Na današnji dan 2020. godine, preminula je Emina Zečaj, jedna od najboljih bosanskohercegovačka interpretatorica sevdalinki.

Prema prvobitnom pravilu o pjevanju sevdalinki: „jedan glas, jedan saz“, kojeg se Emina strogo pridržavala, besprijekorno i veoma emotivno je svojim melizmatičnim glasom dočaravala „dert“, a oni koji su je slušali nisu mogli zaustaviti suze. Po tom izuzetnom daru i specifičnom pjevanju ovu neponovljivu doajenku sevdaha pamtit će i diviti joj se mnoge generacije i ljubitelji sevdaha. Do posljednjeg daha pjevala je pjesme koje su je održavale vitalnom svih 89 godina života. .

Rođena je 17. marta 1931. godine u Sarajevu. Po završetku srednje škole, na nagovor prijateljice i pjevačice Slavke Petrovske, položila je audiciju na Radio Sarajevu.

Uspješna karijera

Kao i svi interpretatori sevdalinki čuvene zlatne generacije poput Zaima Imamovića, Bebe Selimović, Safeta Isovića, Zehre Deović... i Emina je počela pjevati uz Narodni orkestar RTV Sarajevo, koji je predvodio harmonikaš Ismet Alajbegović Šerbo. Kako ju je krasio čist i specifičan glas, ponuđeno joj je da pjeva uz saz i takvoj interpretaciji je ostala vjerna do kraja života.

Učestvovala je na brojnim koncertima u bivšoj SFR Jugoslaviji i inozemstvu, pobjeđivala na mnogim festivalima tradicionalnih narodnih pjesama, a nakon agresije na BiH 1992. - 1995., uz sazliju Mehmeda Gribajčevića, nastupala je na festivalima etnomuzike u Ljubljani, Inzbruku, Beču, Oslu i mnogim drugim gradovima širom svijeta, dostojanstveno predstavljajući i promovirajući svoju Bosnu i Hercegovinu i njenu kulturnu baštinu.

Brojne televizijske i radijske emisije te reportaže snimljene su o Emini, čak je i Bugarska radio-televizija snimila dokumentarni film naziva “Bosanska sevdalinka s Eminom Zečaj”, jer ih je plijenio njen glas i oduševljavala specifična interpretacija uz saz. Ta Eminina interpretacija i način izvođenja sevdalinki su građa i predmet proučavanja mnogih bosanskohercegovačkih i stranih kritičara i etnomuzikologa.

Snimila je više stotina sevdalinki za arhiv Radio Sarajeva, objavila pet singl-ploča, četiri LP albuma i četiri CD-a.

Pjevala dušom

Nije bila oduševljena modernim načinom izvođenja sevdalinke i to je jasno stavljala do znanja:

- Meni se to ne sviđa, jer nema duše u njihovom pjevanju. Kao da su rekli: "Sad ćemo malo modernije". Sevdalinka ne može doći do izražaja i potaknuti emocije ako je ne zapjevaš iz duše.

Snimila je pjesme za filmove “Gori vatra” režisera Pjera Žalice i “Remake” režisera Dine Mustafića, za šta je dobila veliki broj priznanja i pohvala. Američki časopis „Billboard“, 2004. godine, Eminu Zečaj je nazvao “ikonom tradicionalne bosanske muzike”.

Preminuo engleski pisac Džordž Gordon Bajron

1824. - Preminuo engleski pisac Džordž Gordon Bajron (George Gordon Byron), jedan od utemeljitelja evropskog romantizma. Imao je samo trideset šest godina. Svjetsku književnu slavu stekao je romantičnim epom „Čajld Harold“, poemom „Don Žuan“ i poetskim dramama „Manfred“ i „Kain“. Iako se rodio kao deklarirani aristokrata, te postao lord već u 10. godini, Bajron je po prirodi bio buntovnik i slobodoumnih nazora. Njegov život i djela, a naročito slobodarski pjesnički duh engleskog buntovnika nadahnuli su mnoge velike pjesnike, poput Puškina, Ljermontova, Lamartina... Bajronov idealizam, njegova “svjetska bol” i sudbina, učinili su ga jednom od najvećih figura romantizma, književnog pravca koji se rodio kao reakcija na strahovladu razuma, reda i poretka. Iskustva iz veza s raznim ženama prikazao je u svojoj najboljoj poemi„Don Žuan“. Satirična i duhovita, ova poema ima šesnaest pjevanja i ostala je nedovršena.

1841. - U mjestašcu Tolisa kod Orašja u BiH, rođen je Bono Dobroslav Nedić, bosanskohercegovački i hrvatski književnik. Početne škole završio je u Tolisi, a u franjevački red stupio je 1857. godine. Filozofsko-teološki studij vjerovatno je završio u Italiji. Proučavao je narodne umotvorine, pisao kraće priče, historijske sastave, ali i upute za poljoprivrednike. Preminuo je 1. januara 1903. godine.

1882. - Umro engleski naučnik Čarls Darvin (Charles Darwin), tvorac teorije o evoluciji živih bića, nazvane darvinizam. Svoje ideje o promjenjivosti vrsta Darvin je objavio u djelu „Bilješke o transmutaciji vrsta“. Reakcije na Darvinovu knjigu bile su veoma negativne. Neki biolozi spočitavali su mu da ne može dokazati svoje hipoteze, drugi su kritizirali njegovu koncepciju o razvijanju različitih vrsta iz jedne. A najžešći napadi na Darvinovu teoriju dolazili su od crkvenih predstavnika, koji su mu spočitavali da teorija o prirodnoj selekciji poriče utjecaj Boga na stvaranje čovjeka i stavlja čovjeka na isti nivo sa životinjama. Ipak, Darvinovi savremenici prepoznali su važnost njegovog rada te je izabran u Kraljevsko društvo, 1839., i u Francusku akademiju nauka, 1878. godine.

1906. - Francuski fizičar i hemičar Pjer Kiri (Pierre Curie) preminuo je u saobraćajnoj nesreći. Doktorirao je na Univerzitetu u Parizu u Francuskoj 1895., kada je imenovan na mjesto profesora fizike. Te godine se oženio Marijom, s kojom je nastavio naučni rad, pa su, 1898., zajedno otkrili radioaktivne elemente polonij (Po) i radij (Ra), koje su dobili iz uranija (U). Supružnici Kiri su s Antoanom Anrijem Bekerelom (Antoine Henri Becquerel), koji je otkrio radioaktivnost, dobili Nobelovu nagradu za fiziku 1903. godine. Iste godine Kraljevsko društvo u Londonu supružnike Kiri nagradilo je medaljom, a Pjer je 1905. godine postao član Francuske akademije nauka. Pjer Kiri je istraživao i emisije zračenja radioaktivnih supstanci te pomoću magnetnih polja uspio dokazati da su neke emisije pozitivno naelektrisane, neke negativne, a neke neutralne. Oni odgovaraju alfa, beta i gama zračenju. A sa svojim učenikom Albertom Labordom (Laborde) Kiri je otkrio nuklearnu energiju, identificirajući kontinuiranu emisiju toplote iz čestica radija. 

Osnovan “Energoinvest”

1951. - Osnovan “Energoinvest” rješenjem predsjednika tadašnje vlade, odnosno Izvršnog vijeća Narodne Republike Bosne i Hercegovine Đure Pucara Starog. “Energoinvest” d.d. Sarajevo je multidisciplinarna inžinjering kompanija, s dominantnom izvoznom orijentacijom, respektabilna kompanija u Bosni i Hercegovini s obimom aktivnosti na polju projektovanja i realizacije kompleksnih objekata u zemlji i inozemstvu.

1993. - Počinjen masakr civila u Zenici, kada je od granata ispaljenih na centar Zenice s položaja HVO-a, pozicioniranih u Putičevu, 16 kilometara zapadno od Zenice, poginulo 15 i ranjeno više od 50 civila. U to doba dana odvijala se velika trgovačka aktivnost u samom centru grada, a u geografskoj zoni koja je bila granatirana nalazilo se od dvije do tri hiljade ljudi.

2002. - Umro Tor Hejerdal (Thor Heyerdahl), norveški antropolog, naučnik i istraživač. Bio je pacifist i vatreni pristaša ekologije ("zeleni"). Njegove teze bile su u vezi s kulturnom difuzijom modela razvitka kultura. Najpoznatiji je po ekspediciji "Kon-Tiki" iz 1947. godine na koju je otišao s grupom saradnika u Južnu Ameriku, gdje je izgradio splav od balzamovog drveta i drugih domorodačkih materijala. Želio je dokazati komunikaciju pretkolumbovskih civilizacija iz Polinezije i Južne Amerike.