Nekadašnji premijer Srbije, Zoran Đinđić, ubijen je na današnji dan prije 14 godina. Nekoliko sati nakon atentata na Đinđića, 12. marta. 2003. godine, Vlada Srbije proglasila je vanredno stanje.

Kao izvršioci odmah su osumnjičeni pripadnici zemunskog kriminalnog klana. U prilog tome išla je i činjenica da je planirano da se tog dana, kako je Vlada kasnije saopćila, potpiše nalog za hapšenje jednog broja pripadnika te kriminalne grupe. 

Vanredno stanje

Za vrijeme vanrednog stanja, koje je trajalo do 22. aprila, u policijskoj akciji "Sablja", uhapšeno je 11.665 osoba, među kojima je bilo partijskih funkcionera, visokih vojnih oficira, nosilaca pravosudnih funkcija i estradnih zvijezda, a neki od njih su proveli određeno vrijeme u pritvoru.

Osumnjičeni kao glavni u organiziranju ubistva premijera bili su nekadašnji komandant raspuštene Jedinice za specijalne operacije (JSO) Milorad Ulemek Legija, i pripadnici zemunskog klana Dušan Spasojević Šiptar i Mile Luković Kum. Kum i Šiptar su ubijeni su 27. marta u pokušaju policije da ih uhapsi. 

U policijskoj akciji "Sablja" uhapšen je neposredni izvršilac ubistva Zvezdan Jovanović, kao i nekoliko članova raspuštene JSO, ali i brojni pripadnici zemunskog klana. Ova hapšenja su, također, pomogla u razjašnjavanju brojnih ubistava koja su se desila ranije. 

U avgustu 2003. podignuta je optužnica protiv 44 osobe za učešće u organiziranju ubistva, a suđenje je počelo 22. decembra 2003. u Okružnom sudu u Beogradu. 

Oni su 23. maja 2007. godine proglašeni krivim i osuđeni na ukupno 378 godina zatvora.

U obrazloženju presude između ostalog je navedeno i da je ubistvo Zorana Đinđića političko ubistvo upereno protiv države, u kome je učestvovao kriminalizirani dio JSO i banda Dušana Spasojevića. Politička pozadina ubistva Zorana Đinđića još nije otkrivena.

Milorad Ulemek Legija skrivao se 14 mjeseci, ali se predao 2. maja 2004. godine. On je osuđen na 40 godina zatvora, koliko je dobio i izvršilac atentata Zvezdan Jovanović. Vrhovni sud je potvrdio ove presude u decembru 2008. godine.

Demokratska civilizacija

Premijer Đinđić bio je jedan od vođa Demokratske opozicije Srbije (DOS) i "5. oktobra", revolucije koja je sa vlasti zbacila Slobodana Miloševića. DOS je prethodno porazio Miloševića i na saveznim i na republičkim izborima. Ipak, pobjeda je morala biti izvojevana na ulici.

Bio je jedan od osnivača Demokratske stranke i predsjednik Izvršnog odbora. Predsjednik DS-a postao je januara 1994. i čelnik stranke ostao je do smrti. 

U januaru 1997. izabran je za gradonačelnika Beograda, iz koalicije "Zajedno". Na zahtjev SPO-a, tadašnjeg koalicionog partnera, smijenjen je s te dužnosti sedam mjeseci kasnije. Bio je prvi nekomunistički gradonačelnik prijestonice Srbije od 1945. godine. 

Prema ocjeni američkog nedjeljnika "Time", Đinđić je bio jedan od 14 vodećih evropskih političara trećeg milenijuma. 

Vlada na čijem je čelu bio formirana je 25. januara 2001. godine. Kada je preuzimao tu dužnost, poručio je da će sa novim ministrima uspostaviti demokratske temelje u Srbiji odnosno da nova vlada želi da od Srbije napravi "demokratsku civilizaciju".

Vlada Zorana Đinđića započela je korijenite reforme, socijalne i ekonomske. 

Nakon godina nestabilnosti i "zategnutih" i loših odnosa, uspostavljene su dobre relacije sa zapadnim zemljama, naročito sa SAD. Zalagala se za saradnju sa Haškim tribunalom, a za njenog mandata uhapšeno je nekoliko haških optuženika, među kojima i Slobodan Milošević. 

Biografija Zorana Đinđića

Zoran Đinđić je rođen 1. avgusta 1952. u Bosanskom Šamcu. Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu i već tada je primjećen među mladim disidentima. 

Osnovne studije završio je vrlo brzo, za tri i po godine, a doktorirao je 1979. na Univerzitetu u Konstancu, u Njemačkoj, na temi "Problemi utemeljenja kritičke teorije društva". Mentor mu je bio jedan od najistaknutijih filozofa druge polovine 20. veka Jirgen Habermas. 

Sa još 12 intelektualaca 1989. godine učestvovao je u obnavljanju Demokratske stranke, čime je započeo svoju političku karijeru. 

Dobitnik je ugledne njemačke nagrade "Bambi" za 2000. godinu u oblasti politike, a 2002. u Pragu je primio nagradu Fondacije "Polak" za doprinos razvoju demokratije u Srbiji. 

Autor je mnogih naučnih radova iz oblasti filozofije i političke teorije i prevodilac više filozofskih dijela. Aktivno se bavio i političkom publicistikom. 

Sahranjen je 15. marta 2003. godine u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. U pogrebnoj povorci koja se kretala ulicama Beograda bilo je više stotina hiljada građana.

Među njima je bilo i 70 stranih državnih delegacija.