Karcinom usne šupljine jedan je od najčešćih karcinoma glave i vrata. Iako je lokaliziran u regiji koja je dostupna pregledu golim okom i može se otkriti vrlo rano, to se najčešće ne događa. U najvećem broju slučajeva otkriva se u uznapredovalom stadiju, kada su terapijske mogućnosti smanjene, a prognoza znatno lošija.  

Maligna transformacija

Zbog toga karcinom usne šupljine i danas, uprkos razvoju različitih metoda liječenja, ima visoku stopu smrtnosti. 

Čini tri posto svih karcinoma kod čovjeka (četiri posto kod muškaraca i dva posto kod žena) te je jedan od deset najučestalijih uzroka smrti u svijetu. Javlja se uglavnom u srednjoj i starijoj životnoj dobi, s najvećom učestalošću između 50. i 70. godine.

U posljednje dvije decenije primijećen je porast incidencije u populaciji mlađoj od 40 godina. Karcinom usne šupljine je 10 puta češći kod muškaraca.

Glavni faktori rizika za razvoj ovog karcinoma su pušenje i alkohol. Rizik kod pušača je 5-7 puta veći od nepušača. Nastavak pušenja nakon liječenja povezan je sa šesterostruko većim rizikom za nastanak novog primarnog tumora u gornjem aerodigestivnom traktu.

Konzumiranje alkohola također je povezano s razvojem karcinoma usne šupljine. Novija istraživanja utvrdila su da 40 posto bolesnika s karcinomom glave i vrata redovno konzumira alkohol. Alkohol i pušenje djeluju sinergistički, na način da alkohol povećava propusnost za kancerogene komponente duhanskog dima.

Faktori rizika

Iako je humani papiloma virus (HPV) prepoznat kao uzročnik karcinoma grlića maternice, njegova uloga u nastanku karcinoma usne šupljine još nije do kraja razjašnjena. HPV se posebno dovodi u vezu s nastankom karcinoma tonzila kod osoba mlađih od 40 godina koje nemaju drugih faktora rizika kao što su pušenje i alkohol.  

Vrsta terapije

Simptomi karcinoma usne šupljine dolaze do izražaja tek u uznapredovanom stadiju bolesti. Najčešća tegoba je osjećaj neugode i peckanja u ustima. Mogu se javiti otežano i bolno gutanje, otežan govor, pomicanje zuba, krvarenje iz usne šupljine i bol u uhu. Terapija ovisi o stadiju bolesti. Rani stadiji karcinoma usne šupljine liječe se uglavnom hirurški, a uznapredovali kombinacijom hirurškog zahvata i radioterapije. 

Pregled sluznice

Ovaj karcinom može se otkriti u najranijem stadiju, pregledom oralne sluznice. Radi se o lokalizacijama koje su vidljive golim okom za vrijeme rutinskog stomatološkog pregleda. Pregled je jednostavan, traje minutu do dvije, ne zahtijeva posebnu opremu i nije neugodan za pacijenta.