Rastući troškovi hrane, ekonomska stagnacija i sve lošiji životni standard mogli bi birače gurnuti u ruke krajnje desnice na evropskim izborima kasnije ove godine, što bi moglo dodatno uzdrmati političku agendu u Briselu.

Ekonomski problemi

U jeku rasta životnih troškova evropska krajnja desnica je napredovala. Đorđa Meloni (Giorgia) pobijedila je na izborima u Italiji 2022., a Gert Vilders (Geert Wilders) u Nizozemskoj prošle godine. U Njemačkoj je radikalna desničarska stranka AfD druga po popularnosti.

Inflacija ipak pada, što evropskim političarima daje nadu da će se ekonomija EU poboljšati nakon više od godinu bez rasta. No, poboljšanja će početi biti vidljiva tek nakon ljeta, a ne za vrijeme izbora, koji će biti održani u cijeloj EU za Evropski parlament od 6. do 9. juna.

Nekoliko istraživanja pokazuje snažan porast utjecaja stranaka krajnje desnice koje pripadaju grupi Identitet i demokratija (ID). Ta grupacija uključuje francusko Nacionalno okupljanje Marine Le Pen, njemački AfD, belgijski (flamanski) Vlaams Belang i austrijski FPO.

ID bi mogao postati treći klub po broju zastupnika u Evropskom parlamentu i preteći liberalni klub Obnovimo Evropu, koji ima sličnu snagu kao još jedna druga radikalno desna grupa koja raste – Evropski konzervativci i reformisti (ECR).

Loše vijesti

U ECR-u su stranka Đorđe Meloni, donedavno vladajući poljski PiS, španski Vox itd. “Velika koalicija” koja okuplja pučane, socijaldemokrate i Obnovimo Evropu trebala bi ostati većina u Evropskom parlamentu, ali će nedvojbeno biti oslabljena.

Šta će to značiti za Bosnu i Hercegovinu? Ono što je izvjesno jeste da će s jačim desničarskim snagama u Evropskoj uniji, čak i ako umjerenije stranke na kraju formiraju veliku vladajuću koaliciju, postojati daleko manje raspoloženja za bezuvjetno širenje Unije i gledanje kroz prste na neispunjene uvjete. BiH bi stoga doslovno trebala trčati da u što kraćem periodu do kraja godine ispuni što više obaveza kako bi dublje ušla u evropski voz. No, kako stvari sada stoje, i nemamo previše razloga za optimizam.

Evropljani nezadovoljni

Gotovo tri od četiri stanovnika EU vjeruju da će njihov životni standard pasti ove godine, dok gotovo svaki drugi kaže da se već pogoršao, pokazuje istraživanje Eurobarometra Evropskog parlamenta objavljeno u decembru. Gotovo 37 posto učesnika reklo je da ima poteškoća s plaćanjem računa.