobnjaci”, “Nedovršeni valceri”, “Muzika je svirala”, “Ima neka tajna veza”, “Na drumovima Srema”, “Tijesno doba” i “Vjerujem”, a njena izvedba pjesme “Što te nema” uvrštena je među deset najboljih evropskih etnopjesama svih vremena.</p>