Sedamdesetih godina prošlog stoljeća Sarajevo polako preuzima muzičku scenu bivše Jugoslavije. Veliki centri poput Beograda i Zagreba nisu više mogli parirati našem gradu. Istini za volju, „Indexi“ su to započeli, ali pojavom „Bijelog dugmeta“ na ovim prostorima Sarajevo preuzima titulu muzičkog centra i postaje grad prema kojem muzički obrazovani ljudi široko raširenih zjenica upućuju pogled i prate dešavanja, govori Mufid Garibija, sarajevski arhitekta i dobar poznavalac historije grada. 

Nešto drugo

U to doba, tačnije osamdesetih godina, na scenu dolazi jedna posebna generacija sarajevske raje. Iako su mladi, bili su dobro muzički potkovani. Muzičku scenu tadašnjeg Sarajeva pretvaraju u nešto sasvim drugo, neočekivano za cijelu bivšu državu. Pravac koji su ustanovili nazvali su „Novi primitivizam“, to jest „New Primitives“.

- Pored specifičnih tekstova i muzike, pravac je dobio i svoju nadgradnju u radijskim i televizijskim emisijama. Ta "mala raja", kako su ih zvali, većinom su rasla u mahali Koševo, a odatle će uzburkati javnost cijele tadašnje države. Slobodan način života i tumačenja prilika u društvu bio je hrabar i privlačan. Taj pokret bio je urbanog tipa, a kako i ne bi kada su njegovi začetnici bili urbana djeca Sarajeva svih nacionalnosti – ističe Garibija.

Nove grupe 

Baš u tom periodu javljaju se nove grupe i sastavi vjerni ovom pokretu. Njihove svirke kretale su iz garaža, a završavale na najblistavijim scenama Jugoslavije. Okosnice tog novog primitivizma u muzici i glumi bili su momci koji se svakako trebaju spomenuti. Kasnije će postati regionalne zvijezde muzičke, pozorišne i filmske umjetnosti. Afinitet i talent koji su nosili iskorišten je na najbolji način za njih.

- Osnivač ovog pokreta bio je Elvis J. Kurtović sa svojom rajom poput Seje Seksona, Branka Đurića Đure, Šibera, Zenita Đozića, Neleta i legendarnog Dražena Ričla, koji, nažalost, više nije među živima. Uz te momke i njihov pokret nastale su i poznate grupe poput „Zabranjenog pušenja“, „Bombaj štampe“, „Plavog orkestra“, „Crvene jabuke“... - navodi Garibija.

Taj mahalski pristup bio je ojačan turcizmima i sarajevskim slengom u tekstovima, što je bilo naročito zanimljivo jugoslavenskoj muzičkoj sceni. Sloboda izražavanja u tekstu bila je toliko velika, a posebno zanimljiva širim narodnim masama. Na svoj jalijaški način često su vrijeđali vlast i opisivali događaje iz ugla običnog čovjeka. Posebno je to radilo „Zabranjeno pušenje“, a tako su nastali i veliki regionalni hitovi kao što su „Guzonjin sin“, „Raspotočje“, „Pišonja i Žuga“, „Ibro Dirka“ i brojni drugi.

Odgovor panku

- Jugoslaviju je zahvatila euforija ovog pokreta, a možda najbolja muzička definicija bila je u odgovoru Gorana Bregovića na pitanje šta se to dešava. On je stručno poručio da je to odgovor na pank muziku - ističe Garibija.

Pravac će biti znatno oslabljen 1987. godine, mada je u tim osamdesetim Sarajevo pored muzičkog postalo i sportski i olimpijski centar, a i FK Sarajevo, uz koji je bila vezana raja s Koševa, 1985. je postao prvak Jugoslavije.

 Kultna pjesma „Jugo 45“ 

- Cijela ova ekipa bila je prepoznatljiva i po seriji „Top lista nadrealista“, najgledanijoj televizijskoj emisiji tog vremena. Raspad Jugoslavije razdvojio je neke ljude, ali kultna pjesma „Jugo 45“ novog „Zabranjenog pušenja“ srednju generaciju nekako vraća u taj vakat - ističe Garibija.