Piše: Prof. dr. sc. Senada Selmanović, spec. porodične/obiteljske medicine

Posljednjih godina, a pogotovo u vrijeme pandemije SARS-CoV-2, mnogo se govori o alfa-lipoinskoj kiselini i njenom antioksidativnom dejstvu. Međutim, mnogima ova kiselina i njeni benefiti, još uvijek, predstavljaju nepoznanicu.

Alfa-lipoinska kiselina jedan je od najsnažnijih antioksidanasa u našem organizmu i u malim količinama, organizam je može prirodno stvarati. Putem hrane se obično uzima nedovoljno, te ju je potrebno unijeti u obliku dodataka ishrani, ukoliko se organizam nađe u stanju bolesti ili pojačanim potrebama za istom. Sinteza alfa-lipoinske kiseline u starijoj životnoj dobi se znatno smanjuje, pa starije osobe imaju posebno povećane potrebe.

Prirodni izvori antioksidanasa u hrani su: suha šljiva, grožđice, borovnice, kupine, jagode, maline, šljive, narandže, grejp, trešnje, kelj, špinat, prokulica, brokuli, cvekla i druge slične namirnice.

Glavna uloga antioksidanasa u našem organizmu je da neutrališu tzv. slobodne radikale. Naime, u procesu stvaranja energije, ćelije koriste kiseonik, koji u reakciji oksidacije može da stvara „nusproizvode“, odnosno slobodne radikale. Znajući da se ove reakcije odvijaju u cjelokupnom organizmu, možemo zaključiti da smo kontinuirano izloženi oksidativnom stresu. Ako slobodni radikali nisu neutralisani antioksidansima, mogu da oštete zid ćelije, zidove krvnih sudova, proteine, masti, pa čak i DNK u jedru ćelije. Savremena medicinska literatura opisuje oko 70 hroničnih degenerativnih bolesti koje nastaju kao rezultat ovog procesa.

Primjena alfa-lipoinske kiseline u pandemiji izazvanoj sa SARS-CoV-2: U vrijeme SARS-CoV-2 virusne infekcije, alfa-lipoinska kiselina je kao moćan antioksidans, našla svoje mjesto, kako u prevenciji, tako i u protokolima za liječenje pacijenata oboljelih od SARS-CoV-2. Alfa-lipoinska kiselina može se koristiti preventivno kod zdravih osoba koje su izložene opasnosti od zaraze sa ovim virusom, kao i za tretman oboljelih. Za primjenu ove kiseline u tretmanu, uporište pronalazimo u samom mehanizmu njenog djelovanja. Zaštitni efekat alfa-lipoinske kiseline kod kritično bolesnih od SARS-CoV-2 infekcije je objašnjen putem više principa djelovanja: poboljšava virusom indukovanu disfunkciju organa direktnim uklanjanjem slobodnih radikala jakim antiupalnim odgovorom, jer smanjuje upalne citokine kod teško oboljelih, poboljšava intracelularni nivo glutationa i normalizuje oksidativni stres. Oporavak mirisa kod ove infekcije je mnogo sporiji, jer olfaktornim neuronima treba vremena da se regenerišu snabdijevanjem matičnih ćelija unutar sluznice nosa. Za oporavak neurona svakako povoljno dejstvo ima jak oksidans kakav je alfa-lipoinska kiselina.

Alfa-lipoinska kiselina kod pacijenata sa dijabetesom: Zbog brojnih pozitivnih efekata, godinama unazad pacijenti sa dijabetesom uz svoju redovnu terapiju koriste upravo alfa-lipoinsku kiselinu. Kod ovih pacijenata, alfa-lipoinska kiselina pozitivno utiče na kardiovaskularni i nervni sistem, poboljšava osjetljivost na temperaturu i dodir, ublažava simptome dijabetesne polineuropatije, smanjujući bol i neprijatne senzacije (trnjenje, mravinjanje, pečenje), popravlja mikrocirkulaciju omogućujući bolju ishranu nervne ćelije, a time popravlja i pokretljivost ekstremiteta, prevenira povrede stopala, a time infekciju i komplikacije u dijabetesu, neizlječivoj doživotnoj bolesti.

Uz individualizirani pristup svakom bolesniku, potrebno je, u sklopu liječenja i olakšavanja simptoma, te preveniranja komplikacija ili preveniranju bolesti, pacijentima ponuditi i preporučiti alfa-lipoinsku kiselinu. Kod nas se može pronaći u obliku kapsula ili ampula, u dozama od 200mg, 300mg ili 600mg. Farmaceutska kompanija Hemofarm u svom portfoliju ima proizvod Alphalipoin forte, koji sadrži 300mg alfa-lipoinske kiseline. Prednost preparata Alphalipoin forte je da su kapsule gastrorezistentne, dobro se podnose i smanjuje se osjećaj mučnine i nelagode u stomaku koji se inače može javiti nakon uzimanja običnih kapsula. Poželjno je da se uzima na prazan stomak, pola sata prije doručka, jedna kapsula na dan ili dvije kada vaš ljekar tako preporuči, u prevenciji ili liječenju.