Mobilni telefoni sredinom devedesetih godina bili su pozamašni uređaji koje smo još nazivali i „cigla“. Od funkcija su imali samo mogućnost zvanja, kasnije i SMS poruka.

Na tome su u međuvremenu i ostale njihove zajedničke karakteristike s višenamjenskim pametnim telefonima savremenog doba, ali ih još zovemo „mobiteli“ zbog one osnovne zajedničke karakteristike bežičnog zvanja i komunikacije.

Naime, jedno je prethodilo drugom. Ovi moderni uređaji evoluirali su iz jednostavnih komunikacijskih alata u moćne mini računare, kamere i centre za aplikacije te su neizostavan dio našeg svakodnevnog života.

Vid pomoći

Slična razlika postoji između snusa i nikotinskih vrećica. Oba proizvoda su bezdimni duhanski proizvodi, ali tu, manje-više, završava njihova sličnost. U svemu ostalom se značajno razlikuju, kako po svom sastavu tako i tehnologiji njihove proizvodnje.

Za razliku od snusa, nikotinske vrećice na sadrže duhan i svrstavaju se u proizvode smanjenje štetnosti u odnosu na tradicionalne cigarete.

Također, upravo nikotinske vrećice su primjer jednog od proizvoda nove generacije koji imaju važnu ulogu u borbi protiv pušenja, kao vid pomoći koji pomaže kod smanjenja, ali i potpunog prestanka pušenja.

Prema izjavi pedijatra i pulmologa dr. Branislava Lolića, u proteklih nekoliko godina među pušačima, kao i onima koji to više ne žele biti, sve su zastupljeniji manje rizični bezdimni proizvodi u koje, između ostalog, spadaju e-cigarete, grijani duhanski proizvodi, kao i nikotinske vrećice.

- Nikotinske vrećice su legalan i dostupan proizvod u EU, pa samim tim i u BiH. Iako se koriste slično kao snus, one ne sadrže duhan, a stručnjaci ih svrstavaju u proizvode smanjene štetnosti koji imaju ulogu i u borbi protiv pušenja, pa samim tim i jednim vidom „podrške“ kod smanjenja, ali i potpunog prestanka konzumiranja cigareta. Međutim, pošto se radi o proizvodu koji u sebi sadrži nikotin, on definitivno mora biti nedostupan maloljetnicima. Kao ljekar, smatram da nam su u ovom slučaju prioritetne edukacija i regulacija ovakvih proizvoda - navodi Lolić.

S obzirom na dokazanu manju štetnost novih kategorija proizvoda, naučno je prihvaćen koncept tzv. kontinuuma štetnosti koji svim duhanskim i nikotinskim proizvodima dodjeljuje konkretnu poziciju u kontinuumu prema njihovoj relativnoj štetnosti - cigarete, cigare i slični proizvodi kod kojih sagorijeva duhan prilikom korištenja su na jednoj strani kontinuuma štetnosti, dok su nikotinski i duhanski proizvodi kod kojih nema sagorijevanja jasno odijeljeni na drugoj strani tog kontinuuma zbog višestruko manje štetnosti.

Ljudski pristup pušačima

Najbolji primjer zemalja gdje je upotreba proizvoda nove generacije (a jedan od njih su i nikotinske vrećice) uvedena u praksu je Švedska, koja je jedna od najuspješnijih država u borbi protiv pušenja.

Švedski stručnjaci objašnjavaju da njihov model podrazumijeva “ljudski pristup odraslim pušačima”, kojim im se omogućava veći pristup potencijalno manje štetnim proizvodima od cigareta poput nikotinskih vrećica s ciljem da se u prvoj fazi prebace na taj proizvod, a nakon toga lakše prestanu s korištenjem bilo kakvog duhanskog ili nikotinskog proizvoda.

U kontekstu konzumacije duhanskih i nikotinskih proizvoda od populacije 18+, kategorizacija prema štetnosti je od najštetnijeg sagorijevanja duhana do proizvoda mnogo niže štetnosti upotrebe nikotina bez dima sa ili bez duhana, u šta spadaju tzv. vape proizvodi i savremeni proizvodi za oralnu konzumaciju.

Prema izvještaju Komisije za oralni nikotin iz 2020. godine, koncept smanjenja štete potvrđen je u članku 1. Okvirne konvencije Svjetske zdravstvene organizacije o kontroli duhana (FCTC).

Dakle, za ukupnu dobrobit javnog zdravlja i zdravstva, trend prelaska odraslih osoba s visokorizičnih duhanskih proizvoda za pušenje na niskorizične bezdimne proizvode, u šta spadaju vape proizvodi i savremeni proizvodi za oralnu konzumaciju, bio bi koristan.

Vrijeme je da toga postanu svjesne i nadležne institucije, prije svega medicinske, ali i vlasti, te slijede primjere razvijenih zemalja poput Švedske.

Šta je snus

Nažalost, kada su konkretno u pitanju nikotinske vrećice, one se u našoj zemlji i dalje nazivaju snusom, bez razmišljanja da li se zaista radi o tom proizvodu ili se krivo naziva proizvod s potpuno različitim karakteristikama. Kada kažemo snus, onda mislimo na duhanske vrećice za oralnu upotrebu, koje su, osim u Švedskoj, zabranjen proizvod širom EU.

Više od 40 posto pušača

Za razliku od pojedinih zemalja u Evropi, u našoj regiji još nedostaju aktivne mjere smanjenja štete od pušenja, te se bilježe tradicionalno visoke stope pušenja. Kada je riječ o BiH, procijenjeno je da prosječan udio pušača u populaciji iznosi više od 40 posto (blizu 1,3 miliona pušača).

NIKOTINSKI

proizvodi za oralnu upotrebu predstavljaju sljedeću generaciju nikotinskih proizvoda bez dima i duhana.