Evropski sud pravde presudio je u utorak da pravila u poljskom pravnom sistemu koja dopuštaju ministru pravosuđa da slobodno imenuje ili razrješava druge sudije u višim krivičnim sudovima krše zakon Evropske unije (EU), javlja Anadolu Agency (AA).
Odluka je donesena zbog dugogodišnjeg spora između EU i Varšave oko poljskih reformi pravosuđa za koje kritičari kažu da krše vladavinu prava, ograničavaju nezavisnost pravosuđa i podrivaju primat prava EU.
Pravno mišljenje suda EU zatražio je Regionalni sud u Varšavi u vezi sa sedam krivičnih predmeta u toku, koristeći opciju preliminarne odluke koja svim nacionalnim sudovima u državama članicama EU-a omogućuje da zatraže podršku u tumačenju prava EU.
- Trenutni režim u Poljskoj ugrožava načela nezavisnosti pravosuđa i presumpcije nevinosti, pri čemu ministar pravosuđa može slobodno imenovati dodatne sudije u krivične sudove i prekinuti njihovo upućivanje bez ikakvih službenih kriterija ili prava na žalbu na odluku - utvrdio je sud EU.
Tvrdi se da ovaj sistem ne pruža "garancije i nezavisnost koju bi sve sudije normalno trebale da uživaju u pravnoj državi" jer se imenovanja mogu koristiti kao sredstvo političke kontrole nad sadržajem sudskih odluka.
Preliminarna presuda ne obavezuje direktno Vladu Poljske na promjenu zakona, ali može postati još jedan važan argument u sporu Brisela s Varšavom.
U oktobru je Sud EU izrekao dnevnu novčanu kaznu od milion eura Vladi Poljske zbog nepoštivanja prethodne presude kojom se zahtijeva obustava aktivnosti Disciplinskog vijeća Vrhovnog suda.
Evropska komisija je stavila na čekanje odobrenje poljskog plana oporavka nakon pandemije Covid-19 i isplatu 36 milijardi eura zbog nedostatka garancija o nezavisnosti pravosuđa.
