San svakog iole ozbiljnijeg studenta je studij van granica svoje zemlje. Da odmah bude jasno, to nije samo san studenata iz BiH. Jer, zajedničko u prosjeku dvadesetogodišnjacima iz cijelog svijeta je da su željni znanja, saznanja i novih iskustava. A, ruku na srce, i čuveni studentski provodi, pogotovo daleko od brižnog oka roditelja, čine im se itekako primamljivi.

Svaki budući akademski građanin, bez dileme, u svoju diplomu treba ugraditi duži ili kraći studiji u inozemstvu. Ali, kako se iz BiH, ovakve kakva je, domoći prestižnih evropskih univerziteta. Novac, u siromašnom društvu poput našeg, nažalost, igra bitniju ulogu nego tradicija, historijat i rejting nego fakultet.

 Erasmus+ programi

Veliko istraživanje „Avaza“ bh. studentima nudi odgovore na sva pitanja iz foldera „Studij u inozemstvu“.

Istina je da su čak i najjeftiniji programi izazov za roditelje, ali razlika je to što postoje različiti načini koji mogu olakšati finansijski trošak, od stipendija do studentskih poslova. Prvi korak jeste pronaći prave informacije o svemu što se nudi.

Postoje dvije glavne opcije: Erasmus+ programi ili studiranje na nekom od univerziteta o vlastitom trošku.

Erasmus+ programi dio su evropskog projekta mobilnosti studenata i kulturne razmjene. Aplicirati mogu studenti koji su primljeni na neki od fakulteta u svojoj državi. Treba imati na umu da Erasmus+ programi ne znače da ćete dobiti diplomu univerziteta na kojem gostujete.

Program na kojem učestvujete nosi određeni broj ETCS bodova koji ulaze u konačan zbir bodova na vašem matičnom fakultetu u BiH. Prednost Erasmusa jeste što su pokriveni svi troškovi. Da biste došli do potrebnih informacija, potrebno je samo da odete na internet-stranicu Erasmus+ ili posjetite njihov nacionalni ured u BiH koji se nalazi u Sarajevu.

Studiranje na nekom od univerziteta van BiH o vlastitom trošku je nešto drugačije, zasigurno što je i veći novčani trošak, ali nekada i zato što učenici i roditelji nisu sigurni gdje da pronađu tačne informacije.

Najsigurnije je za početak pogledati stranice namijenjene internacionalnim studentima koje vode nadležna ministarstva obrazovanja, gdje je predstavljeno sve, od procesa apliciranja, stipendija, liste dostupnih studija s opsežnim informacijama, vodiča za nove studente o životu u određenoj zemlji i slično. Osim toga, tu su i kontakti ukoliko su potrebna dodatna pojašnjenja. Posebnu pažnju obratiti na rokove za podnošenje aplikacija jer pojedini univerziteti traže da se internacionalni studenti prijave čak godinu prije početka akademske godine.

Koji strani jezik odabrati

Studirati vani možete ili na jeziku zemlje u koju želite ići ili na engleskom jeziku. Evropski univerziteti su posljednjih nekoliko godina prepoznali značaj internacionalnih studenata, te se broj studija na engleskom jeziku povećava. Međutim, školarine su dosta veće u poređenju sa studijima na nacionalnom jeziku, a u nekim zemljama nude ih samo privatni fakulteti.

Poznavanje jezika treba dokazati određenim diplomama. U nekim slučajevima je dovoljna diploma srednje škole koja dokazuje kontinuirano učenje jezika. Drugi opet traže međunarodno priznate certifikate poput TOEFL za engleski ili TestDaF za njemački jezik. Ovo je nešto o čemu ćete biti obaviješteni prilikom apliciranja.

Kako do studentske vize

Ukoliko ste primljeni na neki od fakulteta, naredni korak je studentska viza za koju aplicirate u najbližoj ambasadi dotične zemlje. On se dobiva na osnovu potvrde o upisu na univerzitet, ali morat ćete priložiti i dokaz o finansiranju studija u toku prve godine (izvod iz banke, potvrda o stipendiranju, garantno pismo...). Proces može trajati između jednog i tri mjeseca.

ČEŠKA

Vodič za strane studente: https://www.studyin.cz/

Univerziteti i Vlada Republike Češke ulažu puno napora da privuku strane studente te nude veliki broj opcija. Interesantno je da je studij, ukoliko izaberete češki jezik, besplatan. Osigurani su pripremni i kursevi češkog jezika u trajanju od godinu.

Oni koji žele studirati na engleskom jeziku imaju zaista velik izbor odličnih programa u Pragu, Brnu, Olomuču, Usti na Labi ili Hradec Kralovu, a cijene se kreću između 1.000 i 6.000 eura po godini, ovisno o programu. Dobra vijest je da Češka Republika nudi stipendije koje pokrivanju troškove školovanja, stanovanja i hrane, ali tu su i programi određenih univerzitetskih centara koji nude vlastite stipendije. Sve informacije su dostupne na internet-stranici Ambasade Republike Češke u BiH.

NJEMAČKA

Vodič za studente: https://www.study-in.de/en/

 https://www.uni-assist.de/en/

Uz Austriju, Njemačka je jedna od najtraženijih opcija kada je u pitanju studiranje van BiH. Ukoliko odlučite studirati na njemačkom jeziku, imat ćete nešto pogodnije uvjete. Školarina se u tom slučaju kreće između 1.500 i 2.000 eura. Međutim, neophodno je posjedovati certifikat kao dokaz o poznavanju jezika (TestDaF ili DSH).

Skoro svi njemački univerziteti nude brojne programe i na engleskom jeziku, ali u tom slučaju godišnja školarina se kreće između 3.600 i 5.000 eura, čak i više ukoliko su u pitanju privatni fakulteti. Ono što treba imati na umu jeste da svaka od 16 federalnih jedinica u Njemačkoj ima nešto drugačija pravila i zakon kada je u pitanju obrazovni sistem, te svaki univerzitet ima pravo na različite pravilnike.

Iz tog razloga najbolje je prilikom apliciranja tačne podatke tražiti direktno od izabranog univerziteta ili fakulteta. Strani studenti mogu aplicirati i za programe stipendiranja preko Njemačke asocijacije akademske razmjene (DAAD), a sve informacije dostupne su na njihovoj internet-stranici.

AUSTRIJA

Vodič za studente: https://studyinaustria.at/

                               http://www.studienwahl.at/en

Za sve one koji se odluče za Austriju, na raspolaganju im je 70 univerziteta koji nude više od 2.000 programa. Doduše, većina je na njemačkom jeziku. Godišnja školarina na državnim univerzitetima kreće se oko 730 eura.

Prema novom pravilniku koji se primjenjuje na svim univerzitetima u Austriji, čak i ako izaberete studij na engleskom jeziku, neophodno je da imate minimalno A2 (viši početni nivo prema Zajedničkom evropskom referentnom okviru za jezike) certifikat iz poznavanja njemačkog jezika. Oni koji studiraju na njemačkom moraju priložiti najviši C2 nivo.

ŠPANIJA  

Vodič za studente: http://www.studying-in-spain.com/

U Španiji trenutno samo privatni fakulteti nude programe na engleskom jeziku poput Global Bussines School u Barceloni i Madridu ili Marabella Univerziteta u Malagi. Godišnje školarine kreću se između 5.500 i 18.000 eura. Nastava na državnim univerzitetima održava se isključivo na španskom jeziku, a godišnje školarine su između 680 i 1.280 eura.

SJEDINJENE AMERIČKE DRŽAVE

Vodič za studente: http://www.educationusa.ba/en/

Svi koji su zainteresirani za studiranje i SAD mogu potražiti pomoć u US Alumini Association in BiH u Sarajevu ili u Američkom kutku u Sarajevu, Tuzli, Mostaru i Banjoj Luci.

S obzirom na to da je američki obrazovni sistem posve drukčiji od evropskog, te da se primjenjuju različita pravila u svakoj od američkih saveznih država, preporuka je da se za informacije obratite direktno fakultetu koji vas zanima. Cijene su daleko više od onih u Evropi, pa se tako godišnja školarina kreće između 16.000 i 46.000 američkih dolara.

VELIKA BRITANIJA

Vodič za studente: https://study-uk.britishcouncil.org/

Za informacije o studiranju u Velikoj Britaniji najbolje se obratiti direktno predstavnicima u Britanskom konzulatu ili potražiti informacije na internet-stranici.

Jednako kao i u SAD, studiranje u Velikoj Britaniji je skuplje u poređenju s ostalim evropskim zemljama pa školarine i pravila variraju, ovisno o kojoj pokrajini je riječ. Dostupan je i veliki broj stipendija, poput Chevening stipendije, koja je nedavno predstavljena i u Sarajevu.

TURSKA

Vodič za studente: https://www.studyinturkey.com/

Ukoliko vaš izbor padne na Tursku, dobra vijest je da studenti iz BiH na državnim univerzitetima studiraju po istim uvjetima kao i studenti iz Turske. To znači da ćete za školarinu morati izdvojiti između 70 i 220 eura za studije na turskom ili 130-440 eura na engleskom jeziku. Nudi se veliki broj stipendija, kako državnih tako i onih koje dodjeljuju pojedinačni univerziteti i organizacije. Postoje i posebne stipendije za državljane BiH.

Ž6 = SLOVENIJA

Vodič za studente: http://studyinslovenia.si

Vjerovatno jedna od privlačnijih opcija jesu slovenski univerziteti. Prvi i drugi ciklus studija na državnim univerzitetima ili privatnim univerzitetima koje finansira Vlada Slovenije su besplatni za naše studente. Proces apliciranja se vrši online.

 Korisni izvori informacija na internetu

Stipendije

http://www.stipendije.ba/

http://www.stipendije.info/

https://www.opensocietyfoundations.org/grants

https://www.daad.de/en/

http://www.joineusee.eu/