Jedan od glavnih “krivaca” pojave kompjuterske šake ili sindroma karpalnog tunela (CTS) jeste preveliko korištenje kompjutera. Ovo oboljenje smatra se jednom od najzastupljenijih profesionalnih bolesti 21. stoljeća. CTS se, kaže prof. dr. Reuf Karabeg, javlja u oko 3 do 5 posto populacije i tri puta je češći kod žena. U oko polovine slučajeva bolest je obostrana.

Udružene bolesti

- Većina autora se slaže da je sindrom kompjuterske šake češći kod žena sa odnosom 2 - 3:1 u odnosu na muškarce. Polovina slučajeva se javlja kod pacijenata u dobi od 40 do 55 godina. Bolesti udružene sa ovim sindromom mogu biti najčešće reumatoidni artritis, bolesti štitne žlijezde, multipli mijelom i šećerna bolest ali i mnoštvo drugih, rjeđih bolesti. Lokalna trauma ručnoga zgloba, giht, higromi, lipomi i sl.mogu biti uzrok bolesti – kazao je dr. Karabeg.

CTS se početno tipično manifestira utrnulošću srednjeg prsta i jedne strane

(strane uz treći prst) četvrtog prsta nakon buđenja. U početnom stadiju simptomi brzo nestaju nakon vježbe hvatanja i rukovanja šakom. U srednjem stadijumu, pacijent se budi noću zbog neugodnosti trnjenja prstiju, utrnulost se širi i na kažiprst i palac i bolovi ne popuštaju nakon vježbe.

U kasnom stadijumu, dodaje dr. Karabeg, kod pacijenta dominira stalni bol i utrnulost prstiju. Mišićna slabost malih tenarnih mišića uz korjen palca dovodi do reducirane sposobnosti finih pokreta između palca i ostalih prstiju (otežano kopčanje dugmeta na odjeći, nemogućnost podizanja predmeta npr. novčića sa poda itd.). To je već znak poodmaklog procesa.

- Dva najčešće korištena provokativna testa koji pomažu u postavljanju kliničke dijagnoze CTS-a su Tinel i Phalen test. Pozitivni su u oko 70 posto slučajeva sa ovim sindromom. Ostali navedeni se također koriste za dodatnu evaluaciju kod nejasnih slučajeva. Tinel manevar uključuje nježno kuckanje iznad medijanog nerva na nivou ručnog zgloba. Ako se provocira trnjenje u inervacionom području medijanog nerva test se smatra pozitivnim – navodi dr. Karabeg.

Ručni zglob

Phalen znak (test fleksije ručnog zgloba) izvodi se na način da pacijent drži podlakticu vertikalno u zraku sa “slobodnim padom” šake tj. punom fleksijom u ručnom zglobu 60 sekundi. Direktna kompresija na nerv od strane ispitivača, ukoliko izazove trnce unutar 30 sekundi se smatra pozitivnim za postavljanje dijagnoze.

- Kod procjene motorne funkcije ispituju se opozicija (sastavljanje ili primicanje palac-mali prst) i eventualna slabost ili istanjenje mišića tenara uz korijen palca. Mogu se naći i promjena boje kože, poremećaj znojenja šake i prstiju ili promjene na noktima kao što su krtost i lomljivost – kaže dr. Karabeg.

Elektrodijagnostičke procedure su pouzdane ali postoje i atipični slučajevi. Može se uraditi i mjerenje brzine provodljivosti medijanog nerva i signifakantnim se smatra smanjenje senzorne i motorne brzine provodljivosti. EMG analiza može pokazati denervaciju mišića.

Način liječenja

- Liječenje može biti konzervativno (neoperativno) i hirurško. U određenim slučajevima (npr.trudnoća) može se zauzeti ekspektativan stav. Imobilizacija 5-7 dana može biti od kratkotrajne pomoći. Često se ordiniraju antiinflamatorni nesteroidni analgetici i vitamin B6. Kortikosteroidne injekcije mogu privremeno pomoći, rijetko u početnom stanju tenosinovitisa mogu dovesti do izlječenja .Fizikalna terapija može biti od pomoći – navodi dr. Karabeg.

Indikacije za operaciju su odsustvo kliničkog poboljšanja na konzervativni tretman u periodu 3 do 6 mjeseci. Moguće je, dodaje dr. Karabeg, hirurški tretirati CTS na dva načina otvorenom i endoskopskom dekompresijom. Dekompresija mora biti urađena prije atrofije, smanjenja-propadanja tenarnih mišića na korjenu. Prosječno povećanje volumena karpalnog tunela nakon dekompresije je 24 posto i tunel se konvertira iz cirkularnog u ovalni oblik.

- Procenat pacijenata koji ne dobiju poboljšanje nakon operativnog zahvata je krajnje nizak 5 posto. U 95 posto slučajeva poboljšanje simptoma nastaje neposredno nakon operativnog zahvata. Vrijeme motornog i senzibilnog oporavka može biti znatno duže (i do jedne godine).